کشف یک میلیون و ۸۰۰ هزار قلم داروی قاچاق در خراسان رضوی

سعید کریم پور | شهرآرانیوز؛ زنگ خطر قاچاق دارو در ماه‌های دوباره اخیر به صدا درآمده است و برخی از دارو‌های کمیاب با قیمت نجومی در بازار آزاد به مردم فروخته می‌شود. کمبود دارو و افزایش قاچاق آن، دو روی یک سکه اند؛ پدیده‌هایی که از یک سو جان بیماران را تهدید کرده و در عین حال می‌تواند نظام دارویی کشور را آشفته و نابسامان کنند. همواره یکی از مشکلات بازار دارویی کشور بحث ورود دارو‌های قاچاق و حتی تقلبی به عرصه مصرف بوده است.

چالشی که شکل سنتی آن را در بازار‌هایی مانند بازار داروی غیررسمی شاهدیم، اما با پیشرفت ارتباطات و شبکه‌های اجتماعی مجازی بازار دارو‌های قاچاق و تقلبی شکل تازه تری به خود گرفته و درکنار فضای مجازی اعم از کانال‌های مجازی سایت‌های اینترنتی نیز مشتری‌های خود را پیدا کرده است. همین مسئله سبب شده است تا موضوع برخورد با داروی قاچاق اهمیت بیشتری پیدا کند.

۱۰۰ پرونده قاچاق دارو

حسین دشتبان، دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی در گفتگو با شهرآرا درباره وضعیت قاچاق کالا در این استان می‌گوید: امسال ابتدا نفت و گاز، سپس لوازم خانگی و بعد از آن مواد غذایی بیشترین حجم کشفیات قاچاق را به خود اختصاص داده اند. بعد از مواد غذایی دارو رتبه بعدی را در اختیار دارد. فقط در مورد قاچاق دارو امسال ۱۰۰ پرونده تشکیل شده است که مربوط به قاچاق یک میلیون و ۷۹۶ هزار و ۱۰۰ قلم انواع دارو به ارزش ۱۰۷ میلیارد ریال بوده است. به طور کلی میزان کشفیات داروی قاچاق در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال پیش افزایش بیشتری داشته است.

وضعیت دارو

رئیس انجمن داروسازان خراسان رضوی نیز در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه هر محصولی کمبود داشته باشد، احتمال قاچاق آن نیز افزایش پیدا می‌کند، می‌گوید: زمانی که در داروخانه‌ها دارو به اندازه کافی موجود باشد، مشکلی ایجاد نخواهد شد. در این وضعیت نابسامان دارو بروز چنین مشکلاتی دور از انتظار نیست. از همین رو توصیه می‌شود همه شهروندان داروی مورد نیاز خود را از داروخانه‌ها تهیه کنند. علت این تأکید این است که منبع خرید، توزیع و نظارت داروخانه‌ها مشخص است. باید توجه داشت هر دارویی شرایط نگهداری خاص خود را دارد.  

علیرضا شهریاری تأکید می‌کند: لازم است شرایط را به سمت و سویی ببریم تا دارویی که قرار است خارج از چرخه توزیع شود، خریدار نداشته باشد. این موضوع وظیفه ما و مطبوعات است. داروی خارج از چرخه ۲ مشکل دارد؛ نخست اینکه اصالت آن اشکال دارد. موضوع بعدی شرایط نگهداری استاندارد آن است. قطعا دارویی که خارج از داروخانه خریداری می‌شود، چنین شرایطی ندارد. شهریاری بیان می‌کند: نکته بعدی هم قیمت دارو است. امروزه متأسفانه برخی دارو‌ها قیمت‌هایی دارند که اصطلاحا فضایی است. هر قدر هم از نیروی انتظامی بخواهیم با مسئله قاچاق برخورد کند، این روش به تنهایی کارساز نیست، اما زمانی که مردم به اثرات سوء مصرف چنین دارو‌هایی آگاه باشند و از حقوق خویش اطلاع یابند، داروی خارج از چرخه خریداری نمی‌کنند و به این ترتیب بساط قاچاقچیان جمع خواهد شد.

۵۱۰۰ میلیارد ریال کالای قاچاق

از سوی دیگر دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی با اشاره به آمار هفت ماه قاچاق کالا و ارز در خراسان رضوی در سال جاری اظهار می‌کند: در هفت ماه نخست امسال ۵۱۰۰ میلیارد ریال کالای مظنون به قاچاق از سوی دستگاه‌های کاشف کشف شده است. این کشفیات از نظر ارزش ریالی نسبت به سال گذشته ۷ درصد کاهش را نشان می‌دهد.
دشتبان ادامه می‌دهد: همچنین ۷۴۶ پرونده در تعزیرات حکومتی استان در همین مدت تشکیل شده که ۵۲۱ پرونده از این تعداد منجر به صدور حکم محکومیت شده و متهمان ۴۲ پرونده نیز حکم برائت گرفته اند. باقی پرونده‌ها نیز در حال رسیدگی است. جریمه تعیین شده پرونده‌های منجر به صدور حکم محکومیت هم ۱۹۵ میلیارد ریال بوده است. به طور کلی میزان جریمه‌های تعیین شده نسبت به سال پیش ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.

دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی با اشاره به وضعیت مکشوفات قاچاق در سطح عرضه نیز می‌گوید: در این سطح هم امسال ۹۰۷۰ بازدید از مراکز عرضه کالا در استان صورت گرفته که در نتیجه این بازدید‌ها ۸۶۷۸ پرونده به صورت مشترک با دستگاه‌های دیگر تشکیل شده است و ۲۴۷ پرونده نیز به صورت اختصاصی از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در پی بازدید‌های بازرسان این مجموعه به جریان افتاده است. دشتبان بیان می‌کند: ارزش ریالی کشفیات ناشی از قاچاق کالا‌های ممنوعه در هفت ماه نخست امسال هم ۲۷۴ میلیارد ریال بوده است که ۱۶۱ درصد افزایش ارزشی نسبت به سال پیش را نشان می‌دهد.

۱۷۱۳ متهم در این مدت دستگیر و ۶ باند سازمان یافته نیز متلاشی شده اند. در همین مدت ۳۰ هزار تن کالا منهدم شده که ارزش آن حدود ۲۰ میلیارد ریال بوده است. باید توجه داشت به طور کلی نگاه قانون و مجموعه‌های اجرایی دائر بر این قرار گرفته است که سراغ پرونده‌های کلان بروند. در واقع تلاش کرده ایم از باند‌های خرد فاصله بگیریم و سراغ پرونده‌های کلان و با ارزش بالا برویم تا سرشاخه‌ها شناسایی شوند.

وی با بیان اینکه ارزش ریالی کالا‌های هدف مکشوفه نیز طی این هفت ماه ۱۳۹۲ میلیارد ریال بوده است، بیان می‌کند: منظور از کالا‌های هدف محصولاتی هستند که فراوانی بیشتری بین کشفیات یا مزیت‌های خاصی دارند. دارو، مواد غذایی، دخانیات و... از این دست کالاهاهستند. در واقع چنین کالا‌هایی یا دارای مزیت‌های تولیدی هستند یا طرح‌های خاصی برای آن در نظر گرفته شده است یا از نظر سلامت محور بودن اهمیت زیادی دارند.

دشتبان درباره فعالیت‌های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی در زمینه‌های پیشگیری و آموزش اظهار می‌کند: ستاد در چند رده اقدامات پیشگیرانه و اقدامات مقابله‌ای را تعریف کرده است. در بخش اقدامات پیشگیرانه تکمیل سامانه‌ها در اولویت قرار دارد. همچنین شناسه گذاری کالا‌ها برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است تا قابلیت شناسایی کالا‌های تقلبی از قاچاق فراهم باشد. تکمیل و لینک شدن سامانه‌ها به هم و کاهش دخالت نیروی انسانی نیز از پیشگیری تا شناسایی و نهایتا مقابله و رسیدگی از فعالیت‌هایی است که در بخش پیشگیری انجام می‌شود.

مقابله با قاچاق

دبیر کمیسیون برنامه ریزی، هماهنگی و نظارت بر مبارزه با قاچاق کالا و ارز خراسان رضوی می‌گوید: در بخش‌های مقابله‌ای نیز طرح‌هایی تعریف شده که بر مبنای آن کالا‌هایی شناسه گذاری شده است و از این طریق فرایند مقابله با قاچاق آن هوشمند می‌شود. مثلا در پنج طرح مقابله محور در سطح عرضه استفاده از شناسه کالا و کد رهگیری دنبال شده که از این طریق کالای قاچاق کاملا قابل تمیز از کالا‌های اصلی است.

این شناسه گذاری‌ها یکی در پوشاک برند، دیگری لوازم خانگی، همچنین لوازم یدکی، کالا‌های دخانی و نهایتا اقلام آرایشی و بهداشتی اعمال شده و کالای غیرقاچاق از این طریق قابل تشخیص از کالای قاچاق است. وی بیان می‌کند: امسال اصلاحیه قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز از سوی مجلس و دولت تصویب و ابلاغ شد. برای اطلاع رسانی بهتر و آموزش دستگاه‌های عضو کمیسیون، مجموعه‌های کاشف و همچنین نهاد‌های رسیدگی کننده اقدامات آموزشی در دستور کار قرار گرفته است تا اطلاع رسانی و آگاهی بهتری نسبت به قانون جدید صورت گیرد.