خوبی‌ها را به خودت کوک بزن

بعضی‌ها رفته‌اند و بعضی دیگر مهیای رفتن هستند. در این روز‌ها بیشتر اطرافیان ما و خود ما در حال‌وهوای سفر به کربلای معلا هستیم. حتما برای خودمان فهرستی از وسایلی که باید آماده کنیم، تهیه کرده‌ایم؛ مثل اینکه کوله بردارم یا کفش مناسب بردارم، دکمه‌های لباس‌هایم را محکم‌تر کوک بزنم و... همه ما برای رفتن آماده می‌شویم؛ هرچند که رفتن یا ماندن و مشتاق بودن به‌هرحال در آنچه رفتار می‌کنیم، باید تغییری ایجاد کند.

به‌عنوان یک مسلمان، بیشتر آموزه‌های دینی ما درمورد این است که چگونه رفتار کنیم، چه بگوییم، چطور عمل کنیم و حتی برای خوردوخوراک ما هم آدابی بیان شده است.

بسته پیشنهادی الهی برای سبک زندگی ما بسته‌ای کامل است؛ مجموعه‌ای که هرکدام از ما یا به‌مناسبت کشور اسلامی که در آن زندگی می‌کنیم، خانواده خود و سیستم آموزشی، کمابیش با آن آشنا هستیم، و مطلوب است همان‌طور که برای سفر خود فهرست تهیه می‌کنیم، حتما برای زندگی و رفتار‌های خویش نیز چنین فهرستی داشته باشیم؛ فهرستی که شاید تابه‌حال روی کاغذ نیامده باشد، اما سبک زندگی ما نشان‌دهنده آن است و به‌عنوان مثال اگر یک نفر از دور به ما نگاه کند، می‌تواند بگوید فلانی به سلام کردن معتقد است؛ چون همیشه در سلام به دیگران مقدم است یا فلان همکار از خط تلفن اداره با همسرش تماس نمی‌گیرد، پس به بیت‌المال و اهمیت حق‌الناس معتقد است و آن را رعایت می‌کند؛ آن‌قدر که جزئی از سبک زندگی‌اش شده است و خیلی از نمونه‌های ریزودرشت دیگر که در طول روز و شب با آن‌ها سروکار داریم. مجموعه این کنش‌ها و واکنش‌های ما باور‌های ما هستند که مطابق آن‌ها عمل می‌کنیم.

یکی از راه‌های شفاف شدن باور‌های ما، تطبیق عملکردمان با توصیه‌های دینی است. خواندن احادیث به ما بینش می‌دهد.

در ماه صفر هستیم؛ ماهی که پیامبر مهربانی‌ها، حضرت محمد (ص)، را از دست دادیم. خواندن احادیثی که از ایشان برای ما باقی مانده است، هم در نحوه عزای ما و هم در زنده نگه‌داشتن باور‌های دینی حضرت، کمک‌کننده است. از پیامبر نقل شده است: «أَوْصَانِی رَبِّی بِتِسْعٍ أَوْصَانِی بِالْإِخْلاَصِ فِی اَلسِّرِّ وَ اَلْعَلاَنِیَةِ وَ اَلْعَدْلِ فِی اَلرِّضَا وَ اَلْغَضَبِ وَ اَلْقَصْدِ فِی اَلْفَقْرِ وَ اَلْغِنَى وَ أَنْ أَعْفُوَ عَمَّنْ ظَلَمَنِی وَ أُعْطِیَ مَنْ حَرَمَنِی وَ أَصِلَ مَنْ قَطَعَنِی وَ أَنْ یَکُونَ صَمْتِی فِکْراً وَ مَنْطِقِی ذِکْراً وَ نَظَرِی عَبَراً.

پروردگارم مرا به ۹ چیز سفارش کرده است: اخلاص در نهان و عیان، رفتار عادلانه در حال خشنودی و خشم، میانه روی در حال بینوایی و توانگری، اینکه درگذرم از کسی که به من ستم روا داشته، بخشش کنم به کسی که از من دریغ کرده، با آن کس که با من قطع رابطه کرده است ارتباط برقرار سازم، اینکه خاموشی‌ام اندیشه کردن، گویایی‌ام ذکر گفتن و نگاهم عبرت گیری باشد.» هرکدام از این ۹ صفت، برای خودش باید‌ها و نباید‌های زیادی را ایجاد می‌کند.

برای من به‌عنوان یک انسان در سال ۱۴۰۲ شاید سخت باشد فردی را ببخشم که مرا از آنچه فکر می‌کنم حق من است، محروم کند. برای رسیدن به این بخشش باید به نفس خودم برگردم و ببینم چرا نمی‌توانم از این محرومیت بگذرم؟ اگر چیزی حق من است و من با توان انسانی خود و حدود اجتماعی خویش برای به‌دست آوردنش تلاش کرده و به نتیجه نرسیده‌ام حتی اگر باز هم نتوانم ببخشم، می‌توانم این امر را به خدای خالق و عالم واگذار کنم.

این یک مرحله است برای اصلاح نفس خود، با این حال هنوز هم از آنچه خدای عالم به پیامبر (ص) خود توصیه کرده است، دور هستم، اما در اینجا می‌توانم به‌جای خشم و کینه و عداوت یا آلوده شدن به بدی‌های اخلاقی مثل تهمت، دروغ یا هر دستاویز ناسالم دیگری، خودم را از بدی‌ها دور نگه دارم. شاید شما بتوانید در زمان محرومیت ببخشید و نقطه‌ای نورانی به وجود خود کوک بزنید، خوش به سعادت شما! برای هرکدام از ما دست پیدا کردن به این ۹ صفت، یک نعمت محسوب می‌شود.

در این ماه به یاد پیامبر (ص) و با نگاه به سفر زیارتی اربعین در خود سفری را آغاز کنیم. برای بیست‌وچندروز باقی‌مانده خود یک صفت اخلاقی را که دوست دارید به وجودتان کوک بزنید، از احادیث پیامبر انتخاب کنید و برای رسیدن به آن، هر روز یک اقدام انجام بدهید.

شاید تمرین امروز شما، لبخند زدن به ناتوانی در خیابان باشد که نمی‌توانید به او کمک مالی کنید، اما به او روی خوش نشان می‌دهید و از او با ترشرویی دوری نمی‌کنید و در هنگام دیدن گنبد امام‌رضا (ع) و دعا کردن در حق او برای باز شدن گره‌های زندگی‌اش، کمک معنوی‌تان را به‌سمتش نثار می‌کنید. آنچه ذکر شد، مثالی عملی بود. بی‌تردید اینکه هرروز چه کنید، برای شما و چک‌لیست‌تان می‌تواند متفاوت باشد.