دغدغه نبی‌اکرم (ص) امت‌سازی توحیدی است و این امت‌سازی بر محور ولایت امام شکل می‌گیرد و قلوب مردم باید به‌سمت امام مایل شود. عاشورا هزینه این تمایل قلوب مردم به‌سمت امام بود که مقدمه امت‌سازی و تمدن‌سازی است و اربعین استمرار این گرایش به امام و حرکت عاشقانه به‌سوی امام در مسیر امت‌سازی را جلوه‌گر ساخته است. زیارت درواقع محور سفر معنوی همه‌جانبه است و همه امکانات حرکت به‌سمت امت واحد اسلامی در عصر ظهور را فراهم می‌کند.
در حقیقت اربعین استمرار قیام حق علیه باطل است، برای اصلاح جامعه؛ جامعه‌ای که دستخوش انحراف شده و فرهنگ عمومی در آن جامعه تغییر کرده و دستخوش تحولات انحطاطی در زمینه تعالی انسان شده است. امام راهنما و راهبر انسان‌ها به‌سمت سعادت و رشد است و شکل‌گیری جریان امت حول محور امام انسان را از خطرات مسیر که همواره تهدیدش می‌کند، در امان نگه می‌دارد و مصون می‌کند.
اربعین سبک زندگی است. زیارت اربعین که این روز‌ها در دل مردم تب‌وتاب ایجاد کرده است، خودش نوعی زیستن است که باید در طول سال در زندگی انسان استقرار پیدا کند و انسان بر اساس این نوع از زندگی طی طریق کند. اربعین حسینی در حقیقت یادآور حرکت تمدنی سیدالشهدا (ع) در راستای اصلاح امت اسلام است.
تکرار و بزرگداشت این مناسبت بزرگ در طول تاریخ همواره بر یادآوری ارزش‌های احیاشده سیدالشهدا (ع) تأکید می‌کند. پیاده‌روی اربعین یک حرکت تمدنی برای ایجاد ارتباط قلبی بین شیعیان سیدالشهدا (ع) و پیروان آن حضرت در امت اسلام است.
اتفاقاتی که در پیاده‌روی برای انسان می‌افتد، از نوع خوابیدن، حرکت‌کردن در مسیر با پای پیاده، نوع خوراک و تغذیه و مهمان‌نوازی و ذره‌پروری سیدالشهدا (ع) در مسیر و عنایت ویژه حضرت به انسان، یک بینش و معرفت جدید القا می‌کند؛ معرفتی که انسان را برای ظهور امام‌زمان (عج) و خدمت در رکاب ایشان با همه وجود آماده می‌کند؛ معرفتی که انسان را از ظاهر امام عبور می‌دهد و به باطن امام رهنمون می‌شود و انسان را با معنای واقعی امام و، ولی خدا پیوند می‌زند.
اربعین زمینه‌ای است برای عاشقان امام‌زمان (عج) که خودشان را برای تحول بزرگ در عالم و تحقق اسلام ناب محمدی به‌صورت تمام و کمال آماده سازند و برای تحقق آن سختی‌های این مسیر را بپذیرند.