امسال که به برکت نام سال، بحث «دانش بنیان ها» داغ است، باید به یکی از سطوح مهم فعالیت آنها یعنی «گستره شهری» بیشتر از گذشته پرداخته شود. شهرهای پیشرو اصولا بر محور دانش و دانایی حرکت میکنند، به گونهای که تمام روندها و فعالیتهای آنها دانش بنیان است؛ دانشی که به پشتوانه نظامهای خلاق و نوآور، تولید و در تمام عرصههای عملیاتی جاری میشود.
با گسترش روزافزون «شهری شدن» زندگی آدمی، مفاهیم مربوط به توسعه پایدار بیشتر محل توجه قرار گرفته است. توسعه پایدار شهر، پیامد نگاه مدرن به عدالت اجتماعی، فضایی و محیطی در شهر است. شهرهای توسعه یافته مولد خلاقیت هستند و توانایی افزودن بخشهای جدیدی به ابعاد اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی مدیریتی شهر را دارند.
خلاقیت، راهگشای بهره وری است و زمانی که مدیریت و اداره امور شهر با درنظر داشتن و پیروی از اهداف، سیاستهای ملی، اقتصادی و اجتماعی کشور همراه شود، توسعه پایدار و همه جانبه مناطق شهری رقم خواهد خورد. توسعه شهرنشینی، شکل گیری کلان شهرها و جهان شهرها و سایر تحولات حاصل از آن، سبب شده است که ضرورت به کارگیری رویکردهای نوین برای اداره شهرها احساس شود.
در همین راستا مدیریت شهری برای دستیابی به توسعه پایدار باید رویکرد دانشی و مبتنی بر خلاقیت و نوآوری را در عرصههای زیر دنبال کند:
«حداقل سازی پیامدهای زیست محیطی»، «حداقل سازی مصرف منابع تجدیدناپذیر» و «بهره برداری از منابع تجدیدپذیر». به عنوان مثال با کاهش شدید بارندگی در سالهای اخیر بسیاری از شهرهای کشور در آستانه بحران آب و چالش «تشنگی سخت» قرار دارند که باید با بهره مندی از شیوههای علمی و خلاقانه، مدیریت بهینه برای این منبع مهم و حیاتی صورت پذیرد.
برای تحقق اهداف فوق و دسترسی به توسعه پایدار باید در حوزههایی همچون کاهش استفاده از خودروهای شخصی، کاهش مصرف منابع و تولید آلودگی در شهر، کاهش آلایندگیهای صنعتی، افزایش فشردگی کالبدی در توسعه شهری، حفاظت و احیای نظامهای طبیعی شهری و مناطق پیرامونی، کاهش مصرف منابع شهری و منطقه ای، بهبود زیست پذیری اجتماعات بشری، پایندگی و تقویت اقتصاد شهری و اصلاح نظام اداری و حکمرانی شهری، راهکارها و سیاستهای دانش محور و خلاقانه درپیش گرفته شود.
امروزه با توسعه فناوری ثابت شده است که «دانش» توام با «خلاقیت»، قدرت آفرین و در بسیاری از زمینههای اداره شهرها و کشورها راهگشاست، لذا هرقدر در این حوزهها اهتمام بیشتری شود، روند توسعه پایدار سرعت بیشتری خواهد گرفت.