این مهمان ناخوانده، مدتی است وارد ایران شده و متاسفانه جان تنی چند از هموطنان ما را گرفته است و موجی از احتیاط و حتی ترس را به همراه داشته است. با این حال باید به فکر مراقبت و پیشگیری باشیم و البته سطح آگاهی اطرافیان خود را بالا ببریم. یکی از اقشاری که به این آگاهسازی و البته مراقبتهای ویژه نیازمند هستند، افراد دارای معلولیت میباشند.
معلولان از آن جهت قشر آسیبپذیر تلقی میشوند که در انجام بسیاری از امور روزانه خود، احتیاج به کمکهای مستقیم و غیرمستقیم زیادی دارند و مراقبها در این حالت باید دو طرفه باشد. نخستین مسئله در مراقبت از ابتلا به هرگونه ویروس، به ویژه ویروس کرونا، ضدعفونی و گندزدایی از وسایل کمک توانبخشی مانند عصا، واکر، ویلچرطبی و برقی و حتی سمعکهایی است که طولانی مدت استفاده میشوند. همچنین استفاده کنندگان از این وسایل نباید آن را در اختیار سایر همنوعان خود قرار دهند. این مورد در برخی آسایشگاههای شبانهروزی اتفاق میافتد که باید از آن جلوگیری نمود.
معلولان ذهنی، افراد طیف اوتیسم و مبتلایان به سندرم داون، گروه دیگری از معلولان هستند که نیازمند مراقبت مستقیم میباشند. این افراد با توجه به قوه ادراک پایین، انجام حرکات غیرارادی و ناهنجاریهای گوناگون، بیشترین آسیب را خواهند دید؛ بنابراین لازم است تا از تماس دست آنان با دهان و چشمانشان جلوگیری به عمل آید. کودکان اوتیستیک و برخی معلولان ذهنی بنا به عادت، دائما چشمان خود را میمالند و یا به علت آب ریزش بینی و دهان، بدون دستمال بهداشتی، با لباس یا دست اقدام به پاک کردن آن میکنند که بسیار خطرناک است و پرستاران حاضر در آسایشگاهها و البته والدین آنان باید از این اقدام به هر شکل ممکن جلوگیری کنند.
بنیه جسمی بسیاری از معلولان، به ویژه مبتلایان به دیستروفی یا سایر انواع فلج اطفال که تاثیر خود را در تحلیل ماهیچهها و عضلات فرد میگذارد، به شکلی است که استخوان درد و تحلیل قوای جسمی را نشان میدهد. یکی از علائم کرونا نیز ضعف جسمی و درد در استخوانهاست؛ بنابراین بدون نگرانی از این مسئله، با مراجعه به پزشک و بررسی علائم موجود میتوان دریافت که این ضعف مبتنی بر معلولیت است یا بخاطر ویروس خواهد بود. برخی معلولیتها، فشار خود را روی دیافراگم فرد میآورد و با توجه به مشکلات نخاعی، آنان را تبدیل به انسانهایی اصطلاحا گوژپشت میکند. در بین این افراد، تنفس به شکل طبیعی، اما صدادار انجام میشود. ولی این بدان معنا نیست که فرد دچار مشکل تنفسیای است که از جمله علائم کرونا است؛ بنابراین اطرافیان با توجه و آگاهی از این وضعیت میتوانند به ارتباط خود ادامه دهند.
به طور معمول در ایران، وضعیت مناسبسازی و دسترسپذیری عبور و مرور برای معلولان با دشواری همراه است؛ بنابراین توصیه میشود طی روزهای آینده از حضور در معابر عمومی خودداری کنید و اگر احتیاج به حضور بود، از ماسک کاغذی یا فیلتردار و ژلهای شستوشوی دست استفاده کنید. این وضعیت برای معلولانی که خودشان ویلچررانی میکنند به مراتب مهمتر است و حتما باید دستهای خود را ضدعفونی کنند.
آخرین گروه از معلولان که در معرض آسیب قرار دارند، نابینایان و ناشنوایان هستند. نهادهای دولتی باید با استقرار مترجم زبان اشاره و اعلامیههای مناسبسازی شده با خط بریل یا فایلهای صوتی، به آگاهسازی این افراد کمک کنند و مردم نیز هرکجا که احساس کردند یک فرد نابینا یا ناشنوا احتیاط و مراقبت لازم را انجام نمیدهد، بلافاصله به او گوشزد کنند. نابینایان برای حضور در خیابانها و مراکز عمومی، بهجز عصای سفید که وسیلهای شخصی و کلیدی آنان است، گاهی ناچار به لمس دیوار، خودرو، نردههای ساختمانی و ... میشوند که همین برای سرایت ویروس کافی میباشد.
مردم در مواجهه با معلولان میتوانند به ارتباط کلامی روی آورند و در صورتی که فرد معلول خودش اعلام کند که کمک نیاز دارد، به او کمک کنند. در ارتباط با شرایط ویژه که امکان ارتباط با فرد معلول نیست یا آنکه خود فرد به دلایلی، چون ترس، خجالت، استرس و ... از ارتباط با سایر مردم پرهیز میکند، میتوان ضمن تماس با اورژانس اجتماعی (۱۲۳) و گزارش وضعیت، بهزیستی را در جریان بگذارند تا در اسرع وقت مشکل شکل گرفته را مدیریت کنند.
ویروس کرونا مهم و مخرب است. اما با آگاهی و پیشگیری میتوان از ابتلا به آن جلوگیری کرد و مانع از این شد که دیگران نیز دچار آن شوند.