روایتی از پدر شهیدی که نگرانی مردم یک منطقه شهر را از تأمین نان برطرف کرده است

حسین بیات | شهرآرانیوز؛ همه چیز از یک پیام در فضای مجازی شروع شد: «پدر شهید مدافع حرم، حسن قاسمی دانا، به عنوان نانوای جهادی همه کیسه‌های آرد داخل نانوایی را در معرض دید مردم می‌گذارد و با آن‌ها صحبت می‌کند تا نگران کمبود آرد و تهیه نان نباشند.» به دنبال این پیام جمعی از اهالی و فعالان اجتماعی مشهد بر آن شدند چند روز پس از هشتمین سالگرد شهادت این مدافع حرم از محمد قاسمی دانا قدردانی کنند.

برنامه این قدردانی ساعت ۱۱ شنبه اعلام شده است. ساعت ۱۰ از حجاب ۷۵ خودم را می‌رسانم به مجتمع نان کوثر؛ مجتمع نانی که متعلق به خود شهید حسن قاسمی دانا بود و حالا پدرش چراغ آن را روشن نگه داشته است.

نگران نباشید؛ آرد هست

نانوایی کوثر برخلاف بیشتر نانوایی‌های دولتی بسیار خلوت است. حتی یک نفر هم در صف نان نیست. هرازگاهی که یک نفر می‌آید بلافاصله نان می‌گیرد و می‌رود. محمد قاسمی دانا خودش با لباس کار و دستان خمیری یک گوشه ایستاده است. خودم را معرفی می‌کنم و به کیسه‌های آرد چیده شده کنار ورودی نانوایی اشاره می‌کنم و دلیل آمدنم را می‌گویم. خودش البته از این قدردانی خبر ندارد، اما می‌گوید: «خیلی وقت است این کار را می‌کنم. فقط این چند روز پررنگ ترش کرده ام.»

بعد توضیح می‌دهد: بعضی مواقع کمبود‌هایی در جامعه احساس می‌شود که مصنوعی است. کمبود نان هم از همین دست بود. شرایط به شکلی پیش رفته بود که مردم چند روز در مشهد مشکل تأمین نان داشتند. برای همین تلاش کردم به هر طریقی که می‌توانم به مردم آرامش بدهم.

هرکس که به اینجا می‌آمد و می‌گفت: «آرد نیست.» کیسه‌های آرد را نشان می‌دادم و می‌گفتم: نگران نباشد. البته هر زمان که حس کرده ام مردم نگران تأمین نان خود هستند همین کار را کرده ام.
او ادامه می‌دهد: بعد از شهادت حسن نانوایی خودم را در طلاب واگذار کردم و آمدم اینجا تا یادگاری پسرم فعال بماند. از روزی که طرح جدید یارانه‌ها اجرایی شد، مصرف نان بالاتر رفت. وقتی دیدیم مردم نگران تأمین نان خود هستند، پخت خود را زودتر شروع کردیم تا نان بیشتری بپزیم. علاوه برآن شخصا به میان مردم در صف می‌رفتم و می‌گفتم: «نگران کمبود نباشید و هیجانی نخرید. نمی‌خواهد بیشتر از نیازتان ببرید.

هروقت که بیایید ما نان به شما می‌دهیم.» کسی اگر می‌گفت پانزده قرص نان می‌خواهم با خنده و روی خوش می‌گفتم: «تخفیف بده؛ ۱۰ تا ببر.» این طور مدیریت می‌کردیم تا آرامش به میان مردم برگردد. الان به صورت میانگین روزی بیست کیسه آرد پخت می‌کنیم البته سهمیه آرد نانوایی این مقدار نیست و ما از مانده سهمیه آرد ماه رمضان که پخت کمتری داشته ایم الان پخت می‌کنیم. در روز‌های قبل ما روزانه شانزده کیسه آرد مصرف می‌کردیم.

هیچ کالایی را بیشتر از نیاز نخرید

پدر شهید قاسمی دانا معتقد است رفتار مردم در این لحظات خیلی مهم است و تأکید می‌کند: مردم خیلی بنده فضای مجازی نباشند و به اخبار موثق رجوع کنند نه هر خبری که می‌شنوند. وقتی مردم هر کالایی را بیشتر از نیاز خود بخرند، کمبود هم به وجود می‌آید. در زمینه نان مسئولان می‌گویند ما کمبودی نداریم، پس چرا ما به شایعات دامن بزنیم و مردم را بترسانیم. البته مردم علت شلوغی برخی نانوایی‌ها را کمبود آرد ندانند، گاهی یک نانوایی نان بهتری دارد و مشتری بیشتری دارد.

او کارش را اثرگذار می‌داند ازاین جهت که «کسی در صف نانوایی نیست و سی تا چهل نان هم روی پاچال چیده شده و آماده تحویل به مردم است.» او می‌گوید: به نظرم اگر هر کاسبی در کسب خودش همین شفافیت را داشته باشد، شرایط را برای مردم راحت‌تر می‌کند و جامعه نیز از لحاظ روانی ملتهب نمی‌شود. البته برخی از همکاران من سهمیه آرد کمتری دارند و مسئولان می‌توانند با افزایش سهمیه آن‌ها به کاهش التهاب پیش آمده در جامعه کمک بیشتری کنند.

کاسب شهر امام رضا (ع) باشیم

او از همکارانش و دیگر کسبه شهر امام مهربانی‌ها می‌خواهد که «به مردم آرامش بدهند»، چون «ما مدیون انقلاب هستیم.» می‌گوید: معتقدم اگر انقلاب نبود، ما هم نبودیم؛ اگر هم بودیم، عزتی نداشتیم. کسبه با مردم خوش برخورد و مهربان باشند و مسئولان هم به مشکلات کسبه رسیدگی کنند.

پدر شهید قاسمی دانا تأکید می‌کند: وظیفه ما کسبه همراهی و کمک به مردم است. من اگر پدر شهید هم نبودم، بازهم نسبت به این شرایط احساس تکلیف می‌کردم. من ۶۷ سال سن دارم و ۵۵ سال است که نانوا هستم. ارباب رجوع زیاد داریم، از هر گروه سنی. می‌دانم در این شغل می‌توان با خوش اخلاقی و همراهی ساده با مردم، به آن‌ها آرامش داد؛ آرامشی که در نهایت به آرامش خود ما نیز منجر می‌شود.
پایان حرف‌های محمد قاسمی دانا این جمله است: درست است که بیمه نانوایی گران شده و هزینه‌ها زیاد است، اما دلیلی نمی‌شود منِ کاسب خودسر قیمت را زیاد کنم یا از وزن «چانه» هایم بزنم.

نانوای مردم دار

جمله آخر پدر شهید حواسم را می‌برد به سمت کارگری که خمیر‌ها را «چانه» می‌گیرد. هرچند چانه یکی را می‌اندازد در کفه ترازو. همه بلااستثنا سنگین‌تر از ۳۸۰ گرم وزنه‌ای هستند که در کفه دیگر چیده شده است. خود کارگر می‌گوید: حاج آقا خیلی خوش برخورد و مردم دار است؛ برای همین منی که ساکن طبرسی شمالی هستم، کارکردن در نانوایی او در قاسم آباد را ترجیح می‌دهم به کار در نانوایی‌های نزدیک خانه خودم.
در ادامه صحبت کارگر نانوایی می‌آیم بیرون مغازه. مردی که تازه رسیده، نانش را گرفته و مشغول خنک کردن آن هاست. نامش «دوستی» است و می‌گوید: افرادی را می‌شناختم که قبلا پنج تا شش قرص نان می‌گرفتند.

همین افراد تحت تأثیر اخبار این طرف و آن طرف می‌آمدند و بیست تا سی نان می‌خواستند، اما حاج آقای قاسمی دانا مدیریت می‌کرد و آن‌ها به همان تعداد همیشگی راضی می‌شدند. این طور بود که کسی کمبود نان باکیفیت را احساس نکرد.
برخوردار هم که از سال ۹۶ همسایه نانوایی کوثر است، می‌گوید: خدا را شکر حاج آقا حواسش هست و زمان‌هایی که شلوغ می‌شد، با مردم صحبت می‌کرد تا نگران نباشند و می‌گفت: تا زمانی که همه نان بگیرند، ما پخت می‌کنیم.

یکی دیگر از اهالی هم می‌گوید: نانوایی دو سه روزی شلوغ شد، اما خیلی زود همه چیز به روال قبل برگشت، چون مردم می‌دیدند آرد زیاد است و دلشان گرم می‌شد و به همان سیاق قبل خرید می‌کردند.
ملک پور هم که چند سالی است مشتری نانوایی کوثر است می‌گوید: ان شاءا... که همه نانوایی‌ها مثل نانوایی معتمد محل باشند. جایی رفته بودم که یک پرده کشیده بودند و مردم نمی‌دانستند نانوایی آرد دارد یا نه؟ وقتی مثل اینجا کیسه‌ها را می‌بینیم مطمئن هستیم که هم کمبودی نیست و هم خدای ناکرده احتکاری نشده است و ما هم تجمع نمی‌کنیم.

همه نانوایی‌ها الگو بگیرند

ساعت ۱۱ ظهر شده است و بیرون نانوایی کم کم شلوغ می‌شود. آمده ها، اما دنبال نان نیستند و برای قدردانی از نانوای مردم دار آمده اند. یکی از آن‌ها محمد فانی است که گاه گداری اینجا می‌آید. می‌گوید: همین که پدر شهید قاسمی دانا زحمت کشیده و آردهایش را - چه یک کیسه، چه صد کیسه - در معرض دید گذاشته است، مردم هم می‌فهمند که برخی از این شلوغی‌های اخیر کاذب و جنگ روانی است و هم آرامش خاطر پیدا می‌کنند.

او به دونفری که در صف اند و نان‌هایی که آماده تحویل هستند اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد: شاید همه نانوایی‌ها این طور خلوت نباشند، اما مردم این محل می‌دانند که نانوایی شان همیشه نان دارد و نیازی نیست بیشتر بگیرند و ببرند در فریزر نگه دارند. او معتقد است: «اگر همین اقدام را نانوا‌ها در دیگر نانوایی‌ها و جا‌هایی که شلوغ‌تر است اجرا کنند، اثرات روانی خوبی خواهد داشت و به عنوان فرهنگ جا می‌افتد.»

به اقدام عملی نیاز داریم، نه حرف

عباس هریری و حیدر عطایی، پدر ان شهیدان مدافع حرم حسین هریری و مرتضی عطایی، نیز در جمع بیرون از نانوایی دیده می‌شوند.
از پدر شهید هریری درباره حضورش و اقدام نانوایی برای حفظ انسجام محلی مردم می‌پرسم، می‌گوید: کاری جز این از ایشان انتظار نمی‌رفت. ضمن اینکه حاج آقای قاسمی دانا دوست ماست و برای عرض ارادت آمده ام.
پدر شهید هریری ادامه می‌دهد: این کار‌های فرهنگی خیلی مؤثر است تا مردم ببینند که در تأمین برخی مایحتاجشان مشکلی نیست و برخی حرف‌های بی ربط می‌زنند که فقط مردم را نگران کنند.
او اضافه می‌کند: هر صنفی باید مردم را در تأمین نیازهایش خاطرجمع کند. البته ما به اقدام عملی نیاز داریم نه حرف.

نمونه عملی حرف برخی مسئولان

خدایی هم که از بازرسی اتحادیه نانوایی آمده است، می‌گوید: هفده سال شاگرد حاج آقا و همکار شهید قاسمی دانا بودم. در این سال‌ها نه تنها هیچ تخلفی ندیدم که خیلی وقت‌ها هم اگر تنشی در میان نانوایان یا کسبه دیگر بوده است، ایشان همیشه برای رفعش پیش قدم شده‌است آن هم با یک جمله: ما انقلاب کرده ایم و شهید داده ایم، آرام باشید. این کار‌ها در شأن ما و انقلابمان نیست.

او ادامه می‌دهد: می‌دانم شلوغی‌های برخی از نانوایی‌ها و نگرانی مردم را هم در شأن انقلاب نمی‌دانسته است که برای آرامش اهالی محل قبل از آنکه دستوری برای افزایش ساعات پخت بگیرد خودش پیش قدم شده و با چند اقدام ساده خاطر مردم را جمع کرده است.
خدایی با اشاره به تأثیر اقدام نانوایی کوثر بر افکار مردم می‌گوید: حاج آقای قاسمی دانا یک سال است که موجودی آردش را در معرض دید مردم می‌گذارد. می‌گوید: می‌خواهم خاطر مردم را جمع کنم. اگر برخی مسئولان فقط با گفتار مردم را آرام کنند، ایشان با عملش این کار را می‌کند.

اولویت مردم داری بر کاسبی

محمد آصفی یزدی، عضو چهارمین دوره شورای اسلامی شهر، نیز یکی دیگر از کسانی است که برای قدردانی از این نانوای نمونه آمده است. او با قدردانی از روحیه جهادی پدر شهید قاسمی دانا می‌گوید: امام مهربانی‌ها در روایتی می‌فرمایند: «بعد از انجام واجبات هیچ کاری بهتر و مهم‌تر از رفع و دفع مشکلات مردم و شاد کردن آن‌ها نیست.» گمانم مصداق زنده این روایت شخص محمد قاسمی دانا و کارش در این نانوایی باشد.

او تصریح می‌کند که نوع برخوردی که پدر شهید قاسمی دانا با مشتری هایش دارد یعنی خودش از جنس مردم است؛ برای همین یک فضای آرامش بخش برای مردم ایجاد می‌کند و پیش از آنکه به دنبال کاسبی کردن باشد، دنبال رفع مشکل مردم است.
آصفی یزدی می‌گوید: ما یک جامعه فرهنگی هستیم و کار این نانوایی نوعی تعامل فرهنگی مهم است. برای همین امروز آمده ایم از طرف مردم از پدر شهید به عنوان یک نانوای نمونه تشکر کنیم.

نمونه کاسب منصف و همراه با مردم

چیزی به شروع قدردانی مردمی از نانوای نمونه حجاب ۷۵ نمانده است؛ برای همین مصطفی کشتگر، رئیس اتحادیه نانوایان مشهد، را برای صحبت دعوت می‌کنم تا از این مراسم ساده بگوید. می‌گوید: به مناسبت سالگرد شهید قاسمی دانا و باتوجه به اینکه هم خود شهید نانوا بود و هم پدرش از نانوا‌های شاخص و مردم دار است و اگر بخواهیم چند نمونه کاسب منصف و همراه با مردم را معرفی کنیم، حتما حاج آقای قاسمی دانا جزوشان است، این برنامه قدردانی را ترتیب دادیم.

او اضافه می‌کند: اثر اقدامات حاج آقا فقط به نانوایی خودش معطوف نیست و باتوجه به اینکه او مشاور صنف نانوایان است، هر چه بگوید یا انجام دهد مورد قبول و وثوق دیگر همکارانش نیز هست.
کشتگر با تأکید بر اینکه پدر شهید قاسمی دانا با اقدام عملی خود التهاب یک منطقه را در حوزه کمبود نان مرتفع کرده است، می‌گوید: تقاضای کاذبی بود که با تبلیغات منفی در چند روز اخیر به نانوایی‌ها تحمیل شده بود، اما افرادی، چون پدر شهید با اقدام عملی خود نگرانی مردم را مرتفع کردند؛ ضمن اینکه فقط پشت پاچال هم نماندند و آمدند با مردم صحبت کردند تا بیش از نیازشان نخرند.