عبادتی به آسانی لبخند

روز جمعه که بابا حیاط را آب‌پاشی و جارو می‌کرد و فرشی روی تخت کنار باغچه می‌انداخت، ما بچه‌ها گل از گلمان می‌شکفت؛ چون می‌دانستیم آب‌پاشی و جاروی حیاط مساوی است با حضور چندساعته گروهی از اقوام و آشنایان به همراه کودکانشان که همیشه بیشتر از آنچه فکر می‌کردیم طول می‌کشید؛ چون هیچ‌کس، نه کوچک‌تر‌ها نه بزرگ‌تر‌ها دوست نداشتند این حلقه مهربان و صمیمی فامیلی را ترک کنند.

حلقه‌ای که همیشه بنا نبود به شادی و خنده بگذرد و گاه صرف حل مشکلات دوست و آشنا یا رفع کدورتی هم می‌شد؛ اما هر چه بود پربرکت بود و آدم‌ها معمولا با دلی شاد و ذهنی آرام آن را درک می‌کردند و به امید جمعه‌ای دیگر و دورهمی دیگر می‌ماندند، چون قدیمی‌ها بیشتر از ما جوانان امروزی به اهمیت صله رحم واقف بودند و تا جایی که می‌توانستند از برکات آن بهره می‌بردند.

با نگاهی به اثرات این جمع‌های فامیلی به‌خوبی می‌توان پی به این سخن رسول اکرم (ص) برد که می‌فرمایند: «صله رحم از واجبات دین اسلام است و خداوند سبحان به اکرام ارحام و خویشان امر فرموده است.» (غررالحکم، ص ۴۰۶، ح ۹۲۹۰) واجبی که همیشه روی منبر‌ها به آن توصیه شده‌ایم و بناست گرهی از کار ما در گرفتاری‌های زندگی مدرن باز کند.

مهمان‌داری و سفره‌انداختن از رسم‌هایی است که به‌خوبی می‌توان ردپای سنت را در آن دید. چه از زاویه دید صله‌رحم و چه از بابت خیرات و نذورات. آن‌چنان که می‌دانیم حضرت فاطمه (س) و امام علی (ع) نیز به وقت بیماری فرزندانشان، نذر کرده و روزه گرفتند و آنچه در خانه داشتند، اطعام کردند. اطعامی که در سبک زندگی مردم تبدیل به سفره‌هایی به نام و یاد ائمه اطهار (ع) و بزرگان دین شده است. در کنار این سفره‌ها که معمولا با برگزاری مجلس ذکر اهل بیت (ع) همراه است، دوستی‌ها محکم‌تر شده، مشکلات برطرف شده، قهر‌ها تبدیل به آشتی شده و غریبه‌ها به دوستان جدید تبدیل شده‌اند.

از امام سجاد (ع) نقل شده است: «دو گام نزد خداوند، محبوب‌ترین گام‌هاست؛ گامی که در راه خدا برای تحقق لشکر اسلام (برای جهاد) برداشته شود و گامی به سوی خویشاوندی که با انسان قطع رابطه کرده است.» درباره پیوند صله رحم و مجلس اهل بیت (ع) و شکل‌گیری محافل ذکر اهل بیت (ع) و روضه‌های خانگی بیشتر از این می‌توان نوشت.

پیوندی که در ابتدایی‌ترین شکل خود منجر به انس بین دوستان و آشنایان شده و در حد اعلای خود می‌تواند به احیای امر امام (ع) ختم شود. مگر احیای امر، ولی جز نیکی‌کردن به خلق، دوستی با خویشاوندان، بازکردن گره از کار خلق و امر به معروف است. آن‌چنان‌که در کلام بزرگان دینی صله رحم، زبان خیر، روی خوش و لبخندزدن و هزاران صفت خوب توصیه‌شده، همه نمونه‌هایی از عبادت‌اند. عبادتی که گاه می‌تواند به آسانی یک لبخندزدن به دست بیاید و مورد قبول حق واقع شود.