آیا تغییر سن در شناسنامه ممکن است؟

فرزانه عمادی | شهرآرانیوز؛ گاهی ممکن است مأمور ثبت، اعداد و تاریخ تولد را اشتباه درج کند یا اینکه از شناسنامه فرد دیگری برای نوزاد استفاده کند. تغییر سن طبق قانون جز در موارد استثنایی ممنوع است که فرد باید با ادله و دلایل موجه ثابت کند آنچه در شناسنامه درج شده بیانگر سن واقعی وی نیست. نظر به اهمیت این موضوع و سؤالات شهروندان درباره تغییر سن واقعی در شناسنامه احمد حسینی وکیل دادگستری در این باره، به ابهامات پاسخ می‌دهد.

برای استخدام نیاز به تغییر سن شناسنامه‌ای دارم که به غلط بیشتر از سن واقعی ام ثبت شده است، آیا می‌توانم به این دلیل اقدام کنم؟

کسی که سن واقعی در شناسنامه اش درج نشده باشد، بدون شک در موارد بسیار زیادی دچار مسئله خواهد شد. به خصوص اگر این مسائل در زمینه سن نهایی برای یافتن شغل و شرکت در آزمون‌های استخدامی، شرکت در کنکور و ورود به دانشگاه، ازدواج، شرکت در مسابقات ورزشی و رده بندی‌های سنی آن و… حقی را از طرف ضایع کرده باشند. در چنین شرایطی بهتر است که سن شناسنامه‌ای به سن واقعی شخص تغییر یابد.

چه مدت زمان لازم است تا تغییر سن در مدارک رسمی انجام شود؟

این فرایند در هر شرایط و برای هر پرونده ای، پروسه‌ای متفاوت خواهد داشت. چنانچه به دلیل نقایص پرونده، رأی منفی صادر شود و متقاضی ناچارا از طریق اعتراض به رأی صادر شده، درخواست بررسی مجدد را اعلام دارد. مطمئنا این پروسه زمان بر خواهد بود، اما در حالت کلی معمولا این فرایند بین ۱ تا ۳ ماه زمان بر خواهد بود. برای کاهش زمان، به جمع آوری اسناد مهم و محکمه پسندی که قابلیت استناد داشته باشند، اقدام نمایید. این موارد می‌تواند از اتلاف زمان شما جلوگیری نماید.

چنانچه بخواهیم به دلیل ازدواج و اختلاف سنی با همسر، سن را کاهش یا افزایش دهیم، این امکان وجود دارد؟

در حالت کلی شما باید دلایل محکمه پسند و قابل ارائه به دادگاه داشته باشید. همچنین وجود سند برای صحت ادعا و دلایل شما الزامی است و نبود آن به منزله رد ادعا خواهد بود.

چطور ثابت کنیم که سن واقعی از سن شناسنامه متفاوت است؟

شهادت شهود و نظر کارشناس پزشکی قانونی، می‌توانند از مواردی باشند که بتوان به آن استناد نمود. در حالتی که اسناد و شهادات کافی وجود نداشته باشد و سن شما پایین‌تر از ۲۳ سال باشد، معاینات پزشکی قانونی می‌تواند مؤثر واقع شود.

چه اشخاصی می‌توانند برای تغییر سن در مدارک رسمی اقدام نمایند؟

شخص باید حتماً بالای ۱۸ سال سن داشته باشد. اگر شخص سن زیر ۱۸ سال دارد، باید دارای حکم رشد باشد. در غیر این صورت باید پدر و یا جد پدری وی با ارائه شناسنامه خود، برای این موضوع اقدام نماید. همچنین قیم و وصی شخص می‌تواند برای افراد تحت سرپرستی خود به تغییر سن آن‌ها اقدام نماید. به شرطی که اسناد و مدارکی که بتواند سمت وی را ثابت کند، داشته باشد.

اگر شخصی برای تغییر سن در مدارک رسمی اقدام نموده، ولی موفق نشود، آیا امکان درخواست مجدد برای بررسی وجود دارد؟

بله، به شرط آنکه رأی قطعی صادر نشده باشد. چنانچه برای درخواست شخص متقاضی، رأی قطعی صادر شده باشد، پرونده مختومه اعلام خواهد شد.

سن واقعی که در شناسنامه ثبت شده است ۳۲ سال است در حالی که بنا به شواهدی که دارم سن واقعی بنده ۲۹ سال است، برای تغییر سن به چه دادگاهی رجوع کنم؟

اگر برای تغییر سن، میان سن واقعی و آنچه در شناسنامه است؛ کمتر از ۵ سال اختلاف باشد؛ موضوع در صلاحیت دادگاه خواهد بود. چنانچه سن شما طبق شناسنامه ۳۲ سال است، ولی مدعی هستید که سن واقعی شما ۲۹ سال است در اینجا باید در دادخواست اداره ثبت احوال را خوانده قرار دهید و در دادگاه شهری که در آن اقامت دارید نه شهر محل صدور شناسنامه طرح دعوا کنید، پس از تعیین وقت، دادگاه رسیدگی می‌کند و در این باره حکم می‌دهد که این حکم قابل اعتراض تجدید نظر است. توجه داشته باشید که ابتدا باید به دفاتر خدمات قضایی مراجعه کرده و دادخواست خود را مبنی بر تغییر سن، تنظیم کرده و به ثبت برساند. برای طرح دادخواست به چهار مدرک اصلی شناسنامه، کارت ملی متقاضی، استشهادیه و گواهی ولادت (اگر موجود باشد) نیاز است.

در صورتی که برای تغییر سن در شناسنامه، میان سن واقعی و سن شناسنامه کمتر از ۵ سال باشد. به چه مرجعی می‌توان مراجعه کرد؟

در صورتی که میان سن واقعی و شناسنامه تان کمتر از پنج سال، اختلاف باشد در اینجا کمیسیون، صلاحیت رسیدگی ندارد، بنابراین برای اختلاف کمتر از پنج سال باید به دادگستری مراجعه کنید و دادخواست خود را باید به طرفیت اداره ثبت احوال تقدیم نمایید یعنی ثبت احوال را در دادخواست، خوانده معرفی کنید.

آیا برای تغییر سن در مدارک رسمی باید هزینه‌ای پرداخت کرد؟

بله. به غیر از آماده سازی مدارک لازم، شما باید مبالغی، بابت تمبر غیرمالی، دفتر خدمات قضایی و پزشکی قانونی، صرف نمایید.

برای تغییر سن در شناسنامه اگر تفاوت سن واقعی و شناسنامه‌ای بیش از ۵ سال باشد. چه اقداماتی انجام می‌گیرد؟

اگر آنچه ادعا می‌شود به این شکل باشد که بین سن واقعی فرد و سن مندرج در شناسنامه که منظور همان تاریخ تولد است؛ بیشتر از پنج سال اختلاف باشد حال چه فرد سن خود را کمتر قلمداد کند یا بیشتر و مهم این است که این تفاوت سنی بیشتر از پنج سال باشد در این صورت فرد به فرمانداری محل صدور شناسنامه مراجعه می‌کند و پرونده تشکیل می‌دهد. بعد از آن پرونده اش در کمیسیونی تحت عنوان «کمیسیون تشخیص سن» بررسی خواهد شد. در این کمیسیون پزشک منتخب، فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال شهر، رئیس شورای اسلامی شهر یا بخش، مدیر عامل سازمان بهداری استان به اضافه یک نفر قاضی حضور دارند. پس از بررسی تقاضای فرد در این کمیسیون در صورتی که دلایلی موجه برای فرد وجود داشته باشد مثل استشهادیه و برگه ولادت و… در صورت موجه بودن تقاضای فرد قبول می‌شود و اگر رد شود اعتراض به آن در صلاحیت دیوان عدالت اداری خواهد بود.

در چه مواردی می‌توان برای تغییر سن، در شناسنامه اقدام کرد؟

در صورتی که بتوانید با دلایلی اثبات کنید که تاریخ تولد ثبت شده در شناسنامه برای شما اشتباه است و یا اینکه اثبات نمایید شناسنامه شما متعلق به برادر و یا خواهر کوچک ترتان بوده که قبل از به دنیا آمدن، شما از دنیا رفته است و والدین شما همان، شناسنامه را برای شما استفاده کرده اند. این امکان یعنی تغییر سن در صورت اثبات هم تنها یک بار قابل انجام است.