شهادت امام حسن عسکری (ع) مقارن است با آغاز امامت آخرین حجت خدا. از طرفی، بعد از شهادت ایشان مردم در آستانه غیبت صغری قرار گرفتند. این امام همام توصیههایی دارند که اکنون بسیار میتواند راهبردی باشد. زیرا حضرت مشکلات نسلهای پس از خودشان را میدیدندکه شامل من و شما هم میشود. از قضا این توصیهها دوران غیبت را هم دربرمی گیرد.
حضرت در روایتی میفرمایند: «أوصیکم بتقوى ا... و الورع فی دینکم و الاجتهادلله و صدق الحدیث و أداء الأمانة إلى من ائتمنکم من بر أو فاجر و طول السجود و حسن الجوار...»
در ابتدای این روایت امام عسکری (ع) ما را به تقوای الهی توصیه میکنند؛ همان امر مهمی که بیشتر ائمه (ع) مردم را به آن فراخوانده اند. در ادامه میفرمایند: «و ورع در دین و کوشش در راه خدا و راستگویی و پرداخت امانت.»
این دو نکته یعنی صداقت در گفتار و امانتداری جزو مواردی است که حضرت رضا (ع) نیز در توصیهشان به عبدالعظیم حسنی به آن اشاره کرده اند. زیرا درواقع کلید همه رذایل دروغ است. این در حالی است که متأسفانه بخشی از جامعه ما نیز به بیماری بی صداقتی در گفتار دچار است.
در ادامه این روایت به امانتداری اشاره شده است. برخلاف تصور برخی ها، امانت میتواند مصداقهای گوناگونی داشته باشد. مثلا فرزندان ما یا مناصبی که به افراد سپرده میشوند، امانتهایی هستند که به درستی باید ادا شوند.
در ادامه این روایت آمده است «فبهذا جاء محمد (ص) صلوا فی عشائرهم و اشهدوا جنائزهم و عودوا مرضاهم و أدوا حقوقهم فإن الرجل منکم إذا ورع فی دینه و صدق فی حدیثه و أدى الأمانة و حسن خلقه مع الناس قیل هذا شیعی فیسرنی.»
حضرت در ادامه میفرمایند: «شما را به سجده طولانی و خوش همسایگی و همسایه داری وصیت و سفارش میکنم که محمد (ص) این ارزشها را آورد و برای همین امور مبعوث شد. در بین قبیلهها و طوائفشان نماز بخوانید و بر جنازههای آنان حاضر شوید و در تشییع جنازه آنان شرکت کنید. بیمارانشان را عیادت کنید و حقوق آنان را ادا کنید، زیرا هرکس از شما شیعیان در دینش ورع بورزد، در سخنش راست بگوید، امانت را ادا کند، با مردم خوش رفتاری کند و اخلاقش را با مردم نیک و زیبا سازد، گفته میشود: این انسان شیعه است و این مرا مسرور و خوش حال میکند.»
آن طور که امام (ع) به ما میگویند، باید با رفتار خوبمان هر بدی و زشتی را که به ما نسبت داده میشود، دفع کنیم. چه چیزی بالاتر از خوش حالی، ولی خدا؟
این روزها در موقعیتی هستیم که یک عده به دلیل جهالت، رفتارهای وحدت شکنی انجام میدهند. بزرگترین جواب آنها همین روایت است که حضرت فرمودند: «با آنها رفت وآمد کنید. به خوبی با آنها رفتار کنید.»
خلاصه که باید هوشیار باشیم و مطابق فرمایشهای پیشوایان دینیمان در هرموقعیتی رفتار کنیم. زیرا از کوزه همان برون تراود که در اوست.