گروه فرهنگ | شهرآرانیوز، درست زمانی که مخاطبان همیشگی کتاب در رسانهها دنبال اخبار «طرح فروش پاییزه کتاب مشهد» میگردند و کتابفروشها برای برگزاری این طرح فصلی تدارک میبینند، همهچیز عوض میشود تا شوروحال مخاطبان کتاب و کتابدوستها که آغاز هر فصل در کتابفروشیها راه میافتاد، فروکش کند و کتابفروشیها با اجرای بیسروصدای طرحی جدید در شوک فروروند.
ظاهرا با لغو طرح پاییزه و بهطور کلی لغو طرحهای فصلی کتاب مشهد، طرحی دیگر جای آن را گرفته است که بهگفته مسئولان ارشاد، دائمی است و قرار است از طریق سامانهای که به همین منظور طراحی شده است، مخاطبان کتاب را از تخفیف ۲۰درصدی آن هم بدون محدودیت زمانی بهرهمند کند.
مسئولان و طراحان این طرح درحالی مزیتهایی برای آن برمیشمارند و از آن دفاع میکنند که فقط ۳ کتابفروشی در این طرح مشارکت کردهاند؛ یک شکست تمامعیار برای بازار کتاب مشهد که در سالهای اخیر کمسابقه بوده است. این تغییر رویه ناگهانی، پس از حدود یک دهه برگزاری طرحهای فصلی، ناشران و کتابفروشها را شوکه کرده است. آنها با تحریم و حضورنیافتن، به این طرح واکنش نشان دادهاند.
اکنون درحالی ناشران و کتابفروشیها با حضورنیافتن خود در این رویداد، بیسروصدا مخالفتشان را با تصمیمگیریهای بیپایهواساس مسئولان این حوزه نشان دادهاند که اندک شرکتکنندگان در این طرح نیز هیچ رضایتی از روند اجرای آن ندارند.
از مسائلی که برخی ناشران برای حضور در این طرح بیان میکنند، قیمت کتاب است. ظاهرا قیمتی که باید در سامانه فروش کتاب دائمی مشهد برای کتاب درج شود، قیمتی است که ناشر در مرحله ثبت کتاب در ارشاد لحاظ کرده است. از زمانی که ناشر کتاب را ثبت میکند تا وقتی پس از تأیید خانه کتاب به بازار میرسد، تحتتأثیر وضعیت بازار و قیمت کاغذ و ویرایش قیمتی از سوی ناشر، با مجوز ارشاد صورت میپذیرد و کتاب با قیمت جدید در بازار به فروش میرسد، اما متقاضی ملزم است کتب را با قیمت قدیم در سامانه بارگذاری کند.
این مسئله در ظاهر بهنفع مخاطب است، اما بهعقیده ناشران وضعیت بازار را بههم میزند و مشکلات بیشماری را بهوجود میآورد. نکتهای که کتابفروشها هم قبول دارند و به ناشران حق میدهند که مخالف این وضعیت باشند.
عابس قدسی از ناشران بنام مشهد است که حضور همیشگیاش در طرحهای فصلی کتاب همواره موجی از جمعیت کتابخوان مشهد را با خود همراه کرده است. با این حال از آغاز اجرای طرح در حال اجرا اطلاعی ندارد و در پاسخ به اینکه آیا در طرح امسال شرکت کرده است یا نه، میپرسد: «مگر طرح آغاز شده است؟»
مدیر انتشارات سپیدهباوران با بیان اطلاع رسانی ضعیف برای این طرح و نتیجه اینکه از جزئیات این طرح اطلاعی ندارد، مسئله قیمتگذاری کتاب را بهعنوان یکی از مسائل مهم ناشران مطرح میکند و معتقد است حل این مسئله مستلزم این است که خانه کتاب، کتابهایی را که ناشر تحویل ارشاد میدهد، بلافاصله ثبت کند.
قدسی دراینباره میگوید: بسیاری از عناوینی که تجدید چاپ کردیم، هنوز در خانه کتاب ثبت نشده است و ممکن است یک کتابی تا یک سال بعد هم ثبت نشود؛ بنابراین اگر قرار باشد بدون درنظرگرفتن قیمتگذاری مطابق با نرخ روز بازار، کتابها در طرح فروش کتاب ارائه شود، میتوان گفت این طرح در واقع صوری است و در عمل فایدهای ندارد.
مدیر نشر آبان بهعنوان یکی از شرکتکنندگان در طرح فروش کتاب دائمی امسال ابتدا از اطلاعرسانینکردن مسئولان برای اجرای این طرح سخن میگوید و این را نهایت بیاحترامی به کتابفروشان میداند که ۲ روز پیش از اجرای طرح به آنها اعلام کنند و بگویند قرار است طرح فروش کتاب بهشکل دیگری برگزار شود.
احسان خواجوی میگوید با این حال امسال در این طرح نیز شرکت کرده است، اما تا جایی که میداند، بیشتر از ۲ یا ۳ کتابفروشی در این طرح شرکت نکردهاند، زیرا روند اجرای طرح بسیار سخت است؛ هم برای مخاطبان و هم برای شرکتکنندگان.
به گفته او اشکالاتی که در طرحهای پیشین وجود داشته سبب شده است امسال طرح به این نحو برگزار شود، اما بهتر بود که اشکالات را برطرف میکردند تا اینکه قرار باشد کل ماجرا تغییر کند. او میگوید حدود ۳۰میلیون تومان فروشش در طرحهای فروش کتاب گذشته به ۳میلیون در این طرح رسیده است که نشاندهنده مشکلات اجرای طرح است.
مدیر کتابفروشی آبان تأکید میکند طرح فروش کتاب باید به روال سابق برگردد.
مدیر کتابفروشی شهر کتاب مشهد نهتنها در طرح جدید فروش کتاب مشهد شرکت نکرده است، بلکه میگوید دیگر اعتمادی به اداره کل ارشاد و خانه کتاب ندارد و در طرحهایشان شرکت نخواهد کرد.
ابراهیم بالاپژوه از این موضوع گله میکند که در یکی از برنامههای جانبی نمایشگاه مجازی کتاب، خانه کتاب برخی اطلاعات این مجموعه را از جمله شماره تلفنهای مخاطبان، بدون اجازه استفاده کرده است و با ارسال پیامک به مشتریهای این کتابفروشی، تبلیغات خودشان را انجام دادهاند.
او میگوید: بهنظرم این سرقت اطلاعات است. مسئلهای که سبب ضرر و زیان ما شد و اعتمادمان را از دست دادیم، زیرا فکر میکنیم ممکن است از اطلاعاتی که در سامانه بارگذاری میکنیم هم سوءاستفاده کنند.
تفاوت در قیمت کتاب از مسائلی است که بالاپژوه هم به آن اشاره میکند و میگوید: ناشران برای حل مشکل تغییر قیمت کتاب از زمان ثبت تا ورود به بازار، با مجوز ارشاد قیمتها را دستی تغییر میدهند، اما در سامانه باید کتاب با قیمت قبلی وارد شود که این بهضرر ناشر است.
مسئله بعدی که مدیر شهرکتاب مشهد به آن اشاره میکند، به خریدار مربوط است. بهگفته او خریدار باید تلفن همراهی را اعلام کند که بهنام خودش باشد، این درحالی است که ممکن است تعداد زیادی از مراجعان تلفن همراهشان بهنام خودشان نباشد.
این فعال کتاب معتقد است افرادی برای حوزه کتاب تصمیم میگیرند که اصلا از حالوهوای بازار کتاب خبر ندارند و ظاهرا این طرحها را برای این اجرا میکنند که تخفیف ندهند. نکته این است که همه اینها سبب میشود مشتری ناراحت شود و اعتمادش را دست بدهد.
یکی از مسائل همیشگی در موضوع کتاب مشهد دعوای ناشران و کتابفروشان بوده است. این دعوا هنگام اجرای طرحهای فروش کتاب نخنماتر میشود. اینبار ظاهرا رئیس اتحادیه صنف کتاب، نوشتافزار و صحاف مشهد با ارائه طرحی، همین طرح در حال اجرا، خواسته است عدالتی را بین سود حاصل از طرح کتاب بهوجود بیاورد و آنگونه که خودش میگوید، همه کتابفروشان از این طرح منتفع شوند.
سیدجواد سیدعباسیان مطمئن است طرح به بهترین شکل در مشهد اجرا میشود و همه کتابفروشان از آن رضایت خواهند داشت.
او دراینباره میگوید: همیشه در اجرای طرحهای فصلی کتاب، سودهای زیادی نصیب تعدادی از ناشران بنام مشهدی میشد. بهنظرم این عدالت نیست و باید کاری کنیم این سود بین همه کتابفروشیها تقسیم شود؛ بنابراین این طرح را پیشنهاد دادیم و اکنون هم درحال اجراست.
بهگفته سیدعباسیان طرحهای فصلی آسیبهای زیادی داشت که با اجرای طرح جدید دیگر شاهد سوءاستفاده و آسیبهای یادشده نیستیم.
با وجود اطمینانی که سیدعباسیان از اجرای موفق طرح میدهد، کتابفروشیها از این طرح استقبالی نکردهاند. همچنان که یکی از کتابفروشان پاساژ مهتاب که نماینده تعداد زیادی از کتابفروشان این محدوده است، میگوید اجرای این طرح برای کتابفروشان فایدهای ندارد.
بهگفته صادقی، طرحهایی که تاکنون برگزار شده است، بیشتر بهنفع تعدادی از ناشران و کتابفروشان مطرح مشهد تمام شده، اما در طرح جدید قرار است همه کتابفروشان از سود اجرای طرحهای فروش استفاده کنند.
او میگوید: اما طرح جدید هم نتوانسته است کتابفروشان را از این سود بهرهمند کند و استقبالی هم از آن نشده است.
بهگفته او فقط ۳ کتابفروش و ناشر مشهدی در این طرح شرکت کردهاند، زیرا هیچکس اعتمادی به این طرح نداشته است.
همه اینها درحالی است که رئیس شرکت تعاونی ناشران خراسان رضوی معتقد است طرحهای فصلی فروش کتاب نوعی شوروحال و پویایی در مشهد راه میانداختند که اکنون جای آن در مشهد خالی است.
بهگفته مهدی نصیرزاده، طرحهای فصلی کتاب مسائلی داشتهاند که ممکن بوده است عدهای را منتفع کند و عدهای از سود آن حاصلی نبرند، اما رویدادی مهم در شهر بود که کتابفروشیها را از شوروحال خاصی سرشار میکرد.
نصیرزاده تأکید میکند بهتر است مسئولان با یک آسیبشناسی، مسائل طرحهای قبلی را برطرف کنند، بهجای اینکه طرح فروش دائمی راه بیندازند که خیلی زود بین مخاطبان عادی میشود و هیجان خرید کتاب در دورههای اجرای طرح را از بین میبرد.