مجلس شورای اسلامی (قوه مقننه) رکن اصلی نهاد قانون‌گذاری در کشور ایران است که وظیفه انحصاری وضع قانون و نظارت بر اجرای آن را در جمهوری اسلامی برعهده دارد. در قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش از بازنگری، نام این نهاد مجلس شورای ملی بوده است، هرچند که در ۳۱تیر۱۳۵۹ نمایندگان مجلس این نهاد را «مجلس شورای اسلامی» نام‌گذاری کردند. مصوبات مجلس شورای اسلامی اگر به تأیید شورای نگهبان برسد، برای اجرا به رئیس‌جمهور ابلاغ می‌شود.
مجلس شورای اسلامی از دیگر قوا مستقل است. بر طبق اصل۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به‌طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می‌شوند، تشکیل می‌شود. دوره نمایندگی در این مجلس ۴سال است که انتخابات هر دوره باید پیش از پایان دوره قبل برگزار شود، به‌طوری‌که کشور در هیچ زمان بدون مجلس نباشد. عده نمایندگان مجلس ۲۷۰نفر است و از تاریخ همه‌پرسی سال۱۳۶۸ پس از هر ۱۰سال، با درنظرگرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آن‌ها، نهایت ۲۰نماینده می‌تواند اضافه شود.
زرتشتیان و کلیمیان هرکدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی درمجموع یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هرکدام یک نماینده انتخاب می‌کنند. محدوده حوزه‌های انتخابیه و تعداد نمایندگان را قانون معین می‌کند. هم اکنون دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی است و تعداد نمایندگان آن ۲۹۰نفرند. پس از برگزاری انتخابات، جلسات مجلس شورای اسلامی با حضور دوسوم مجموع نمایندگان رسمیت می‌یابد و تصویب طرح‌ها و لوایح طبق آیین‌نامه مصوب داخلی انجام می‌شود، مگر در مواقعی که در قانون اساسی حدنصاب خاصی تعیین شده باشد.
برای تصویب آیین‌نامه داخلی موافقت دوسوم حاضران لازم است. مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود. فقط در شرایط اضطراری و در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای رئیس‌جمهور یا یکی از وزرا یا ۱۰نفر از نمایندگان، جلسه غیرعلنی تشکیل می‌شود. مصوبات جلسه غیرعلنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه‌چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از برطرف‌شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر شود.
هیئت‌رئیسه و انتخاب رئیس مجلس شورای اسلامی
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، مسن‌ترین فرد از نمایندگان حاضر به‌عنوان رئیس سنی و فرد بعدی به‌عنوان نایب‌رئیس و ۲نفر از جوان‌ترین نمایندگان حاضر به سمت دبیر معین می‌شوند و در جایگاه هیئت‌رئیسه قرار می‌گیرند. این ترکیب هیئت‌رئیسه سنی مجلس را تشکیل می‌دهد که وظیفه اداره جلسه افتتاحیه، انجام مراسم تحلیف، اقتراع شعب و اجرای انتخابات هیئت‌رئیسه موقت را برعهده دارد. انتخاب هیئت‌رئیسه موقت در دومین جلسه علنی مجلس انجام خواهد شد؛ ترکیب و طرز انتخاب آن مانند هیئت‌رئیسه دائم است، به‌جز اینکه اکثریت نسبی در انتخاب رئیس کافی خواهد بود.
هیئت‌رئیسه موقت بلافاصله پس از انتخاب، با متن سوگندنامه هیئت‌رئیسه دائم مراسم تحلیف را به‌جا خواهد آورد. پس از تصویب اعتبارنامه دست‌کم دوسوم مجموع نمایندگان، هیئت‌رئیسه موقت اقدام به انتخاب هیئت‌رئیسه دائم می‌کند. اعضای هیئت‌رئیسه دائم برای یک‌سال انتخاب می‌شوند. مبنای تجدید انتخابات سالیانه، سالروز انتخابات هیئت‌رئیسه قبلی است و در صورتی که با تعطیلات مصادف شود، در جلسه قبل از آن انجام می‌شود و مسئولیت هیئت‌رئیسه جدید از سالروز انتخابات قبل تفویض خواهد شد.
نهادهای وابسته مجلس شورای اسلامی
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دیوان محاسبات کشور، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۴نهاد زیرمجموعه مجلس شورای اسلامی است. علاوه‌براین، مجلس دارای ۳معاونت نظارت، قوانین و اجرایی است.
کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی
گروه‌هایی از نمایندگان هستند که با هدف بررسی تخصصی طرح‌ها و لوایح مطرح‌شده در مجلس تشکیل می‌شوند. برپایه اصل۶۶ قانون اساسی، تعداد کمیسیون‌ها و دوره تصدی نمایندگان در آن‌ها در آیین‌نامه داخلی مجلس مشخص خواهد شد. اکنون مجلس شورای اسلامی ۱۷کمیسیون تخصصی دارد.
کمیسیون قضایی مجلس
| شهرآرانیوز
پس از تصویب لایحه عفاف و حجاب، مجلس شورای اسلامی متن نهایی این لایحه را منتشر کرد.
کد خبر: ۱۸۵۲۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۹
عضو کمیسیون قضائی مجلس از مجوز این کمیسیون برای تشدید مجازات حاملان و نگهدارندگان سلاح گرم و سرد جنگی، سلاح شکاری، بادی و گازی خبر داد.
کد خبر: ۱۸۴۸۴۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۲۷
پس از مناقشه‌های سال گذشته بر سر مسئله حجاب، گزارش‌هایی در این زمینه انجام گرفته است که «مسئله حجاب؛ یک سال پس از ناآرامی‌های ۱۴۰۱» تازه‌ترینِ آن‌هاست.
کد خبر: ۱۸۳۴۴۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۹
عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی اعلام کرد: این کمیسیون برای بررسی لایحه حمایت از فرهنگ عفاف و حجاب جلساتی را با حضور مسئولانی از قوه‌قضائیه، نیروی انتظامی، وزارت کشور و دادگستری، صدا و سیما و ... برگزار کرد که در نهایت، بررسی این لایحه هفته گذشته پایان یافت.
کد خبر: ۱۷۶۴۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۶
روابط‌عمومی مجلس شورای اسلامی در پی شایعات دروغ از مصوبه مربوط به بانوان، اطلاعیه‌ای منتشر کرد.
کد خبر: ۱۴۸۳۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۲
سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس درباره مصوبه این کمیسیون پیرامون اجازه خروج زنان توضیحاتی ارائه کرد.
کد خبر: ۱۴۸۳۱۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۱۲
سخنگوی کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نسبت به طرحی تحت عنوان «مجازات اظهارنظر افراد مشهور پیش از مقامات رسمی» واکنش نشان داد.
کد خبر: ۱۴۷۶۸۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۱۱/۰۸
رئیس کمیسیون قضایی مجلس با تأکید بر اینکه طرح تشدید مجازات همکاری‌کنندگان با دولت‌های متخاصم علیه امنیت کشور در مورد بازنگری در مجازات جاسوسان است، گفت: این طرح هنوز در صحن علنی مجلس نه مطرح و نه تصویب شده است.
کد خبر: ۱۳۷۱۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۰۷
وزیر دادگستری با یادآوری تشکیل ۶۰۰ هزار پرونده در تعزیرات برای واحد‌های صنفی متخلف، گفت: در حال حاضر بازار ثبات بهتری نسبت به گذشته پیدا کرده البته نقش نظارتی دستگاه‌ها و وزارتخانه‌های ذیربط از جمله تعزیرات نیز بی تاثیر نبوده است.
کد خبر: ۱۲۱۳۸۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۵/۲۵
سخنگوی کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس، با بیان اینکه تعیین مهریه در قالب عندالاستطاعه باعث کاهش میزان آن می‌شود تاکید کرد که مردانی که از توانایی مالی لازم برای اداره زندگی برخوردار نیستند، ازدواج نکنند تا برای دستگاه قضایی بحران ایجاد نکنند.
کد خبر: ۱۷۲۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۹۸/۱۱/۱۹