مشهدالرضا ظرفیتهای مختلفی برای جهانشهر بودن و قرار گرفتن در سطحی بینالمللی داراست. از موقعیت راهبردیاش گرفته تا امکانات و فرصتهایی که فراروی آن است، همه و همه میتواند مشهد در سطحی بینالمللی بازنمایی کند.
با وجود همه اینها، مشهد بینالمللی دیده نمیشود. توضیح آنکه مشهدالرضا خود بینالمللی است و مردمش هم در ترازی جهانشهری رشد مناسبی یافتهاند، اما تصویری که از آن برساخت میشود و ابعادی که از آن بازنمایی میشود، نتوانسته است در افقی بینالمللی قرار بگیرد به گونهای که با شنیدن نام مشهد، گزارههای جهانشهری درباره آن در اذهان و رسانهها شکل بگیرد.
تصویری که از مشهد در رسانهها و اذهان ساخته میشود کمتر بینالمللی است یا ابعاد بینالمللی مشهد کمتر در آن نمودار است. اما اصلیترین سؤال این است که علت چیست.
به نظر میرسد مهمترین علت این مسئله اطلاعات کم متولیان و مسئولان ملی و محلی از مثلث موقعیت، فعلیت و ظرفیت مشهدالرضاست. مثلث موقعیت، فعلیت و ظرفیت مشهد نه در سطح ملی در کانون سیاستگذاریها و تصمیمگیریهاست و نه در سطح محلی درباره توجه مسئولان و متولیان است.
بیگانگی و بیتوجهی به اضلاع این مثلث که ماهیت جهانشهری و بینالمللی مشهد را میسازند، موجب شده است تصویری مقلوبه از مشهد منعکس شود، تصویری که از واقعیت دور است و از حقیقت فاصله دارد.
برای نمونه، کافی است اقدامات و فعالیتهای ملی و محلی در سال ۲۰۱۷ که در آن، مشهد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام برگزیده شده بود، مورد ارزیابی قرار بگیرد تا میزان ادراک ابعاد بینالمللی مشهد از سوی مسئولان و متولیان مشخص شود.
طلاییترین فرصتی که میتوانست زمینه بازنمایی تصویری جهانشهری و بینالمللی از مشهد فراهم آورد، در میان بوروکراسی پرپیچوخم اداری میان دستگاههای متولی گذشت و نه هیچ کارنامه قابل دفاعی برای مسئولان وقت به جای گذاشت نه هیچ ارزشی به ابعاد بینالمللی مشهد افزود.
سخن درباره ارزیابی رویداد مشهد ۲۰۱۷ بسیار است و این مجال برای بررسی آن فراخ نیست، اما از میان همه شواهد برای علتی که ذکر آن رفت، یک شاهد کافی است تا عمق ادراک ناقص درباره مثلث موقعیت، فعلیت و ظرفیت بینالمللی مشهد فهمیده شود.
با اینکه سالهاست شمار زیادی از زائران عرب از سراسر جهان اسلام برای زیارت حرم مطهر امام رضا (ع) در مشهد حضور مییابند، هنوز تابلوهای راهنمایی و نامگذاری خیابانها و معابر در سطح شهر فاقد زبان عربی است. این در حالی است که بیش از ۸۰ درصد زائران غیرایرانی حرم مطهر امام رضا (ع) را زائران عربزبان جهان اسلام تشکیل میدهند.