تعامل فرهنگی مشهدالرضا (ع) با شهر‌های بزرگ جهان

به گزارش شهرآرانیوز؛ وجه تمایز مشهد در مقایسه با دیگر شهر‌های ایران، ظرفیت درخورش در تعامل‌های میان‌فرهنگی است. از این روست که خواهرخواندگی این شهر اهمیت پیدا می‌کند.

برخی جنبه‌های اثربخش مشهد و موانع آن در بحث خواهرخواندگی از بیان کارشناسان حوزه بین‌الملل به شرح زیر است.

ترکیه و کره‌جنوبی موفق‌ترین مدل از کشور‌هایی هستند که توانستند شهرهایشان یعنی استانبول و سئول را مرکز توسعه روابط خارجی در دیپلماسی عمومی و شهروندی قرار بدهند. این کشور‌ها از پهنه جغرافیایی‌شان، شهر‌هایی را انتخاب کرده‌اند که در لبه خارجی (شمال‌غربی) واقع شده‌اند.

اگر از همین الگو بخواهید در ایران استفاده کنید، شمال‌غربی کشورمان تبریز است. این شهر در شیب ژئوپلیتیک (سیاست جغرافیایی) ترکیه است. پس باید یک قسمت دیگر را انتخاب کنیم. مکران و چابهار هم نمی‌شود.

زیرا یک‌طرفش آب است و طرف دیگرش پاکستان. خوزستان هم نمی‌تواند. چون شیب ژئوپلیتیک آنجا به سمت کشور‌های عربی می‌رود و شما در آنجا نمی‌توانید کنش هوشمند داشته باشید. می‌ماند در حوزه شرق و شمال‌شرق.

مشهد ۲۷۰ درجه تعامل میان‌فرهنگی دارد. این ۲۷۰ درجه بسیار باارزش است. هیچ شهری در غرب آسیا این ویژگی را ندارد که از کرانه شرقی دریای خزر تا حوزه شبه‌قاره بتوانید قسمتی را از آن باز و با آن‌ها ارتباطات میان‌فرهنگی با محوریت شهر‌ها و شهروندان برقرار کنید. یعنی با محور تمدن خراسان پهناور برنامه‌ریزی کنید.

نگاه تمدنی داشتن به جغرافیای اسلامی می‌تواند یکی دیگر از ابعاد خواهرخواندگی مشهد با شهر‌های خارجی باشد. با اینکه سال‌هاست بیان می‌شود قرار است به تمدن نوین اسلامی برسیم، هنوز این نگاه تمدنی را نپذیرفته‌ایم. در جهان اسلام حوزه‌های فرهنگی مثل تصوف را داریم که بیشتر مسلمانان عالم صوفی هستند؛ از شاخ آفریقا تا شرق آسیا.

این‌ها اهل سنت متشرع پیرو یکی از مذاهب اربعه هستند که ویژگی مهمشان اهل‌بیتی‌بودنشان است. هنوز جایی مثل مشهد با وجود بارگاه حضرت رضا (ع) که می‌تواند قطب این ارتباط باشد، این ظرفیت را جدی نگرفته است.

دو بعد اصلی چالش شهرداری‌ها در موضوع خواهرخواندگی‌ها و به‌طور کلی ارتباطات بین‌الملل شهرها، ملی و داخلی است. در بعد ملی نیاز به اراده مسئولان سطح بالاست که این روابط را ضرورتی انکارنشدنی بدانند که شهر‌ها بر اساس ظرفیت‌هایشان باید به عرصه بین‌الملل وارد شوند. پس از آن تقسیم وظایف براساس منافع ملی بین شهر‌ها لازم است. یعنی مشخص شود هر شهری در کدام عرصه وارد شود.

مشهد به چه عرصه‌هایی باید وارد شود؟ مشهد مرکز شهر‌های جاده ابریشم، مرکز شهر‌های حوزه شانگهای، مرکز شهر‌های حوزه اوراسیا، مرکز شهر‌های حوزه نوروز، مرکز شهر‌های حوزه فارسی‌زبانان، مرکز شهر‌های حوزه اسلامی و مرکز شهر‌های حوزه جهانی است. این تنوع را دیگر شهر‌های ایران ندارند.

اعتبارمشهد در سازمان‌های جهانی مؤثر و تصمیم‌ساز مثل متروپلیس و یوسی‌ال‌جی (سازمانی که مشهد در آن حق رأی دارد) را حتی تهران ندارد.

به این دلیل که شهرداری‌ها زیر نظر وزارت کشور فعالیت می‌کنند، این تصور وجود دارد که وزارت کشور صلاحیت دارد که در ارتباطات بین‌الملل شهر‌ها هم دخالت کند؛ درحالی‌که وزارت خارجه مقدم است و این وزارتخانه هم باید بداند با شهر‌های خارجی چه‌کار می‌خواهد کند.

تقریبا از ابتدای امسال اداره سمن‌ها و دیپلماسی شهری راه‌اندازی شده است. یعنی به این جمع‌بندی رسیده‌اند که این اداره ذیل معاونت فرهنگی مرکز دیپلماسی عمومی تأسیس شود.