وفایینیا| دو حوزه خدمات شهری و مدیریت پسماند را میتوان از مهمترین زمینههای ارتباط میان شهروندان و مدیریت شهری به حساب آورد. کارایی و توسعه این دو بخش، نقش مهمی در رضایت عمومی از خدمات شهری به همراه دارد. بهمرور زمان با بزرگترشدن کلانشهر مشهد و بیشترشدن جمعیت آن، حجم کار موجود در این دو حوزه هم تاحد زیادی افزایش پیدا کرده است و روشهای سنتی دیگر نمیتوانند جوابگوی حل مسائل مدیریت پسماند و خدمات شهری باشند. بههمیندلیل مدیریت شهری مشهد در سالهای گذشته بهسمت هوشمندسازی و استفاده از راهکارهای نوین در عرضه خدمات به مردم حرکت کرده است. یکی از راهبردهای مهم در این زمینه، استفاده از ظرفیت استارتآپها و شرکتهای دانشبنیان است تا این مجموعههای فناوری بتوانند با استفاده از دانش روز دنیا، راهکارهای تازه و کارآمدی درزمینه ارائه خدمات شهری و مدیریت پسماند ارائه کنند. دراینراستا مدیران شهری در این دو حوزه، مجموعهای از مسائل مدنظر خود را ازطریق مرکز نوآوری شهری به استارتآپها ارائه کردهاند. در این مطلب با هدف آشنایی اکوسیستم استارتآپی مشهد با این حوزهها، به معرفی منتخبی از چالشهای فعلی درزمینه خدمات شهری و مدیریت پسماند خواهیم پرداخت.
جایگزینی برای نمک بهمنظور رفع یخزدگی معابر
سالهاست که در فصلهای سرد سال از نمک برای رفع یخزدگی خیابانها استفاده میشود، اما نمکپاشی میتواند مشکلات زیستمحیطی ازجمله اثرگذاری بر آبهای زیرزمینی، ازبینبردن پوششهای گیاهی و ایجاد مشکل برای زیرساختها و تأسیسات شهری مثل آسفالت بههمراه داشته باشد. تولید مادهای جایگزین که این مشکلات را نداشته باشد، از نیازهای مهم مدیریت شهری است.
چالش سرقت دریچههای چدنی
با افزایش قیمت فلزاتی مانند چدن، سرقت دریچههای چدنی موجود در معابر و خیابانها، تبدیل به مشکلی برای مدیریت شهری شده است. دریچههایی از جنس کامپوزیت یا کوپلیمر میتوانند جایگزین خوبی برای محصولات چدنی باشند و مشکل سرقت این دریچهها را برطرف کنند.
سیستم یکپارچه پرداخت الکترونیکی خرد
برخی خدمات شهری مانند سرویسهای بهداشتی عمومی در سطح شهر درازای خدمات خود، هزینههای کمی از استفادهکنندگان دریافت میکنند. در شرایط فعلی این پرداختها بهصورت نقدی انجام میشود، اما ایجاد نرمافزاری یکپارچه یا دستگاههای پذیرنده کارتهای اعتباری مانند منکارت، میتواند تا حد زیادی مشکلات موجود در این پرداختها را کاهش دهد.
فناوریهای تازه در تولید ماسک
بخشی از کارکنان شاغل در بخش خدمات شهری، مدت زیادی از ساعت کار خود را در خیابانهای شهر یا دیگر فضاهای دارای آلودگی هوا سپری میکنند. ماسکهای معمولی نمیتواند کارایی چندانی در کاهش اثرات هوای آلوده داشته باشد. طراحی و ساخت ماسکهایی با قابلیت تصفیه بیشتر هوا و همچنین قیمت تولید مناسب، ازجمله نیازهای این بخش از خدمات شهری است.
مکانیزهشدن شیوههای رفتوروب
تمام کوچهها و خیابانهای شهر بهطور روزانه نظافت میشوند. این فرآیند بهصورت سنتی و توسط پاکبانها انجام میگیرد. مکانیزهکردن این پروسه و تولید دستگاههایی برای رفت و روب میتواند سرعت و کیفیت انجام آن را بالاتر ببرد و از تعدد نیروی انسانی این بخش بکاهد.
لزوم افزایش حجم بارگیری خودروهای حمل زباله
افزایش میزان زبالههای تولیدشده در سطح شهر و حجم کم ظرفیت خودروهای حمل زباله باعث میشود این خودروها بارها برای بردن زبالههای موجود به محـــلهای دفــن در رفتوآمد باشند. طراحی مکانیـــزمهایی بهمنظور فشردهسازی بیشتر زبالهها در این خودروها میتواند با افزایش حجم زباله قابلحمل در آنها، میزان این رفتوآمدها را تاحد زیادی کاهش دهد و سرعت جمعآوری زبالهها را بیشتر کند.
رطوبت زیاد زبالهها
بخش زیادی از وزن زبالهها را رطوبت و آب موجود در آنها تشکیل میدهد. این رطوبت علاوهبر دشوارکردن جمعآوری این زبالهها، باعث تولید شیرابههای سمی در محل دفن آنها میشود. تولید دستگاههایی بهمنظور گرمادهی به زبالههای جمعآوریشده و کمکردن از میزان رطوبت آنها، از نیازهای مهم مدیریت پسماند شهری به حساب میآید.
وجود خردهشیشه در کودهای کمپوست
تولید کمپوست مخلوط حاصل از زبالههای شهری در سالهای اخیر با احداث کارخانههای تولید کمپوست رونق یافته است. کود کمپوست از پوسیدن زبالهها در فضا و شرایطی کنترلشده بهدست میآید. اما معمولا وجود مقداری سنگریزه و خردهشیشه در محصول نهایی باعث افت کیفیت آن و رغبتنداشتن کشاورزان به خرید این محصول میشود. استارتآپها میتوانند با برطرفکردن این چالش، درآمدزایی خوبی از تولید کودهای کمپوست داشته باشند.
چالش پسماندهای ویژه و الکترونیکی
در فرایند دفن یا بازیافت زباله، جداسازی پسماندهای ویژه و الکترونیکی، از مهمترین چالشهای موجود است. فلزاتی مانند جیوه و سرب و بخشهای مختلفی از وسایل الکترونیکی مانند باتریها، با فرایندهای عادی قابل بازیافت نیستند. همچنین این مواد درصورت دفنشدن همراه با دیگر زبالهها، خطرات زیستمحیطی فراوانی بهوجود میآورند. ارائه راهکارهایی برای جداسازی اینگونه زبالهها میتواند به حل این مشکلات کمک کند.
ایجاد سامانه الکترونیکی بهمنظور مشارکت شهروندان
همکاری شهروندان درزمینه تفکیک زبالهها از مبدأ میتواند نقــش چشمگیری در بهبــود عملـــکرد مدیریــت شهری در این زمینه داشته باشد. ایجاد سامانههای الکترونیکی و نرمافزارهایی که با ارتباط بهتر با شهروندان، بتواند مشوقهای خوبی برای تفکیک از مبدأ زبالهها ایجاد کند، فرایند مدیریت پسماندهای شهری و بازیافت را تاحد زیادی سرعت میبخشد و نقش مهمی در بهبود خدمترسانی به شهروندان خواهد داشت.