در سالهای اخیر، هوش مصنوعی (AI) به یکی از تأثیرگذارترین فناوریهای جهان تبدیل شده و مدیریت شهری نیز نمیتواند از این تحول شگرف عقب بماند. بسیاری از شهرهای پیشرو با بهرهگیری از ابزارهای هوشمند توانستهاند کیفیت خدمات عمومی، سرعت تصمیمگیری و رضایت شهروندان را افزایش دهند. اکنون زمان آن رسیده است که شهرهای ما نیز از این ظرفیت عظیم بهرهمند شوند.
یکی از مهمترین چالشهای شهرهای بزرگ، ترافیک است. سامانههای مبتنی بر هوش مصنوعی میتوانند با تحلیل لحظهای دادهها، زمانبندی چراغهای راهنمایی را بهینه کنند، گلوگاهها را شناسایی کرده و به کاهش زمان سفر کمک کنند.
اتوبوسها و تاکسیها نیز میتوانند با الگوریتمهای پیشبینی مسیر، مصرف سوخت و زمان انتظار را به شکل چشمگیری کاهش دهند.
در بسیاری از کشورها، هوش مصنوعی توانسته است مسیر جمعآوری زباله را تا ۳۰ درصد بهینه کند. سامانههای هوشمند میزان پرشدن مخازن را ارزیابی کرده و برنامهریزی دقیقتری برای تخلیه ارائه میدهند؛ نتیجه آن کاهش هزینههای سوخت، نیروی انسانی و آلودگی هواست.
هوش مصنوعی قادر است با تحلیل دادههای محیطی، نقاط حادثهخیز را شناسایی و اقدامات پیشگیرانه را پیشنهاد کند.
در حوزه مدیریت بحران نیز سامانههای پیشبینی مبتنی بر AI میتوانند وقوع سیلاب، آتشسوزی یا فرونشست را زودتر از روشهای سنتی تشخیص دهند و به فرماندهی بحران کمک کنند تا تصمیمهای سریعتر و دقیقتری اتخاذ شود. یکی از ارزشمندترین کارکردهای هوش مصنوعی، افزایش شفافیت و پاسخگویی است.
سامانههای پاسخگوی هوشمند، امکان پیگیری بیستوچهارساعته درخواستهای شهروندان را فراهم میکنند. تحلیل کلاندادهها نیز به مدیران شهری کمک میکند نیازهای واقعی مردم را بهتر درک کنند و تصمیمات مبتنی بر شواهد بگیرند.
با استفاده از چتباتها و پلتفرمهای هوشمند، ارتباط میان مردم و مدیریت شهری آسانتر، سریعتر و کمهزینهتر میشود؛ هوش مصنوعی میتواند به مدیران شهری در پیشبینی رشد جمعیت، نیاز به مدارس، فضاهای سبز و سیستم حملونقل عمومی کمک کند. مدلهای شبیهسازی شهری تأثیر هر پروژه را قبل از اجرا نشان میدهند و از هدررفت منابع جلوگیری میکنند؛ این یعنی توسعهای هوشمند، کمهزینه و مبتنی بر داده.
هوش مصنوعی نه یک تهدید، بلکه فرصتی برای تحول مدیریت شهری است. اگر نگاه آیندهنگر داشته باشیم و زیرساختهای لازم را ایجاد کنیم میتوانیم از این فناوری برای ساخت شهری کارآمدتر، پاکتر، امنتر و انسانمحور بهره ببریم.
به عنوان یک عضو شورای شهر، باور دارم اکنون زمان آن است که با همکاری دانشگاهها، شرکتهای دانشبنیان و نهادهای اجرایی، نقشه راه عملی استفاده از هوش مصنوعی در مدیریت شهری تدوین و اجرا شود. آینده شهرها به میزان هوشمندی تصمیمهای امروز ما وابسته است.