نگاهی به زندگی آیت ا... العظمی سید محمود حسینی شاهرودی

امید حسینی نژاد | شهرآرانیوز؛ مسیر نجف به کربلا مملو از زائرانی بود که به قصد زیارت اربعین روانه کربلا بودند. در مسیر پیاده روی، پیرزنی از زائران امام حسین (ع) با چای پذیرایی می‌کرد. او چشمش به عالمی بزرگوار افتاد. از همراهانش پرسید: این سید بزرگوار کیست؟ در جواب به او گفتند: آیت ا... سیدمحمود حسینی شاهرودی. پیرزن به سمت او حرکت کرد و گفت: «یا مولای! معذورم بدار که در راه امام حسین (ع) بیش از این قدرت نداشتم و همین از دستم برآمده است.‌ ای سید من! به مادرت حضرت زهرا (س) عرض کن که مرا به کنیزی قبول کند.» آن گاه شروع کرد به گریه و زاری. همه حاضران نیز به گریه درآمدند. مرحوم آیت ا... العظمی شاهرودی به قدری گریه کرده بود که تمام محاسنش از اشک‌تر شده بود. این عشق و ارادت به سیدالشهدا (ع) در وجود این مرجع بزرگ ماندگار بود، به گونه‌ای که در طول عمر شریفش ۲۶۰ بار پای پیاده به کربلا مشرف شد و این سنت نیکو را تا نودسالگی ادامه داد.

روز‌های نخستین زندگی

در سال۱۳۰۱ هجری قمری در روستای قلعه آقاعبدا... شاهرود فرزندی از تبار خاندان پیامبر اکرم (ص) چشم به جهان گشود. ستاره بخت این نوزاد از خانه گلین سیدعلی، کشاورز پاک نهاد آبادی برآمد و آرام آرام به سمت مرکز آسمان پرهیزگاری و دانش روان شد.

پدر که خود از بزرگ زادگان و از فرزندان سادات باکرامت و فضیلت به شمار می‌رفت و آثار بزرگی، فرهیختگی و ستودگی را در سیمای این فرزندش مشاهده می‌کرد، او را سیدمحمود نام نهاد و پس از دوران کودکی، او را به آموختن قرآن فراخواند و اندکی بعد برای کسب دانش، وی را روانه حوزه بسطام کرد تا در جوار امام زاده محمد، فرزند امام صادق (ع)، و نزد استاد کهن سال آن منطقه بر علم و تقوایش بیفزاید.

سفر به سرزمین خورشید

سیدمحمود متوجه بود که برای رشد علمی باید هجرت کند؛ به همین سبب برای کسب دانش و فضیلت، به شاهرود عزیمت کرد. او برای آموختن علم و فضیلت از هیچ تلاشی فروگذار نکرد و برای ادامه تحصیل تصمیمی دیگر گرفت. به همین انگیزه به مشهد مقدس هجرت کرد تا بتواند افزون بر کسب فیوض معنوی از محضر امام علی بن موسی الرضا (ع)، از محضر استادان بزرگوار آن حوزه مقدس نیز بهره ببرد. حضرت آیت ا... شاهرودی در آن زمان جوانی پرنشاط و امیدوار بود که با فضیلت علم و تقوا آشنایی داشت و جهادگونه در پناه آفتاب فروزان هشتم، امام رضا (ع) به دانش اندوزی و رشد معنوی می‌پرداخت، به گونه‌ای که به زودی در شمار دانشوران جای گرفت.

توان سرشار علمی و سیره زیبای اخلاقی او که با سادگی و صفای باطنی آمیخته شده بود، عده‌ای از طلاب را اطرافش گرد آورد و در کانون توجه آنان قرار داد، به گونه‌ای که هم زمان با آموختن «کفایه الاصول» به تدریس پرداخت و یکی از استادان حوزه خراسان شد و او که از حافظه‌ای سرشار برخوردار بود و علاقه وافری به تدریس داشت، سرانجام عبارت‌های سنگین آخوند خراسانی در ضمیرش نقش بست.

عزیمت به نجف اشرف

سال۱۳۲۸  هجری قمری بود که سیدمحمود در عین تنگدستی با توکل بر خدا به حریم ملکوتی امیرمومنان (ع) گام نهاد و خود را در برابر تابش خورشید درخشان درس آخوند خراسانی قرار داد و حریصانه از دریای دانش آن مرجع وارسته بهره گرفت و از ابتدای حضور در درس صاحب کفایه، مورد توجه و عنایت خاص ایشان قرار گرفت، ولی دریغ که هنوز ۱۸ماه از حضور سید در نجف نگذشته بود که آخوند خراسانی به سرای باقی شتافت و او از فیض درس آخوند محروم شد، اما او که عشق به تحصیل در وجودش زبانه می‌کشید، به کمک برخی فضلای دیگر زمینه استفاده هرچه بهتر از محضر علمی دو مرجع بنام شیعه، یعنی حاج آقا ضیاءالدین عراقی و میرزاحسین نایینی برایش فراهم شد و در درس آن بزرگان شرکت کرد. پس از گذشت مدتی، به درجه اجتهاد رسید و یکی از مراجع بنام نجف شد. شاگردان زیادی از محضر او بهره بردند و سال‌ها محفل علمی او گرم و پرشور بود.

حمایت از امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی

آیت ا... سیدمحمود حسینی شاهرودی به فراخور تشخیص و نوع نظرش، در مراحل مختلف نهضت امام خمینی نقش داشت؛ اگرچه چندان به مجادلات سیاسی وارد نمی‌شد و روحیه مبارزاتی نداشت، از اعلام مواضع سیاسی دوری نمی‌گزید، بلکه به هنگام ضرورت، اعلام نظر می‌کرد، از جنایات پرده برمی داشت و حمایت کامل خود را از مردم و روحانیان اعلام می‌کرد. همراهان امام خمینی (ره) در قیام ۱۵خرداد -که به دلیل اهمیتش، این روز در تقویم جمهوری اسلامی تعطیل رسمی اعلام شده است- کم نبودند؛ از مردم عادی گرفته تا مراجع عظام و علمای اعلام شیعه از امام خمینی (ره) و قیام مردم حمایت کردند.

یکی از این بزرگان، آیت ا... العظمی سیدمحمود حسینی شاهرودی مرجع تقلید شیعه در نجف اشرف بود که در بررسی ابعاد شخصیتی و دینی ایشان، به وضوح مشاهده می‌شود این مرجع بزرگ، همواره پشتیبان مبارزات انقلاب اسلامی ایران بود و متناسب با رویدادها، حمایت‌های لازم خود را نشان می‌داد. پس از واقعه ۱۵ خرداد و به دنبال آن سخنرانی حضرت امام خمینی (ره)، رژیم مزدور پهلوی تعدادی از روحانیان و از جمله امام را دستگیر کرد.

پس از بازداشت امام، راهپیمایی‌های گسترده‌ای برگزار شد. اسدا... علم، در پی دستگیری عده‌ای از روحانیان در روز‌های ۱۵ و ۱۶خرداد، در یک مصاحبه مطبوعاتی در روز ۱۷خرداد به خبرنگاران، گفت: «۱۵نفر از بزرگ‌ترین پیشوایان مذهبی به زودی تسلیم محکمه نظامی خواهند شد و محکمه نظامی ممکن است به اعدام آن‌ها رأی دهد.» پخش این خبر سبب واکنش علمای قم و نجف برای جلوگیری از اقدام‌های رژیم منحوس پهلوی شد.

برخی شخصیت‌ها و مجامع علمی در خارج از کشور به ویژه علما و روحانیان نجف و کربلا و رئیس دانشگاه الازهر با صدور اعلامیه‌ها و نامه‌های سرگشاده به شاه از نهضت امام خمینی (ره) پشتیبانی و کشتار ۱۵خرداد را محکوم کردند. آیت ا... العظمی شاهرودی طی تلگرافی به شخص شاه نوشت: «انزجار خود را از اعمال دولت اظهار می‌داریم. رهایی و اطلاق آیت ا... خمینی و اعلام و جلوگیری از تعدیات و رفتار جابرانه دولت را جدا خواهانیم.» نهایتا با پیگیری‌های فراوان علما و مراجع و مدرسان حوزه، امام خمینی (ره) در پانزدهم فروردین ۱۳۴۳ خورشیدی آزاد شدند.

آیت ا...  العظمی شاهرودی سرانجام در هفدهم شعبان ۱۳۹۴هجری قمری در شهر نجف اشرف دیده از جهان فرو بست؛ پس از انتشار خبر رحلت او نجف اشرف به حالت تعطیل درآمد و علما و مردم، به سر و سینه زنان و اشک ریزان به سمت منزل این مرجع حرکت کردند. صبح روز جمعه پیکر ایشان از جامعه النجف با حضور جمعیت بی نظیری تشییع شد و بعد از طواف در حرم مطهر امیرالمومنین (ع) با اقامه نماز توسط فرزند بزرگوارشان در حرم مطهر به خاک سپرده شد.