مجلس شورای اسلامی (قوه مقننه) رکن اصلی نهاد قانون‌گذاری در کشور ایران است که وظیفه انحصاری وضع قانون و نظارت بر اجرای آن را در جمهوری اسلامی برعهده دارد. در قانون اساسی مشروطه و قانون اساسی جمهوری اسلامی پیش از بازنگری، نام این نهاد مجلس شورای ملی بوده است، هرچند که در ۳۱تیر۱۳۵۹ نمایندگان مجلس این نهاد را «مجلس شورای اسلامی» نام‌گذاری کردند. مصوبات مجلس شورای اسلامی اگر به تأیید شورای نگهبان برسد، برای اجرا به رئیس‌جمهور ابلاغ می‌شود.
مجلس شورای اسلامی از دیگر قوا مستقل است. بر طبق اصل۶۲ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، مجلس شورای اسلامی از نمایندگان ملت که به‌طور مستقیم و با رأی مخفی انتخاب می‌شوند، تشکیل می‌شود. دوره نمایندگی در این مجلس ۴سال است که انتخابات هر دوره باید پیش از پایان دوره قبل برگزار شود، به‌طوری‌که کشور در هیچ زمان بدون مجلس نباشد. عده نمایندگان مجلس ۲۷۰نفر است و از تاریخ همه‌پرسی سال۱۳۶۸ پس از هر ۱۰سال، با درنظرگرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی و نظایر آن‌ها، نهایت ۲۰نماینده می‌تواند اضافه شود.
زرتشتیان و کلیمیان هرکدام یک نماینده و مسیحیان آشوری و کلدانی درمجموع یک نماینده و مسیحیان ارمنی جنوب و شمال هرکدام یک نماینده انتخاب می‌کنند. محدوده حوزه‌های انتخابیه و تعداد نمایندگان را قانون معین می‌کند. هم اکنون دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی است و تعداد نمایندگان آن ۲۹۰نفرند. پس از برگزاری انتخابات، جلسات مجلس شورای اسلامی با حضور دوسوم مجموع نمایندگان رسمیت می‌یابد و تصویب طرح‌ها و لوایح طبق آیین‌نامه مصوب داخلی انجام می‌شود، مگر در مواقعی که در قانون اساسی حدنصاب خاصی تعیین شده باشد.
برای تصویب آیین‌نامه داخلی موافقت دوسوم حاضران لازم است. مذاکرات مجلس شورای اسلامی باید علنی باشد و گزارش کامل آن از طریق رادیو و روزنامه رسمی برای اطلاع عموم منتشر شود. فقط در شرایط اضطراری و در صورتی که رعایت امنیت کشور ایجاب کند، به تقاضای رئیس‌جمهور یا یکی از وزرا یا ۱۰نفر از نمایندگان، جلسه غیرعلنی تشکیل می‌شود. مصوبات جلسه غیرعلنی در صورتی معتبر است که با حضور شورای نگهبان به تصویب سه‌چهارم مجموع نمایندگان برسد. گزارش و مصوبات این جلسات باید پس از برطرف‌شدن شرایط اضطراری برای اطلاع عموم منتشر شود.
هیئت‌رئیسه و انتخاب رئیس مجلس شورای اسلامی
طبق آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، مسن‌ترین فرد از نمایندگان حاضر به‌عنوان رئیس سنی و فرد بعدی به‌عنوان نایب‌رئیس و ۲نفر از جوان‌ترین نمایندگان حاضر به سمت دبیر معین می‌شوند و در جایگاه هیئت‌رئیسه قرار می‌گیرند. این ترکیب هیئت‌رئیسه سنی مجلس را تشکیل می‌دهد که وظیفه اداره جلسه افتتاحیه، انجام مراسم تحلیف، اقتراع شعب و اجرای انتخابات هیئت‌رئیسه موقت را برعهده دارد. انتخاب هیئت‌رئیسه موقت در دومین جلسه علنی مجلس انجام خواهد شد؛ ترکیب و طرز انتخاب آن مانند هیئت‌رئیسه دائم است، به‌جز اینکه اکثریت نسبی در انتخاب رئیس کافی خواهد بود.
هیئت‌رئیسه موقت بلافاصله پس از انتخاب، با متن سوگندنامه هیئت‌رئیسه دائم مراسم تحلیف را به‌جا خواهد آورد. پس از تصویب اعتبارنامه دست‌کم دوسوم مجموع نمایندگان، هیئت‌رئیسه موقت اقدام به انتخاب هیئت‌رئیسه دائم می‌کند. اعضای هیئت‌رئیسه دائم برای یک‌سال انتخاب می‌شوند. مبنای تجدید انتخابات سالیانه، سالروز انتخابات هیئت‌رئیسه قبلی است و در صورتی که با تعطیلات مصادف شود، در جلسه قبل از آن انجام می‌شود و مسئولیت هیئت‌رئیسه جدید از سالروز انتخابات قبل تفویض خواهد شد.
نهادهای وابسته مجلس شورای اسلامی
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دیوان محاسبات کشور، مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ۴نهاد زیرمجموعه مجلس شورای اسلامی است. علاوه‌براین، مجلس دارای ۳معاونت نظارت، قوانین و اجرایی است.
کمیسیون‌های تخصصی مجلس شورای اسلامی
گروه‌هایی از نمایندگان هستند که با هدف بررسی تخصصی طرح‌ها و لوایح مطرح‌شده در مجلس تشکیل می‌شوند. برپایه اصل۶۶ قانون اساسی، تعداد کمیسیون‌ها و دوره تصدی نمایندگان در آن‌ها در آیین‌نامه داخلی مجلس مشخص خواهد شد. اکنون مجلس شورای اسلامی ۱۷کمیسیون تخصصی دارد.
مرکز پژوهش‌های مجلس
| شهرآرانیوز
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی، به بررسی علت تصمیم دولت پزشکیان برای قطعی برق در کشور پرداخته است و دلیل آن را کاهش ذخایر گازوئیل و نفت‌کوره نیروگاه‌ها در شش‌ماهه اول ۱۴۰۳ و افزایش ناترازی گاز اعلام کرد. دولت پیش از این، مدعی شده بود توقف سوخت مازوت ۳ نیروگاه، دلیل قطعی برق است.
کد خبر: ۲۹۹۴۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۱
معاون راهبردی ریاست جمهوری، راهکاری برای تعامل بیشتر دولت و مجلس ارائه کرد و گفت: با کنسرسیوم اندیشکده‌ها می‌توان شاهد همکاری مؤثر مرکز بررسی‌های استراتژیک و مرکز پژوهش‌های مجلس بود.
کد خبر: ۲۹۴۱۵۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۲
براساس گزارش سازمان ملی آمار، از سال ۹۶ تا ۱۴۰۲، طلاق‌هایی به ثبت رسیده که عمر زندگی مشترک بیش از ۳۰ سال بوده است. این آمار نشان می‌دهد که ۱۰ هزار و ۴۳۶ طلاق بیش از ۳۰ سال، در سال ۱۴۰۲ رخ داده است.
کد خبر: ۲۹۲۴۶۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۱۴
مردها دیگر کمتر معلم می‌شوند و به دلیل هزینه‌های بالای اقتصادی علاقه‌ای ندارند که آینده کاری خودشان را با حقوق معلمی گره بزنند، موضوعی که رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس هم با اشاره به ظرفیت خالی پذیرش معلم‌های مرد بر آن مهر تأیید زده است.
کد خبر: ۲۳۶۶۲۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۱۰
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی ابعاد مصوبه افزایش سن بازنشستگی در برنامه هفتم توسعه را بررسی کرد.
کد خبر: ۲۰۵۳۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۱۰/۲۰
مرکز پژوهش‌های مجلس در پاسخ به انتقادات مطرح شده در خصوص ارزیابی این مرکز از لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ کل کشور، عنوان کرد که نسبت دادن پیشنهاد تعیین نرخ ارز ۳۵ هزارتومانی به مرکز پژوهش‌ها از اساس غلط است.
کد خبر: ۱۹۹۴۲۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۹/۱۹
در سال گذشته ۳۰ مرگ ناشی از سگ گزیدگی در کشور اتفاق افتاده است و این در حالی است که در سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۹ میلیون یورو ارز صرف واردات واکسن ضد هاری شده است. طی ۳۰ سال اخیر تعداد سگ گزیدگی‌ها در کشور ۱۰ برابر شده است. اما چرا شاهد رشد این آمار هستیم؟
کد خبر: ۱۸۳۴۷۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۶/۱۹
مرکز پژوهش‌های مجلس اقدام به افکارسنجی درباره نگرش مردم به وضعیت صندوق‌های بازنشستگی کشور کرده است و بخش‌هایی از یافته‌های این پژوهش را منتشر کرده است.
کد خبر: ۱۷۵۵۹۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۵/۰۱
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی درباره اهداف برنامه هفتم توسعه در حوزه آموزش و پرورش نوشت: این برنامه با مشکلات اساسی مثل نداشتن منطق برنامه توسعه، تکرار قوانین موجود و بیان مسائل بدیهی و فقدان زمان‌بندی برای اجرا مواجه است.
کد خبر: ۱۷۲۲۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۴/۱۱
صحبت درباره حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبالی در ایران یادآور زخم‌های کهنه برای کارشناسان فوتبالی است. اگرچه فوتبال ایران به خواست خود و با تدبیر مدیرانش به این سمت حرکت نکرد، اما اکنون قوانین بین المللی، لیگ ایران را به این سمت سوق می‌دهد. مرکز پژوهش‌های مجلس به همین بهانه درگزارشی «راهکار‌های اثربخش جهت حق پخش رسانه‌ای» را مرور کرده است.
کد خبر: ۱۶۳۱۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۲/۰۲/۱۹
مالیات بر تراکنش حساب‌های تجاری یکی از پایه‌های مالیاتی جدید بود که شهریور ماه امسال با مصوبه شورای پول و اعتبار ابلاغ شد. اما آیا در سال آینده تراکنش‌های عادی روزانه مردم نیز مشمول مالیات خواهد شد؟
کد خبر: ۱۴۰۷۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۹/۲۸
سخنگوی کمیسیون فرهنگی در مجلس از استماع گزارش عملکرد مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و مرکز تحقیقات اسلامی قم در کمیسیون متبوعش خبر داد.
کد خبر: ۱۲۲۵۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۶/۰۲
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با از تدوین پیش نویس طرح ساماندهی اتباع خارجی در مرکز پژوهش‌ها گفت که پیش نویس این طرح با تاکید بر جامعیت، روزآمدی، انسجام وظایف و شفافیت در دستور کار کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها قرار گرفته است.
کد خبر: ۱۰۵۶۹۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۱/۰۲/۰۱
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به آخرین نسخه طرح صیانت گفت قانون‌گذاری باید با بحث‌های مفصل کارشناسی انجام شود گفت: پیش‌نویس طرح بایستی به گونه‌ای تنظیم شود که در عین ساماندهی از ایجاد محدودیت‌های غیر ضروری پرهیز شود.
کد خبر: ۱۰۰۵۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۱۲/۰۸
طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی برای بررسی های بیشتر به مرکز پژوهش های مجلس برگشت خورد.
کد خبر: ۹۰۱۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۹/۰۹
امروز همزمان با برگزاری مناظره انتخاباتی، اکانت توییتری مرکز پژوهش‌های مجلس ، که ریاست آن به عهده علیرضا زاکانی است، در توییتی به اشتباه لفظی محسن رضایی اشاره کرد.
کد خبر: ۶۹۸۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۰/۰۳/۱۸
مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد، در محتویات پرونده یکی از مفسدان اقتصادی سال‌های اخیر آمده است که این فرد ۱۷۰ هزار تراکنش مالی در قالب ۲۱۹ حساب متعلق به اشخاص حقیقی مختلف به ارزش ۱۴ هزار میلیارد تومان داشته است.
کد خبر: ۴۶۶۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۲۲
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس در بررسی گزارش قرارداد‌های حرفه‌ای ورزشی با بیان اینکه بیش از ۶۰ درصد بودجه وزارت ورزش و جوانان به فدراسیون‌های ورزشی هزینه می‌شود، پیشنهاد کرد که قرارداد‌های بازیکنان و مربیان صرفاً به شکل ریالی منعقد شود و صورت مالی باشگاه‌ها و فدراسیون فوتبال طبق استاندارد‌های مربوط ثبت و به‌صورت شفاف اعلان عمومی شود.
کد خبر: ۴۶۲۸۸ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۷/۱۹
رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه مرکز پژوهش‌های مجلس می‌تواند چالش‌های پیش رو را به فرصتی در جهت تحول و ارتقاء کشور تبدیل کند، از این مرکز به عنوان مغز متفکر و رصدخانه مجلس شورای اسلامی یاد کرد.
کد خبر: ۳۷۵۲۶ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۴
مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی از بدهی ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی دولت به نهاد‌ها و پیمانکاران خبر داد. همچنین در این گزارش آمده است که شرکت‌های دولتی نیز ۵۲۵ هزار میلیارد تومان بدهی دارند.
کد خبر: ۳۷۰۶۳ تاریخ انتشار : ۱۳۹۹/۰۵/۱۱