نیم‌نگاهی به فعالیت‌های خانه جوانان خراسان‌‍رضوی

نجمه موسوی‌زاده
خبرنگار شهرآرا محله
اردیبهشت ۹۶ بود که از سوی وزارت ورزش و جوانان تصمیم گرفته شد «خانه جوانان» در استان‌های کشور راه‌اندازی شود.
درحقیقت شکل‌گیری «خانه جوانان» با توجه به پایین‌بودن شاخص‌های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور و همچنین روند رو به گسترش آسیب‌های اجتماعی، نبود زیرساخت‌های فرهنگی و مراکزی برای گذران اوقات فراغت بود و بر همین اساس وزارتخانه، خانه‌های جوانان را در تمام استان‌ها راه‌اندازی کرد. خانه‌هایی که به مرکزی برای تبادل نظر و فعالیت جوانان و «ان‌جی‌او»‌های استانی تبدیل شده است. خانه جوانان خراسان رضوی در خیابان رازی غربی واقع شده است که زیر نظر مجمع جوانان و اداره‌کل ورزش و جوانان استان اداره می‌شود، حدود ۹۰ سمن در این خانه فعالیت می‌کنند. از این مکان می‌توان به عنوان یکی از پتانسیل‌های منطقه ویژه جوانان یاد کرد که در این گزارش با ۴ نفر از اعضای مجمع جوانان استان که هر یک نیز سمن‌های فعال در حوزه‌های مختلف دارند گفتگو کرده‌ایم و در ادامه می‌خوانید.

شکل‌گیری خانه جوانان
«آرشین رباطی» عضو مجمع جوانان خراسان رضوی و مدیر خانه جوانان خراسان رضوی، ۳۱ سال دارد. او در ارتباط با شکل‌گیری و فعالیت‌های خانه جوانان استان می‌گوید: مجمع جوانان استان در انتخاباتی بین تمام سمن‌های استان، ۹ نفر را به عنوان اعضای این مجمع انتخاب می‌کند که این ۹ نفر، مدیر خانه جوانان استان را برمی‌گزینند.
وی می‌افزاید: خانه جوانان استان خراسان رضوی در اردیبهشت ۹۶ افتتاح شد. در استان ۱۱ خانه جوانان در حال احداث است و به گفته مدیرکل ورزش و جوانان استان در دهه فجر امسال ۹ خانه جوانان در شهرستان‌ها افتتاح خواهد شد.
رباطی ادامه می‌دهد: فعالیت کنونی خانه جوانان این‌گونه است که مطابق بخش‌نامه وزارت ورزش و جوانان باید در خانه جوانان حداقل ۸ سمن مستقر می‌شد و در کنار آن کافی شاپ، سالن مطالعه، کتابخانه، بازی‌های غیررایانه‌ای و محلی برای رشد و تعالی جوانانی که بین ۱۸ تا ۳۵ سال دارند، راه‌اندازی می‌شد. درحقیقت خانه جوانان محل اجتماع سمن‌های هر استان است و در حال حاضر حدود ۹۰ سمن در استان از اداره کل ورزش و جوانان پروانه فعالیت دریافت کرده‌اند و ۶۰۰ سمن نیز در آستانه گرفتن پروانه فعالیت هستند. مدیر خانه جوانان خراسان رضوی بیان می‌کند: برای اینکه بتوانیم به سمن‌ها در خانه جوانان دفتری برای استقرار بدهیم باید اعتبارنامه (پروانه فعالیت) خود را گرفته و برای پاسخ‌گویی به ارباب رجوع تعداد ساعت مشخصی در دفتر مربوطه حضور داشته باشند.
مدیر خانه جوانان استان با اشاره به اینکه ۲۶ سمن اکنون در این مکان مستقر هستند، می‌گوید: این سمن‌ها در ۴ حوزه اصلی فرهنگی، اجتماعی، علمی‌پژوهشی و اعتقادی‌مذهبی تقسیم‌بندی می‌شوند و در زیرگروه‌های آسیب‌های اجتماعی، بانوان، ازدواج، سلامت روانی، فرهنگ شهادت، تحقیق و توسعه، حاشیه شهر، عدالت و رفاه اجتماعی، میراث فرهنگی، گردشگری، ورزشی و... فعالیت می‌کنند. وی که مسئول نظارت بر رفتار سمن‌ها نیز هست، یادآور می‌شود: ممکن است ناخواسته سمن‌ها پاره‌ای مسائل و مشکلات ایجاد کنند ما این موضوعات را بررسی کرده و با سمن مربوطه در میان می‌گذاریم تا برطرف شود همچنین آمار و گزارش عملکردی را که سمن‌ها برای ما می‌فرستند ارزیابی کرده و در پایان هر ۶ ماه سمن‌های برتر را معرفی می‌کنیم. رباطی خاطرنشان می‌کند: سمن‌هایی که در خانه جوانان دفتر دارند نیاز به حمایت‌هایی در راستای برگزاری برنامه‌های خود مانند اطلاع‌رسانی و... دارند که خانه جوانان در این مباحث به آن‌ها کمک می‌کند، البته تمام سمن‌ها می‌توانند از این خدمات مانند برگزاری جلسات یا دوره‌های آموزشی در این مکان بدون پرداخت هزینه‌ای استفاده کنند.
او درباره ثبت سمن نیز این‌گونه توضیح می‌دهد: مؤسسان یک سمن باید حداقل ۶ نفر باشند که ۵ نفر آن‌ها در رده سنی ۱۸ و ۳۵ سال باشند، اما مخاطبان فعالیت آن‌ها سن و سال خاصی ندارند و می‌توانند از کودک تا افراد مسن را تشکیل دهند.

کشف استعداد‌ها با نوآوران مهر امید
رباطی علاوه‌بر اینکه مدیر خانه جوانان استان است خودش نیز سمنی با عنوان «نوآوران مهر امید» دارد که دست به اقدامات نو و مبتکرانه‌ای در استان زده است. او در ارتباط با فعالیت‌هایشان این‌گونه برایمان می‌گوید: نخستین سمن که مجوز اداره کل ورزش و جوانان خراسان رضوی را دریافت کرد «نوآوران مهر امید» بود که از سال ۹۴ با همین عنوان و بیشتر با محوریت بهادادن به استعداد‌های جوانان استان به‌ویژه مناطق محروم و حاشیه شهر فعالیت خود را آغاز کرد.

وی با بیان اینکه موضوع فعالیت ما فرهنگی و هنری بوده است و بیشتر فعالیت‌های نوآورانه را در نظر داریم، ادامه می‌دهد: اصل فعالیت این سمن برگزاری برنامه‌ها در نقاط مختلف شهری و حتی در شهرستان‌هاست که بیشتر در مناسبت‌های مختلف سال برنامه‌های متنوعی را برگزار می‌کنیم، اما برخی برنامه‌ها مانند استعدادیابی طرح‌های ابداعی سمن است که با هدف کشف استعداد‌های جوانان برگزار می‌شود.

دبیر سمن «نوآوران مهر امید» با اشاره به اینکه بزرگ‌ترین مسابقه استعدادیابی خوانندگی کشور را ۲ سال پیش برگزار کرده‌اند، اظهار می‌کند: در این مسابقه که برنامه‌ای مشابه برنامه «شب کوک» بود جوانانی که استعداد خوانندگی داشتند خودشان را محک زدند و داوران این مسابقه که یکی از آن‌ها مهدی یغمایی بود قوت و ضعف آن‌ها را گوشزد می‌کرد. حتی برخی شرکت‌کنندگان به عنوان یک استعداد نو کشف شده و امروز توانسته‌اند پیشرفت کنند.
رباطی می‌افزاید: با توجه به اینکه استقبال بسیار خوبی از این برنامه شد به دنبال آن اکنون طرحی به نام «جوان ایرانی» که در حوزه مجری‌گری، گویندگی، خوانندگی، استندآپ کمدی، فیلم کوتاه موبایلی و... است در آستانه کلیدزدن داریم که طرح‌پیشنهادی آن تا حدی تهیه شده است و باید برای دریافت مجوز اقدام کنیم.

وی با اشاره به اینکه اطلاع‌رسانی بیشتر از طریق فضای مجازی انجام می‌شود، بیان می‌کند: کار عام‌المنفعه است و شاید درآمدی برای ما نداشته باشد و هزینه‌ها نیز از طریق فروش بلیت برنامه تأمین می‌شود، اما احساس مسئولیتی که در این حوزه داریم باعث شده است تا با عشق و علاقه پیگیر آن باشیم. در حال حاضر هزار و ۳۰۰ نفر عضو داریم.
رباطی با تأکید بر اینکه دغدغه اصلی ما ناشناخته‌ماندن استعدادهاست، خاطرنشان می‌کند: طرح «زیارت ارزان شهر بهشت» از دیگر برنامه‌هایی بود که برگزار کردیم به‌عنوان مثال از یکی از استان‌های شرق کشور سمنی با ما ارتباط برقرار کرد و ما برای جوانانی که قصد زیارت داشتند با نصف قیمت امکان سفر را مهیا کردیم. همچنین تور‌های گردشگری در برنامه‌های ما وجود داشت که دو سال پیاپی هر هفته تور گردشگری، تفریحی و هویتی برگزار می‌کردیم مانند بازدید از آرامگاه فردوسی، قدمگاه، بوژان و ...

وی یادآور می‌شود: اعطای تسهیلات به زوجین جوان در قالب وام خدمات کالا از دیگر برنامه‌های این سمن بود، به این صورت که فرد با ورود به سامانه ما کالایی را انتخاب می‌کرد و بانک عامل کارت عابر بانک او را شارژ کرده و سپس می‌توانست با استفاده از آن کارت خرید جهیزیه انجام دهد و بعد از ۶ ماه تنفس با سود ۱۲ درصد وام را به بانک بازپرداخت کند.

راه‌اندازی سایت ملی گردشگری
«ژیلا اسدی» ۲۸ ساله، دبیر مجمع جوانان استان و دبیر سمن «گردشگران جوان توس»، است. تنها سمن جوانانی که در حوزه گردشگری در استان فعالیت می‌کند. او در ارتباط با حوزه فعالیت این سمن می‌گوید: مهر ماه سال ۹۷ بود که فعالیت خود را با هدف طبیعت‌گردی و آشنایی با مناطق تفریحی و بومی استان خراسان رضوی آغاز کردیم.

وی ادامه می‌دهد: بیشتر روز‌های جمعه یا روز‌های تعطیل، برنامه طبیعت‌گردی داریم و در کنار این بازدید تفریحی برنامه‌هایی مانند جمع‌کردن زباله در راستای حفظ محیط زیست نیز برگزار می‌کنیم. اسدی با اشاره به اینکه سمن «گردشگران جوان توس» ۳۱۲ نفر عضو دارد و فعالیت‌های آن به‌طور عام المنفعه است، بیان کرد: فقط هزینه رفت و آمد از افرادی که در تور‌های گردشگری ما ثبت‌نام می‌کنند گرفته می‌شود و دیگر هزینه‌ها مانند بسته غذایی به عهده ماست.
وی ادامه می‌دهد: در هر تور گردشگری بین ۴۰ تا ۹۰ نفر شرکت می‌کنند و محدودیتی برای حضور افراد وجود ندارد،

 

بیشتر جوانان داوطلب حضور در این برنامه‌ها هستند تا علاوه‌بر بازدید از نقاط گردشگری استان ساعت‌های خوشی را داشته باشند.
دبیر سمن «گردشگران جوان توس» یادآور می‌شود: راهنمای تور با حضور در مکان تفریحی از آثار، قدمت و حتی اگر طبیعت باشد از پوشش گیاهی و آب و هوای آن برای افراد توضیح می‌دهد تا آشنایی آن‌ها درباره مکانی که در آن حضور دارند بیشتر شود و برنامه صرفا تفریح و طبیعت‌گردی نباشد. تاکنون بیش از ۲۰۰ تور گردشگری توسط سمن ما برگزار شده است.

او که نماینده منطقه ۷ گردشگری کشور هم هست، می‌گوید: در نظر داریم از طریق همین سمن گامی بزرگ در راستای توسعه جذب گردشگر در استان برداریم. به این صورت که شبکه ملی گردشگری را به مشهد بیاوریم و از طریق راه‌اندازی سایتی اطلاعات مختلف مکان‌های تفریحی استان و میزان فاصله آن‌ها با شهر مشهد را بارگذاری کرده و این امکان را برای مسافر و زائر فراهم کنیم تا راحت‌تر بتواند انتخاب کند.

بهترین تصمیم‌گیری با «کوچینگ»
«سیدامیرحسام آقایی»، عضو مجمع جوانان استان و دبیر سمن «عصر ایده‌آل» با فعالیت تخصصی در حوزه «کوچینگ» است که ۲۷ سال دارد و در رشته روابط عمومی تحصیل کرده است. او از آشنایی خود با «کوچینگ» و تأثیر آن در زندگی‌اش، برایمان می‌گوید: «کوچینگ» به معنای مربی زندگی است و سبک نوینی در مشاوره است که به افراد کمک می‌کند تا گره‌های زندگی خود را با انتخاب بهترین راهکار حل کنند. «کوچینگ» فقط در بحث مشاوره شخصی خلاصه نمی‌شود و در شاخه‌های مختلفی مانند مشکلات فردی، شخصیتی، زندگی و... همچون یک مشاور همیشه همراه فرد است.

وی درباره تفاوت «کوچینگ» با مباحث مشاوره و روان‌شناسی بیان می‌کند: زمانی در زندگی هست که فرد دچار مشکل شده و راه‌حل را می‌داند یا حتی چند راه‌حل درباره موضوعی که با آن مواجه شده در مقابلش می‌بیند، اما قادر به تصمیم‌گیری نیست یا ممکن است راه‌حل را نداند و دچار سردرگمی شده باشد اینجاست که می‌تواند با یک کوچ ارتباط برقرار کند و با بازگویی مباحث بهترین راه‌حل و راهکار را خودش به زبان آورده و انتخاب کند.

دبیر سمن عصر ایده‌آل ادامه می‌دهد: در حقیقت ما در کوچینگ راهکار اساسی و راه‌حل برطرف کردن مشکل را مانند مشاور و روان‌شناس به‌طور مستقیم به فرد ارائه نمی‌دهیم بلکه سعی می‌کنیم فرد راهکار را پیدا و از بین آن‌ها بهترین را انتخاب کند به عنوان مثال مراجعه‌کننده‌ای داشتیم که بسیار مستأصل بود، اما بعد از ۴۰ دقیقه صحبت با کوچ، ۲۸ راهکار برای حل مشکلش داشت که خودش بیان کرده بود و می‌توانست بهترین آن‌ها را که با او هم‌خوانی دارد، انتخاب کند.
آقایی اظهار می‌کند: زمانی که شما به مشاور مراجعه می‌کنید او ابتدا با شنیدن صحبت‌های شما علت مسئله پیش آمده را در حرف‌های شما جست‌وجو می‌کند و سپس با چند سؤال مثل اینکه می‌خواهید چه‌کار کنید؟ سعی می‌کند گفته‌های شما را با مباحث علمی و دانشگاهی که خوانده است مرتبط کرده و با تجربه اینکه در چه دسته‌ای قرار می‌گیرد راهکاری را به شما ارائه دهد. تفاوت کوچینگ با روان‌شناس در مشاوره در همینجاست اینکه کوچ از گذشته شما سؤال نمی‌کند و نمی‌گوید می‌خواهی با این مسئله چگونه برخورد کنی! بلکه تلاش می‌کند مسئله اتفاق افتاده را برای شما از زوایای مختلف روشن و شفاف کند تا جایی که خودتان راهکاری را خلق و به زبان بیاورید که این راهکار بهترین راه‌حل است، چون شما از همه بیشتر به شرایط خود واقف هستید شرایطی که ممکن است حتی به مشاور یا کوچ نگویید.

او با اشاره به اینکه برای تبدیل‌شدن به کوچ نیاز به پیش‌نیاز خاصی نیست، اما مستلزم این است که فرد مسئولیت‌پذیر باشد و حس نوع‌دوستی برای کمک کردن به دیگران در او تقویت شده باشد، می‌گوید: جالب است بدانید که افراد دانش‌پذیر ما را فقط جوانان دهه ۶۰ و ۷۰ تشکیل نمی‌دهند بلکه مراجعه‌کنندگانی داشتیم که ۶۰ سال سن داشته‌اند و با کسب این مهارت می‌خواستند هم به زندگی خود آرامش بخشند و هم کمک‌کننده‌ای برای دیگران باشند.

دبیر سمن عصر ایده‌آل ادامه می‌دهد: این جلسات به دو صورت حضوری و آنلاین برگزار می‌شود، اما بیشتر فعالیت‌های ما به صورت آنلاین و از طریق ویدئوکنفرانس انجام می‌شود و برخی اوقات ممکن است فرد نیاز به مراجعات مکرر برای حل مشکل خود داشته باشد، اما سقف ۱۲ جلسه پیش‌بینی شده و این خط قرمز ماست تا در همین جلسات یک ساعته فرد را مسئولیت‌پذیر کنیم یعنی به جای دادن ماهی به آن‌ها، این افراد را ماهیگیر پرورش دهیم.

وی ادامه می‌دهد: جامعه هدفی که به آن‌ها خدمت می‌دهیم دارای رده سنی خاصی نیستند، حتی برای مدیران و کارکنان بسیاری از ادارات مانند علوم پزشکی، همراه اول، رجا، پتروشیمی و ... این جلسات را برگزار کرده‌ایم، ضمن اینکه مراجعانی از خارج از کشور مانند ترکیه، کانادا و... داشتیم که از طریق آنلاین مباحث خود را با کوچ مطرح کرده و به‌طور تصویری یا صوتی ارتباط برقرار می‌کنند.

آقایی یادآور می‌شود: چشم‌انداز بلندمدت ما این است که تمام انسان‌ها به یک کوچ نیاز دارند بنابراین آموزش‌ها و مهارت‌ها باید به گونه‌ای باشد که هر انسانی بتواند از یک کوچ در کنار خود استفاده کند همچنین درصدد این هستیم که انجمن صنفی کوچینگ را ثبت کنیم تا این حوزه استانداردسازی شده و زیر نظر سازمان فنی و حرفه‌ای بتواند استاندارد حرفه‌ای را دریافت کند.

این سمن تاکنون با برگزاری همایش‌های عمومی مهارت کوچینگ را به ۱۰ هزار نفر معرفی کرده است و از سال ۹۶ تاکنون ۱۵۰ دانش‌آموخته حوزه کوچینگ با ارائه مدرک معتبر داشته و اکنون نیز بیش از ۳۰۰ دانش‌پذیر آموزش‌های این حوزه را فرامی‌گیرند.

پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با توسعه بازی‌های فکری و ورزشی
«سارا سادات حسینی»، بیست ودوساله، نایب رئیس مجمع جوانان استان و دبیر یکی دیگر از سمن‌های استان، است. سمنی که با عنوان «ورزشکاران جوان پیشرو» و در حوزه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی و توسعه ورزش‌های همگانی فعالیت می‌کند.

وی هدف اصلی از برپایی این سمن را پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی با استفاده از ورزش می‌داند و می‌گوید: بیشتر جامعه مخاطب ما را متولدان دهه ۷۰ و ۸۰ تشکیل می‌دهند و علاوه‌بر برگزاری برنامه‌های مناسبتی از جمله اعیاد و جشن‌ها در تمام نقاط شهر، طرح‌های مختلفی در راستای نیاز جامعه و با هدف نشاط اجتماعی، تفریحات سالم و کاهش فاصله بین نسل‌ها داریم.

دبیر سمن ورزشکاران پیشرو با اشاره به اینکه ۴ سالی می‌شود که سمن را تشکیل داده‌ایم، اما مجوز رسمی فعالیت خود را در سال ۹۵ دریافت کرده‌ایم، بیان می‌کند: موضوع دیگری که مدنظر ما قرار دارد، تشویق کودکان و نوجوانان به سمت استفاده از بازی‌های غیررایانه‌ای مانند بازی‌های فکری و ورزشی است که همراه با تحرک جسمی باشد، همان‌طور که می‌دانید اکنون بیشتر کودکان و نوجوانان اوقات فراغت خود را با بازی‌های رایانه‌ای به‌ویژه تلفن همراه پر می‌کنند، در همین راستا محیط مفرح و سالمی برای بازی کودکان در نظر گرفتیم که تمام این تفریحات در نقاط حاشیه شهر رایگان برگزار می‌شود.

حسینی یکی از آرمان‌های خود را کار از مردم برای مردم می‌داند و ادامه می‌دهد: پویش نشاط محله یکی از برنامه‌های سمن ورزشکاران جوان پیشرو است که در حاشیه شهر مانند محلات مهرآباد، میثم شمالی و... برگزار می‌شود و شامل برنامه‌های شاد و مفرح همچون شب یلدا یا جشن‌هایی در اعیاد است که همواره با استقبال بسیار خوبی همراه بوده است.

وی تأکید می‌کند: تا زمانی که مسائل را از خانواده ریشه‌ای حل نکنیم مشکلات همچنان در جامعه ادامه‌دار خواهد بود، در همین راستا خدمات مختلفی را به خانواده‌ها ارائه می‌دهیم و طی کار گروهی‌ای که انجام می‌دهیم فقط به دنبال تفریح و سرگرمی نیستیم بلکه می‌خواهیم مهارت‌آموزی نیز داشته باشیم و به نوعی با ایجاد تشکیلاتی کارآفرینی ایجاد کنیم.
دبیر سمن ورزشکاران پیشرو می‌افزاید: بحث توسعه کسب و کار فردی یکی از مبنا‌های فعالیت سمن ما بوده و تلاش می‌کنیم این مهارت‌آموزی از طریق بازی‌های گروهی‌ای که طراحی کرده‌ایم با تقویت اعتماد به نفس و مهارت گفتگو و همچنین مهارت‌های فردی با قرارگرفتن در جمع تقویت شود.

حسینی ادامه می‌دهد: معتقدیم دنیای بازی‌های فکری سن و سال ندارد، بنابراین از سه تا نود و نه‌سالگی جامعه مخاطب ما را تشکیل می‌دهند که این جامعه را عموم مردم تشکیل می‌دهند.

وی خاطرنشان می‌کند: یکی از معضلات امروز جامعه این است که شاید در حاشیه شهر‌ها فرصت‌های حداقلی هم برای جوانان و نوجوانان فراهم نباشد و این موضوع باعث شود تا بنا به شرایط موجود این مناطق و محلات فرد به سمت معضلات اجتماعی از جمله اعتیاد کشیده شود، به همین منظور سعی می‌کنیم تا با برگزاری برنامه‌های مفرح به‌ویژه ورزشی، آن‌ها را از این آسیب‌های اجتماعی دور نگه داریم.

حسینی می‌گوید: همچنین اعتقاد داریم پیوند خانواده‌ها با یکدیگر تا حد زیادی می‌تواند بنیان خانواده و روابط بین والدین و فرزندان را بهبود بخشد و والدین با آگاهی از شرایط کنونی جامعه بیشتر فرزندان خود را درک کنند و مراقبت‌های لازم را در برهه‌های زمانی خاص مانند دوران نوجوانی و بلوغ داشته باشند، به همین دلیل هم بیشتر برنامه‌های خود را خانوادگی برگزار می‌کنیم.

دبیر سمن ورزشکاران پیشرو در ارتباط با شکل‌گیری این سمن می‌گوید: ابتدا گروهی از جوانان و نوجوانان بودیم که در گروه مشاوران جوان شهرداری فعالیت می‌کردیم، اما کم کم تصمیم گرفتیم تا کار خود را گسترش دهیم، در حقیقت این دغدغه را از زمانی که دانش‌آموز بودم داشتم و می‌خواستم گامی بردارم تا به‌نوعی شکاف بین نسل‌ها را با ایجاد ارتباط بهتر در خانواده‌ها برطرف کنم. وی با اشاره به اینکه فعالیت‌های سمن فقط در یک بعد و یک هدف خلاصه نمی‌شود و برنامه‌های متنوعی را اجرا کرده و در دست اجرا دارند، تصریح می‌کند: در حال حاضر از کیفیت خدماتی که طی این سال‌ها ارائه دادیم احساس رضایت می‌کنم، چون بازخورد لازم را گرفته‌ایم، اما همچنان تصور می‌کنم که هنوز در آغاز راه هستیم و می‌توانیم همراه با گروه فعالی که داریم گام‌های مؤثرتری برداریم و اتفاقات بهتری رقم بزنیم.