تدبیر منزل و مدیریت اقتصادی زندگی!

فهم زمانه گونه‌ای بایستگی است که انسان باید خودش را بدان تجهیز کند. هرچه «ابن‌الوقت» بودن مذموم و ناپسند است، «فرزند زمان خویشتن» بودن ارزش است؛ ارزشی که به‌سان سکه رایج در همه‌جای جهان و در همه دوره‌ها به آن توجه می‌شود. قرارگرفتن ما در زمان کنونی و در رویارویی با چالش‌هایی که نوبه‌نو می‌شود، اقتضا می‌کند که با فهم زمانه و وضعیت ایجادشده، «فرزند زمان خویشتن» باشیم.

این البته به‌معنای تسلیم وضعیت شدن نیست، بلکه راه اصلاح امور و بهبود وضع چنین اقتضائاتی دارد. اگر بخواهیم این راهبرد کلان را «خرد» کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که خودمان را مدیریت کنیم و اقتصاد و میانه‌روی را در بازار سرلوحه قرار دهیم. همچنین، با تدبیر به‌روزشده خرید کنیم و از افتادن به هیجانات آرامش‌سوز بپرهیزیم.

این موج هرچند بلند به‌نظر می‌رسد، فرو خواهد نشست. ضرر را کسانی خواهند کرد که در ازدحام هیجانات، در استرس‌نشینی مدام گرفتار فرسایش می‌شوند. مدیریت امور و تدبیر منزل به‌شیوه درست، رسم مؤمنان است، چنان‌که امام‌علی (ع) در خطبه ۱۹۳ نهج‌البلاغه نیز بدان توجه می‌دهند: «فالمتقون فی‌ها هم أهل الفضائل، منطقهم الصواب و ملبسهم الاقتصاد و مشیهم التواضع، غضوا أبصارهم عما حرم ا... علیهم؛ پس پرهیزگاران را در این جهان فضیلت‌هاست.

گفتارشان به صواب مقرون است و راه‌ورسمشان بر اعتدال و رفتارشان با فروتنى آمیخته است، از هرچه خداوند بر آن‌ها حرام کرده است.» اگر بخواهیم دریافتی به‌روزشده از این خطبه به‌دست دهیم، باید گفتار را حتی پندار را به‌سمتی ببریم که صواب و خیرش برای همگان باشد.

منطق خیرخواهی هم اقتضا می‌کند به توجیه هرگز قلم نزنیم، سخن نگوییم و کاری نکنیم، بلکه با تبیین به‌دنبال روشن‌سازی اوضاع باشیم. درست ببینیم، بحق تحلیل کنیم و مسئولان را هم برای حل مشکلات همراه باشیم. منطقی چنین منطقه ما را با هزینه کمتر از مشکلات عبور می‌دهد.

برای زندگی خودمان در کنار رسالت نقد اوضاع، تکلیفی فردی هم داریم؛ همان‌که از آن به تدبیر منزل و مدیریت معیشت می‌توان یاد کرد. این هم چیزی است که در سخن علوی «ملبسهم الاقتصاد» بیان شده است. ما به میانه‌روی در امور توصیه شده‌ایم. راه درست هم همین است.

در تفریط نشستن و از افراط سر در آوردن، جامعه را میان فقر و اتراف قرار می‌دهد و مردمان را به فقیر و مترف تبدیل می‌کند. حال آنکه این هردو گزینه باطل است. باید با رفتار مقتصدانه و میانه‌روی و با درایت در امور، راه را به‌سوی فردای بهتر باز کنیم.

در این هندسه، تواضع به‌عنوان نوعی پیشران در تعامل مردم و مسئولان مطرح می‌شود. آقایان باید این فضیلت اخلاقی را به‌عنوان ضرورت زمام‌داری بپذیرند و متواضعانه با جامعه سخن بگویند و با تبیین درست به زبان صادقانه، همگان را همراه کنند که همه فرزند ایران هستیم و جانمان به انقلابی گره خورده است که معطر به خون ۲۴۰ هزار شهید است.

این سه‌گانه که محقق شود، بر حلال‌اندیشی از هرچه در موضع غیرحلال باشد، چشم خواهیم پوشید و دیده در فضایی بینا خواهیم کرد که ایمان را به زندگی درآورد. باری، وضعیت سخت و دشواری‌ها فراوان است، اما با تدبیر می‌توان منزل را از مسیر سیلاب‌های استرس و اضطراب خارج کرد. به این مهم توجه کنیم.