بررسی تأثیر قانون جدید دریافت برخط مالیات نقل‌وانتقال بر دادوستد خودرو

نگار هاشمیان | شهرآرانیوز؛ مالیات نقل وانتقال خودرو چقدر آب می‌خورد؟ پایه و اساس محاسبه این مالیات چیست؟ پرداخت این مالیات برعهده کیست؟ آیا دریافت این مالیات تازگی دارد؟ عایدی رسمیت یافتن «برگ سبز» خودرو به جای سند رسمی و این همه کش وقوس و اختلاف بین پلیس راهور و کانون سردفتران برای مردم چه بود و کلی سوال دیگر، نتیجه خبری بود که هفتم فروردین درباره رونمایی از سامانه پرداخت برخط مالیات نقل وانتقال خودرو منتشر شد و دوباره حرف وحدیث‌ها درباره هزینه تعویض پلاک خودرو را تازه کرد و بازهم نتیجه آن سردرگمی افرادی بود که در سال جدید قصد خریدوفروش ماشین را دارند. سعی کردیم در این گزارش تاجایی که ممکن است به این سوال‌ها پاسخ دهیم، ولی پس از سه روز پیگیری از اداره کل امورمالیاتی خراسان رضوی، بعضی از آن‌ها بی پاسخ ماند؛ سوال‌هایی که در پایان این گزارش ردیف کرده ایم تا شاید یک نفر برای راهنمایی مردم به آن‌ها درست و اساسی پاسخ دهد.

اماواگر در مالیات نقل وانتقال خودرو

اگر بخواهیم پاسخ این سوال‌ها را بدهیم، لازم است کمی گذشته‌ها را شخم بزنیم، اما برای جلوگیری از سردرگمی بیشتر فقط به بررسی کوتاهی از این گذشته و خروار‌ها ماجرای آن اکتفا می‎ کنیم. نیمه‌های سال گذشته بود که دعوای دیرینه کانون سردفتران و پلیس راهور بر سر یک موازی کاری در صدور سند خودرو (که وقت و پول مردم را هدر می‌داد) بالا گرفت.

هر روز یک خبر جدید در این باره منتشر می‌شد. یک روز از دستور دادستانی درباره اختیاری بودن ثبت سند در دفاتر اسناد رسمی و حکم سندیت برگ سبز و یک روز دیگر از بخشنامه متقابل سردفتران درباره ممنوعیت تنظیم هرگونه وکالت نامه به استناد برگ سبز و... خبر می‌آمد. مردم هم گوشت قربانی این دعوا‌ها بودند و این ماجرا ادامه داشت تااینکه لایحه اصلاح ماده ۲۹ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی درباره تعیین تکلیف نقل وانتقال وسایل نقلیه (خودرو) به مراکز تعیین شده توسط نیروی انتظامی به مجلس رسید؛ البته پیش از این نیز باتوجه به تفاوت هزینه ثبت سند در دفاتر اسناد رسمی با هزینه تعویض پلاک و حکم دادستانی در این باره، مردم دیگر به این دفاتر مراجعه نمی‌کردند.

با رسمیت یافتن برگ سبز به عنوان سند خودرو، دیگر لازم نبود فروشنده و خریدار به دفترخانه مراجعه کنند و کافی بود به مراکز تعویض پلاک بروند. آنچه در تصور عامه مردم نقش بسته بود، کاهش هزینه فاحش در نقل وانتقال خودرو با حذف دفاتر اسناد رسمی از این چرخه بود. اما یکی از دلایل این کاهش چشمگیر، نپرداختن به نحوه و میزان دریافت مالیات نقل وانتقال خودرو بود.

پیش از این، مالیات نقل وانتقال در دفاتر اسناد رسمی از مردم دریافت می‌شد. (هرچند همان موقع هم نحوه محاسبه این مالیات جای سوال بود.) این مالیات یکی از منابع درآمد دولت بوده است و در درآمد‌های آلبوم اقتصادی بودجه نیز دیده شده و بی تردید قرار نبوده است حذف شود، فقط بعد از این تغییروتحول‌ها به دلیل نبود زیرساخت، چندماهی به صورت خوداظهاری درآمد و بعد قرار شد فروشنده برگه پرداخت مالیات را قبل از تعویض پلاک تحویل دهد. این مراحل گذشت تا همین هفتم فروردین که از سامانه پرداخت برخط مالیات نقل وانتقال خودرو رونمایی شد.

از این به بعد فروشنده خودرو قبل از اینکه بخواهد از مراکز تعویض پلاک نوبت دریافت کند، باید ابتدا مالیات مربوط به نقل وانتقال خودرو را پرداخت کند. در همین یک پاراگراف به سوالی که به گفته فعالان بازار خودرو یکی از سوال‌های اصلی معامله گران این بازار است، پاسخ دادیم؛ مالیات نقل و انتقال خودرو برعهده کدام یک از طرفین معامله است؛ «فروشنده»، اما این مالیات در سال ۱۴۰۱ چقدر است و بر چه اساسی محاسبه می‌شود؟ فقط یک پاسخ کلی از زبان مسئولان در این باره وجود دارد؛ «میزان این مالیات یک درصد ارزش خودرو‌های داخلی و ۲ درصد ارزش خودرو‌های خارجی است.»

مالیات نقل و انتقال خودرو چند برابر شده است؟

طبق پاسخ‌های پراکنده روابط عمومی اداره امورمالیاتی خراسان رضوی و همچنین پاسخ‌های نامنسجم مسئولان کشور به رسانه ها، یک درصد قیمت کارخانه خودرو‌های داخلی برای مالیات نقل وانتقال خودرو درنظر گرفته می‌شود. حالا باتوجه به اینکه قیمت کارخانه پژو ۲۰۶ تیپ ۲ در فروردین ۱۴۰۱ معادل ۱۵۰ میلیون تومان است، می‌توان گفت هزینه مالیات نقل وانتقال این خودرو یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان خواهد بود، درحالی که مالیات پژو ۲۰۶ ساخت سال ۱۴۰۰ در سال گذشته، ۹۶۵ هزار تومان بوده که حدود ۵۶ درصد بر مبلغ آن افزوده شده است.

همچنین به سراغ یکی از سردفتران اسناد رسمی در مشهد می‌رویم که نمی‌خواهد نامی از او برده شود. وی مانند همه هم صنفی‌های خود از موضوع «رسمیت پیدا کردن برگ سبز خودرو به عنوان سند رسمی» گلایه دارد و نیم ساعتی درباره عواقب این موضوع صحبت می‌کند که نه این گزارش جای پرداختن به آن است، نه می‌شود یکه به قاضی رفت. اصل کار این سردفتردار در گذشته، سند زدن خودرو‌های سنگین بوده است. او درباره مالیات نقل وانتقال این خودرو‌ها اظهار می‌کند: مالیات خودرو حداقل چهاربرابر شده است. هزینه سند یک خودرو ولوو fh با احتساب همه هزینه‌های دفترخانه و... ۲۷ میلیون تومان تمام می‌شد، اما اکنون فقط مالیات این ماشین ۶۰ میلیون تومان تمام می‌شود.

آیا هزینه انتقال سند کاهش یافته است؟

ازآنجایی که دیگر برای انتقال سند، نیازی نیست به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کنید، هزینه حق ثبت و حق تحریر که پیش از این برای ثبت سند قطعی به دفترخانه‌ها پرداخت می‌کردید، حذف شده است.
اگر بخواهیم هزینه انتقال سند برای همان پژو ۲۰۶ را که در بالا مالیات آن را محاسبه کردیم براساس قوانین سال ۱۴۰۱ به دست آوریم، باید بگوییم که با احتساب هزینه عوارض شهرداری و تعویض پلاک حدود ۲ میلیون تومان می‌شود. هزینه ثبت سند این خودرو در دفاتر اسناد رسمی در سال ۱۴۰۰ بیش از ۲ میلیون تومان آب می‌خورد، اما اگر قرار بود روند ثبت سند در دفترخانه ادامه پیدا کند، باتوجه به افزایش مالیاتی که امسال رقم خورده است، هزینه این نقل وانتقال بسیار بیشتر از این‌ها تمام می‌شد. همچنین این سوال را که آیا هزینه انتقال سند کاهش یافته است، رئیس مرکز شماره گذاری پلیس راهور ناجا در مراسم رونمایی از سامانه برخط پرداخت مالیات نقل وانتقال خودرو پاسخ داده است.

به گزارش ایرنا، به گفته سرهنگ علی محمدی، هزینه‌های شهروندان که پیش‌تر دفاتر اسناد رسمی در این حوزه دریافت می‌کردند، درحال حاضر بیش از ۵۰درصد کاهش پیدا کرده است؛ چون دفاتر اسناد رسمی علاوه بر مالیاتی که ویژ ه نقل وانتقال خودرو بود، حدود یک درصد حق ثبت دریافت می‌کردند. به این ترتیب، می‌توانیم بگوییم که هزینه شهروندان بیش از ۵۰درصد کاهش پیدا کرده است.

سوال‌های بی پاسخ

همان طور که گفتیم، پس از سه روز پیگیری از اداره کل امورمالیاتی خراسان رضوی، سوال هایمان بی پاسخ ماند و به قول‌های بی سرانجام ختم شد؛ سوال‌هایی از این قبیل که خودرو‌های تصادفی کجا کارشناسی می‌شود و چطور می‌شود مالیات آن را محاسبه کرد؟ میزان دقیق افزایش مالیات نقل وانتقال خودرو چقدر بوده است و....

البته مهم‌ترین سوال ما درباره نحوه محاسبه مالیات برای خودرو‌های کارکرده بود؛ اینکه اگر خودرویی مدل سال‌های پایین‌تر باشد یا حتی خودرو سال و تصادفی باشد، مالیات آن چطور محاسبه می‌شود که در تماس‌های بی شمار ما با روابط عمومی اداره کل یادشده و پاسخ‌های غیررسمی مسئولان این اداره، این طور به نظر می‌رسد که نرخ خودرو‌های مدل سال‌های پایین‌تر براساس قیمت بازار محاسبه می‌شود.