همه میدانیم چند صباحی که در این دنیای فانی مهمانیم و مانند یک مسافر، زندگی با تولدمان آغاز میشود و مرگ مسیری جدید را پیش روی ما میگذارد، هر انسانی برای زنده بودن و دستیابی به زندگی بهتر، به شناخت خود و جهانی که در آن میزید نیازمند است.
از سوی دیگر، آرزوی هر انسان بهرهمندی از آرامش روح و آسایش جسم است. برای شناخت خود، جهان پیرامون و روش بهتر زیستن باید نیازهای خود را خوب بشناسیم و با برآوردن آنها به این مهم دست یابیم. یعنی سعادت انسان هنگامی محقق میشود که در مسیر ولایت خداوند گام بردارد و از آرامش جسم و روح به گونهای کامل و ماندگار برخوردار شود. البته درجه سعادت و خوشبختی انسان زمانی شکل میگیرد که آرامش او فراگیر شود و در زندگیاش از چیزی نترسد و اندوهگین نشود.
اکنون این پرسش مطرح میشود که برای تحقق سعادت فرد در جامعه اسلامی و نیز دسترسی به آرامش فراگیر چه باید کرد. از این رو، بیشک فراهم آوردن زیرساختهای عمیق معرفتی و معیار کردن زمینه برای بهرهمندی از نوع و اندیشههای پویا، مستعد و توانمند میتواند از اثرگذارترین عوامل پیمودن این مسیر باشد.
از منظر آموزههای دینی و قرآن، در این دنیا خوشبختی واقعی دستیافتنی نیست، اما این به معنای نادیده گرفتن سعادت دنیوی نیست، زیرا بنا به فرمایش قرآن، دنیا مزرعه آخرت است.
در واقع انسان موفق در دنیا و آخرت کسی است که با شناخت هدف خلقت این دنیا زندگی کند و در ضمن مقابله با مشکلات آن، با عمل به فرمانهای پروردگار، توشهای برای آخرت فراهم آورد تا به زندگانی جاوید برسد. البته باید در کنار این سه گزینه، دانست که خسارتهای انسان در این دنیا عبارت است از:
هوای نفس
شیطان و وسوسههای او
دنیا و جلوههای آز
تعریف و تمجید بیجا
شیطانهای انسانی مانند فرعون
بنابراین، جایگاه والای انسان در نظام آفرینش، استعداد و شایستگی به عنوان خلیفه خداوند و نیز ارزش حیات مادی و معنوی این مفهوم را میرساند که بیهوده آفریده نشده است و از هدفمندی خلقت، این اندیشه را درمییابد که هرگز سزاوار نیست در تأمین سلامت و زندگی خویش کوتاهی کند. خداوند در قرآن آدمی را از اینکه به سبب بیتوجهیها و بیمبالاتیها خود را به هلاکت افکند نهی میکند.
خلاصه اینکه اسلام آرامش، نشاط و تفریح را از نیازهای غریزی انسان میداند و او را به آنها ترغیب و تشویق میکند. نکته مهم آن است که اسلام هر نوع لذت، شادی و تفریح را تأیید نمیکند بلکه آنچه را ترغیب میکند که به رشد شخصیت انسان کمک و از غفلت و کارهای بیهوده وی جلوگیری کند.