بررسی زوایای علمی و انقلابی مرحوم طبسی

آشنایی شما با مرحوم آیت‌ا... طبسی از چه زمانی آغاز شد؟

بنده قبل از انقلاب با مرحوم آیت‌ا... واعظ طبسی در نماز جماعت و درس مرحوم حاج شیخ هاشم قزوینی که استاد سطح عالی حوزه علمیه مشهد بود، آشنا شدم. آشنایی ما از این جهت بود که ایشان نماز جماعتشان ترک نمی‌شد. بنده هم همیشه در نماز‌های جماعت با ایشان بودم.

مرحوم طبسی در درس خیلی جدی بود و می‌خواست درس را خوب بفهمد و مرتب بعد از درس، از مرحوم شیخ هاشم قزوینی اشکالات درسی خود را می‌پرسید. از نشانه‌های جدیت ایشان یکی همان است که پس از درس، سؤالات زیادی از استاد خود می‌پرسید. در واقع، قبل از انقلاب، تا آنجا که می‌دانم، ایشان طلبه‌ای متدین و در درس خود بسیار جدی بود. در واقع، هم ایشان و هم بنده در همان ایام سطح تدریس می‌کردیم و شاگردان زیادی داشتیم. یعنی ضمن اینکه درس می‌خواندیم، درس هم می‌دادیم.

آیا در همان ایام قبل از انقلاب، فعالیت‌های انقلابی ایشان مشهود بود؟

قبل از پیروزی انقلاب چند نفر در مشهد در رأس انقلابیون بودند. یعنی فعالیت‌های انقلابی آن‌ها بعد از حضرات آیات مرحوم قمی، مرحوم عبدا... شیرازی، مرحوم میلانی و جمعی دیگر از علمای مشهد مشهور بود. رهبر معظم انقلاب، مرحوم واعظ طبسی و شهید هاشمی نژاد در کنار تدریس، به فعالیت‌های انقلابی نیز می‌پرداختند.

مرحوم طبسی مشهور به فعالیت در عرصه انقلاب بود و بعد از پیروزی انقلاب، بسیار مقید بود که انقلاب باقی بماند و این راه تداوم پیدا کند. ایشان شاگرد مرحوم آیت‌ا... قمی بود، نه‌فقط شاگرد، بلکه همه‌کاره ایشان بود. در منزل آیت‌ا... قمی، فعالیت‌های انقلابی را پیش می‌برد. بعد‌ها وقتی متوجه شد آیت‌ا... قمی از انقلاب زاویه گرفته است، به دلیل همین احتمال، با اینکه آیت‌ا... قمی استادش بود، از وی فاصله گرفت.

عملکرد مرحوم طبسی را در تقویت حوزه‌های علمیه خراسان چگونه ارزیابی می‌کنید؟

مرحوم واعظ طبسی، چون خود طلبه و درس‌خوانده حوزه‌های علمیه بود، می‌دانست که سرمایه طلبه‌ها همان تحصیلاتشان است. طبیعی است که از این لحاظ، همه سعی و تلاشش را برای تربیت درست طلبه‌ها انجام دهد. به طور کلی، این خصلت در ایشان مشهود بود که سعی داشت حوزه‌های علمیه خراسان از لحاظ درسی و پژوهش فعال باشند.

جایگاه ایشان در میان طلبه‌ها چگونه بود؟

در دوران مسئولیت آیت‌ا... طبسی آنچه موجب نگرانی طلبه‌ها می‌شد، وقت و فرصت اندک ایشان بود. این نگرانی وجود داشت که کمتر در میان طلبه‌ها حضور داشته باشند. روزی به مرحوم طبسی عرض کردم: در دانشگاه رضوی، چند ساعت از روز‌های پنجشنبه را به دیدار با طلبه‌ها اختصاص بدهید. هر طلبه‌ای هر کاری که با شما دارد، چه خصوصی باشد چه غیرخصوصی، در این ساعات مقرر، با شما دیدار کند. ایشان هم قبول کرد و مدتی این جلسات و دیدار‌ها برقرار شد. مرحوم برای همه علما و فضلا ارزش زیادی قائل بود و در خصوص برخی مسائل، با بزرگان مشورت می‌کردند.

به نظر شما مدیریت مرحوم واعظ طبسی در توسعه حرم حضرت امام رضا (ع) چقدر موفق بوده است؟

این امر کاملا مشهود است که حرم امام رضا (ع) به هیچ وجه قابل مقایسه با دوران قبل از انقلاب نیست. این همه امکانات و توسعه‌ای که در حرم و اطراف حرم می‌بینید، همگی در دوران مسئولیت ایشان بوده است.

مرحوم طبسی به من گفت: در آن زمان، برای توسعه اطراف حرم و ایجاد زیرگذرها، از چندین کشور درخواست طرح و برنامه دادیم. برای هر طرحی هم مبلغی تعیین کردیم و طرح‌هایی که مقبول واقع بشود، مبلغ بیشتری پرداخت می‌کنیم. از میان سی چهل طرح، یکی از طرح‌ها پذیرفته شد و بابت آن، مبلغ خیلی زیادی پرداخت شد.

الحمدلله توسعه حرم و اطراف حرم که امروز مشاهده می‌کنید، از جمله خدمات ارزنده ایشان است.