رضا میرزاده - نشست تخصصی هنر انقلاب با موضوع نقد و بررسی مستند «پرزیدنت آکتور سینما»، شامگاه چهارشنبه، ۹خرداد۱۴۰۳ در پردیس سینمایی مهر کوهسنگی مشهد برگزار شد؛ مستندی به کارگردانی «محمدرضا بورونی» که روایتگر بخشی از اقدامات «میخائیل گورباچف»، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی است که تلاش می کند در جریان مذاکره با «رونالد ویلسون ریگان»، رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا، از این فروپاشی جلوگیری کند.
در این نشست که با حضور جمعی از مربیان سرود و تئاتر مسجدی برگزار شد، مرتضی آجیل چی، فعال فرهنگی واجتماعی، در ابتدا با اشاره به مفهوم «تمدن سازی» گفت: هرگاه جامعه بتواند یک نظام ارزشی تولید کند که درقالب آن، هنجارها و ناهنجارهایی مبتنی بر یک جهان بینی و ایدئولوژی شکل بگیرد و پذیرش بیشتر افراد جامعه را به دنبال داشته باشد، گفته می شود که یک تمدن تولید شده است و این جامعه صاحب تمدن است، این جامعه توانایی دارد که الگویی برای اداره خود داشته باشد و دیگر جوامع نیز همانند آن الگو رفتار کنند.
وی با اشاره به شکل گیری تمدن های باستان بیان کرد: کشورهایی که در دوره باستان توانستند تمدن تولید کنند، صاحبان قدرت بودند و تا قرن پانزدهم میلادی، قدرت دراختیار مشرق زمین بود.
اما به مرور با شکل گیری رنسانس، جریانی تولید قدرت کرد و نظام ارزشی جدیدی ساخته شد. پیش از پایان جنگ جهانی اول، صاحبان قدرت های نوین، درکنار هم قرار گرفتند و درنهایت، سه کشور انگلستان، فرانسه و روسیه کمونیستی در قالب پیمان سایکس پیکو، نقشه سیاسی جدیدی برای جهان، بازتعریف و ترسیم کردند. با تجزیه آخرین بازمانده تمدنی مشرق زمین یعنی حکومت عثمانی، هریک از بخش های آن تحت قیمومیت یکی از این کشورها قرار گرفت.
شکل گیری الگوی سوم تمدنی در جهان
آجیل چی در ادامه بیان کرد: در این دوران، دنیا در دو بلوک غرب و شرق تعریف شد. از یک سو، اتحاد جماهیر شوروی مبتنی بر ایدئولوژی مارکسیسم و کمونیسم، نظام ارزش های خود را به جهان ارائه کرد و بخشی از جهان نیز تحت تأثیر آن قرار گرفت و ازسوی دیگر، بخشی از کشورها تحت تأثیر ایدئولوژی لیبرالیسم قرار گرفتند. این اتفاق تا سال۱۹۷۹ ادامه داشت تااینکه قیام امام خمینی(ره) در ایران به نتیجه رسید و ایدئولوژی جدیدی مبتنی بر یک جهان بینی دیگر به جهان عرضه شد و الگوی سومی برای ساخت تمدن به دنیا معرفی شد.
وی افزود: گورباچف درنهایت نتوانست نظام ارزشی خود را حفظ کند و امام خمینی(ره) دلایل آن را چند سال قبل از آن در نامه به گورباچف بیان کردند. ایشان در این نامه تأکید کرده بودند که این شیوه، عدالت و رشد را محقق نمی کند. شوروی هم به بلوک غرب نزدیک شده است و درحال از دست دادن هویت های تمدنی خود است و همان غرب هم منجر به نابودی آن می شود. اما گورباچف این موضوع را دخالت در امور داخلی خود تلقی کرد و سرانجام نیز اتحاد جماهیر شوروی فروپاشید.
*تولید نظام ارزش، به فناوری اختصاصی نیاز دارد
فعال فرهنگی کشورمان در ادامه گفت: وقتی نظام ارزش در یک جامعه به هم بریزد، نمی توان انتظار داشت که جامعه همچنان سرپا بماند؛ چون به مرور هویت خود را از دست می دهد و از درون مضمحل می شود، خواسته های مردم تغییر می کند و جامعه از نظام ارزشی خویش فاصله می گیرد و ضدارزش ها جایگزین آن می شود.وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به نکات رهبر معظم انقلاب اسلامی در کتاب های «ولایت و حکومت» و «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» و تأکید بر ضرورت مطالعه آن، بیان کرد: تولید نظام ارزش، به فناوری اختصاصی نیاز دارد؛ برای نمونه رهبر معظم انقلاب از «راهیان نور» و «مراسم اربعین» به عنوان فناوری های تمدنی یاد می کنند.
آجیل چی افزود: سرود و تئاتر نیز فناوری تمدنی دارند و ابزارهایی هستند که می توانند نظام ارزش تولید و این نظام ارزش را منتقل کنند؛ مثلا سرود «سلام فرمانده» توانست مفاهیم تمدنی و یک سلسله از نظام ارزش را در کشور فراگیر کند و ازسوی دیگر، افرادی هم که این ایدئولوژی را قبول داشتند، از این فناوری بهره بردند و آن را در کشور خود بازتولید کردند.
وی در ادامه سخنان خود به بخش هایی از بیانیه گام دوم اشاره کرد و گفت: تمدن سازی اسلامی، برگرفته از جامعه اسلامی است که نتیجه دولت اسلامی است و تشکیل دولت اسلامی هم مبتنی بر شکل گیری نظام اسلامی است.
آجیل چی با بیان اینکه باید به هنرهایی چون سرود و تئاتر نگاه فناوری تمدنی داشته باشیم، بیان کرد: یکی از عناصر خلق ارزش در گام اول انقلاب اسلامی، سرود بوده است. به این موضوع باید در گام دوم هم توجه شود. گروه های سرود و تئاتر می توانند سرداران ساخت تمدن اسلامی باشند و اینجاست که ماهیت سرود باید محل توجه قرار بگیرد.
وی تأکید کرد: اگر نظام ارزش به نسل های بعدی منتقل نشود، ازهم فرومی پاشد. این موضوع در اتحاد جماهیر شوروی با آن عمق ایدئولوژیک رخ داد؛ البته ما اول خودمان باید به این نظام ارزشی مسلط شویم. این کار نیز دشوار است و به تحقیق و مطالعه نیاز دارد.