پس از انعکاس برخی انتقادها در فضای مجازی مرتبط با مسائل شهری مشهد درباره عملکرد شهرداری منطقه ثامن، آخر هفته گذشته رئیس و جمعی از اعضای شورای اسلامی شهر مشهد با حضور در منطقه ثامن و بازدید از پروژهها و طرحهای درحال اجرا در این منطقه تلاش کردند تا از نزدیک در جریان آخرین اطلاعات و پیشرفت پروژهها قرار بگیرند و صحتوسقم مسائل مطرح شده از سوی طیفی خاص از فعالان فضای مجازی مشهد را بررسی کنند.
این گروه از روند طرح بازسازی و مرمت بازار فرش، پروژه عمرانی درحال تکمیل شارستان رضوی، رهباغ «نعیم» و همچنین ۲ خانه تاریخی درحال بازسازی پریشانی و امیری بازدید کردند.
ایستگاه اول، بازار تاریخی فرش
بازار قدیمی فرش مشهد واقع در خیابان شهید اندرزگو اولین مقصد بازدیدهای اعضای شورای شهر بود.
سیدمصطفی نعمتی، شهردار منطقه ثامن، در توضیح طرح مرمت و بازسازی بازار تاریخی فرش مشهد که از ۲ ماه گذشته آغاز شده است، به بازدیدکنندگان گفت: مرمت و بازسازی این بازار از ابتدای فعالیت شورای پنجم در دستورکار منطقه قرار گرفته است.
وی افزود: به همین منظور کمیته راهبردی شکلگرفته است که در آن ۳ نفر از کسبه بازار حضور دارند، علاوهبر آنها نمایندگان سازمان اداره کل اوقافوامور خیریه استان خراسانرضوی، آستان قدس رضوی، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان و شهرداری مشهد نیز حضور دارند.
نعمتی با اشاره به اینکه سال گذشته همایشی نیز با حضور صاحبنظران و بهویژه شهردار سابق مشهد (معمار و طراح بازآفرینی بازار تاریخی فرش تبریز) برگزار شد تا بتوانیم به بهترین شکل ممکن این امر را اجرایی کنیم، ادامه داد: طرح مشاور طرح بازسازی بازار فرش مشهد دریافت شد و اقدامات لازم را انجام داده و تسهیلگر هم برای جلب نظر و مشارکت کسبه مشغول فعالیت شده است.
شهردار منطقه ثامن خاطرنشان کرد: گام یک و ۲ طرح مرمت بازار فرش به تأیید اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان رسیده و اکنون هم به شکل پایلوت یکبخش مشخص از ۲ دهانه مغازه موجود در بازار شروع به فعالیت کرده است.
ایستگاه دوم، خیابان ۲ سطحی آیتا... طبسی
اعضای شورا در ادامه این برنامه از خیابان ۲ سطحی مرحوم آیتا... واعظ طبسی بازدید کردند.
شهردار منطقه ثامن در تشریح ویژگیهای این خیابان گفت: این خیابان در آخرین روزهای سال ۹۶ با حضور مدیران شهری و تولیت وقت آستان قدس رضوی به بهرهبرداری رسید که ازجمله ویژگیهای آن میتوان به افزایش دید به حرم مطهر رضوی با اشراف و دید کامل به گنبد مطهر و همچنین تسهیل در دسترسی افراد پیاده به حرم امامرضا (ع) اشاره کرد.
ایستگاه سوم، شارستان رضوی
سومین مسیر در بازدید رئیس شورا و اعضای شورای اسلامی شهر، شارستان شهید شوشتری، حدفاصل خیابان آیتا... شیرازی تا تپلالمحله بود.
در حین بازدید نعمتی با اشاره به اینکه بخشی از خیابان شارستان تا آخر سال به بهرهبرداری خواهد رسید و خیابان شهید کاشانی به شیرازی متصل میشود، گفت: تخصیص اعتبارات و مساعدتهای دولت در کنار همت مجموعه شورای اسلامی شهر و مدیریت شهری عامل اصلی پیشرفت این مسیر حیاتی در جوار بارگاه منور رضوی بوده است.
وی افزود: هم اکنون عملیات زیرسازی ادامه شارستان از تپلالمحله تا خیابان طبرسی درحال انجام است و در صورت تأمین منابع برای تملک چند پلاک معارض باقیمانده در مسیر، امید میرود که تا پایان امسال به بهرهبرداری برسد.
ایستگاه چهار، خانه تاریخی «پریشانی»
بازدید از خانههای تاریخی منطقه ثامن هم بخش دیگری از این برنامه بود. اولین خانهای که بازدید شد، خانه پریشانی بود. این خانه ثبت میراث شده رسیده قاجاری چندماه پیش ازسوی شهرداری مشهد تملک و ابتدای این هفته تحویل شهرداری شد تا عملیات مرمت آن آغاز شود.
نعمتی در حاشیه این بازدید در توضیح کاربری خانه پریشانی گفت: خانه پریشانی با بیش از ۱۲۶ سال قدمت چندماه پیش بهوسیله شهرداری خریداری شد و در اختیار تیم مرمت و بازسازی قرار گرفت تا مانند خانه داروغه مرمت و بازسازی شود.
وی ادامه داد: این خانه تاریخی ویژگیها و ارزش زیادی داشت و با رضایت کامل مالک خریداری شد.
ایستگاه پنجم، دفتر تسهیلگری
شهرداری منطقه ثامن مشهد براساس تقسیمبندیها به ۹ ریزمحله تقسیم میشود که تاکنون برای فعالیت ۶ دفتر تسهیلگری عقد قرارداد شده است. البته تاکنون تنها دفتر تسهیلگری محله راد مستقر شده است که در این دیدار هم اعضای شورای اسلامی شهر مشهد از آن بازدید کردند.
ایستگاه ششم، رهباغ «نعیم»
رهباغ «نعیم» یکی از ۸ ره باغ پیشنهادی طرح بهسازی و نوسازی است که مراحل اجرایی آن پس از انجام بخشی از گودبرداری برای ساخت پارکینگ بهعلت برخی مسائل فنی، زیستمحیطی، ایمنی، ترافیکی و ملکی متوقف شد. هماکنون این گودها با هدف ساماندهی حرکت پیاده به سمت حرم مطهر امامرضا (ع) پر شده است و در طرح جایگزین یک فضای شهری برای دسترسی زائران و مجاوران در بولوار امیرالمؤمنین (ع) و بافتهای شهری اطراف حرم مطهر و حضور در فضای معنوی زیارت درنظر گرفته شده است. در این فضا به دلیل وجود امکانات و تسهیلات لازم هم محیطی امن، ایمن و سبز برای توقف و حرکت در همه روزهای سال تأمین شده است و امکان و انعطاف لازم برای برگزاری رویدادها و آیینهای مذهبی در آن وجود دارد.
شهردار منطقه ثامن در توضیح این رهباغها به این نکته اشاره کرد که در محدوده اجرای طرح نوسازی بافت اطراف حرم مطهر رضوی ۸ رهباغ منتهیبه حرم با هدف گسترش فضای سبز، افزایش پیادهمداری و تسهیل عبورومرور زائران پیاده پیشبینی شده است.
وی ادامه داد: رهباغ «سلام» دارای ۳ مرحله بوده که ۲ مرحله آن به بهرهبرداری رسیده است و یکمرحله آن هم در دست اجراست که تا پایان سال به بهرهبرداری خواهد رسید.
نعمتی گفت: رهباغ «بهشت» هم تاکنون ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و در صورت تملک آخرین قطعه معارض این پروژه هم تا پایان سال تکمیل خواهد شد.
ایستگاه هفتم، خانه تاریخی «امیری»
دومین خانه تاریخی که رئیس و اعضای شورای شهر مشهد از آن بازدید کردند، خانه بازسازیشده امیری در حاشیه خیابان حاجحسنی کارگر بود. این خانه تاریخی صدوهشتساله ویژگیهای منحصربهفردی دارد که یکی از این ویژگیها اجرای معماری ۲ دوره صفویه و قاجار در نمای شرقی خانه است. با این حال بازسازی و مرمت این خانه که حدود ۵ سال از زمان آغاز آن میگذرد، پس از جدال زیاد میان سازمان میراث فرهنگی و شهرداری به پایان رسید. یکی از مهمترین نکات در بازسازی و مرمت این اثر تاریخی کشف جبهه شمالی این خانه و همچنین کوچه مخفی و در این بنای تاریخی در این قسمت است. جبهه شرقی خانه امیری نیز با تغییر نقشه خیابانکشی بهوسیله شهرداری بدون آسیب و تخریب در حاشیه بولوار باقیماند.
نعمتی، شهردار منطقه ثامن، در توضیح روند اجرای طرح بازسازی این خانه گفت: عملیات مرمت و بازسازی مجدد از سال گذشته از سر گرفته شد و تا نوروز ۱۳۹۹ به پایان خواهد رسید.
وی افزود: خانه امیری براساس طرحهای اولیه در مسیر سواره قرار داشت و باید تخریب میشد، ولی شهرداری مشهد با هزینهای ۷ میلیاردی برای جابهجایی مسیر و تأسیسات و تغییر طرح مانع از این تخریب و حفظ این اثر میراثی شد. نعمتی ادامه داد: با باقیماندن این جبهه در اواسط کار بازسازی لایههایی از نمای زیرین فعلی بنا در قسمت شرقی کشف شد که مربوط به معماری دوره قبلتر یعنی صفویه است. با اقدامات باستانشناسی این نمای تاریخی پدیدار و معلوم شد که نمای این خانه در ابتدای کار با سبک و معماری دوره قاجار و صفویه ساخته شده است، اما ساکنان بعدی خانه که پسران امیری بودند، در اواخر دوره قاجار و ابتدای دوره پهلوی اول تصمیم به تغییر نمای خانهشان گرفتهاند. به همین علت روی نمای قبلی، نمای مدرن دیگری را سوار کردند، اما اکنون نمای تاریخی این بنا بعد از حدود ۶۰ سال دوباره نمایان شده است.
حفظ ساکنان و احیای بناهای تاریخی شاخصترین تأکید شورا به شهرداری ثامن است
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد در حاشیه این بازدید ضمن تقدیر و تشکر از اراده مدیریت شهری بهویژه شهردار مشهد و شهردار منطقه ثامن، گفت: اتفاقات و اقدامات ارزنده و بسیار خوبی را در این بافت و محدوده شاهد هستیم که مهمترین آن تلاش برای تثبیت و حفظ ساکنان بومی منطقه است.
محمدرضا حیدری افزود: براساس تأکیدات شورای شهر، تملک اراضی در بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی جز با هدف بازگشایی شریانهای اصلی و شارستان و مسیرهای پیشبینی شده در قالب خیابانهای شعاعی نبوده است و نخواهد بود و در سایر عرصهها ساکنان باید حفظ شوند، چراکه آنها را بخش مهمی از هویت منطقه میدانیم. وی با بیان اینکه شهرداری مشهد با تکیه بر مدلهای مشارکتی و تسهیلگری بهدنبال تحقق این مهم است، گفت: در افق طرح برای این منطقه ۵۲ هزار سکنه پیشبینی شده بود، ولی امروز این عدد به ۱۴ هزار نفر کاهش پیدا کرده است، امیدواریم بهواسطه این سیاست و مسیری که در پیش گرفته شده است، بتوانیم جمعیت را تثبیت کنیم و به نقطه مطلوب برسیم.
حیدری در ادامه صحبتهای خود به فعالیتهای عمرانی منطقه اشاره و تصریح کرد: در بخش رهباغها که نگاه منظری به حرم مطهر رضوی دارد و افزایش پیادهمداری و تسهیل عبورومرور زائران را دنبال میکند، کارهای خوبی انجام شده است و براساس گزارش منطقه تا پایان سال ۲ رهباغ «سلام» و «بهشت» به بهرهبرداری میرسند.
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد با بیان اینکه منطقه ثامن منطقه مرکزی شهر است و بهعلت کنترل و کاهش آلودگی هوا نیازمند فضای سبز در این محدوده هستیم، گفت: از ابتدای فعالیت شورای پنجم تا امروز حدود ۵ هکتار فضای سبز در منطقه ایجاد شده است که معادل فضای سبز احداث شده در ۲۰ سال فعالیت شهرداری مشهد پیش از این دوره است.
حیدری افزود: در سایر حوزهها همچون پیادهروسازی، جمعآوری آبهای سطحی، مساحت عرصههای خریداری شده و زیربناهایی که در قالب عرصه و اعیان برای آنها پروانه صادر شده است، جداسازی فضای شهری از پروژهها و... نیز کار منحصربهفرد و بیمانندی انجام شده است و قدردان این زحمات هستیم. وی در ادامه اظهار کرد: منطقه ثامن توجه ویژهای میطلبد و بنابراین پیشبرد مطلوب و مناسب طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی نیازمند تداوم و تعمیق همکاری عناصر تأثیرگذار در شهر مشهد همچون آستان قدس رضوی، اداره کل اوقافوامور خیریه و همچنین مسکن و شهرسازی و استانداری با مدیریت شهری است.
حیدری همچنین اظهار امیدواری کرد تا دولت براساس مصوبه مجلس شورای اسلامی مجوز انتشار ۱۴۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت را به شهرداری مشهد بدهد، چراکه با این اعتبار میتوان امیدوار بود که در یکسال آینده مشکل معابر اصلی، رهباغها و خیابانهای شعاعی برطرف شود.
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد در ادامه تشریح نقش بسزایی که این ۱۴۰۰ میلیارد تومان برای منطقه ثامن و بافت پیرامونی حرم مطهر خواهد داشت، گفت: در چنین شرایطی بافت آماده میشود و مردم و همچنین سرمایهگذاران براساس طرحهای مصوب به ادامه اصلاحات در منطقه کمک خواهند کرد. حیدری حفظ هویت فرهنگی و دینی و تاریخی در منطقه ثامن را یکی دیگر از تأکیدات شورای پنجم شهر مشهد به شهرداری بیان کرد و افزود: خانههای تاریخی و مساجدی متعلق به دورههای قاجار و اوایل پهلوی در این بافت وجود دارد که شهرداری منطقه ثامن درحال تثبیت و تملک آنهاست تا وارد مرحله بازسازی و مرمت شود.
رئیس شورای اسلامی شهر مشهد خاطرنشان کرد: بناهای تاریخی سرمایههای ارزشمندی برای شهر هستند و فضای بسیار مناسبی را برای زائران و مجاوران فراهم میکنند تا از این طریق با معماری اصیل ایرانی بیشتر آشنا شوند و حس تعلقپذیری و هویتی نیز تقویت میشود. حیدری با بیان اینکه این سیاست شورای شهر بهخوبی در شهرداری ثامن اجرایی شده است، گفت: شورای شهر مشهد در کنار تلاشهای شهردار محترم و شهرداری منطقه ثامن از تمامی ظرفیتهای قانونگذاری و امکانات خود برای حلوفصل مسائل و مشکلات طرح بهسازی و نوسازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی استفاده خواهد کرد.
تسریع در پیشرفت طرح نوسازی و بهسازی بافت پیرامونی حرم مطهر با جلب اعتماد مردم
نایبرئیس شورای اسلامی شهر مشهد هم در حاشیه این دیدار گفت: متأسفانه برخی رویکردها در گذشته سبب شده است تا اعتماد مردم به شهرداری و تعهدات آن از بین برود، بنابراین با مذاکره مستقیم و گفتوگوی بیواسطه با شهروندان سعی کردیم این اعتماد را بازگردانیم تا از طریق افزایش مشارکت عمومی بتوان سرعت نوسازی و بهسازی بافت پیرامونی حرم مطهر را افزایش داد. حمیدرضا موحدیزاده با بیان اینکه به استناد شواهد و پیشرفتهای رخداده در ۲ سالونیم گذشته در منطقه، تحرک بیشتری در ساختوساز و رفع موانع و تعیین تکلیف پروژههای عمرانی منطقه شاهد هستیم، اظهار کرد: متأسفانه برخی رویکردها در گذشته سبب شده است تا اعتماد شهروندان و مردم به شهرداری و تعهدات آن از بین برود.
وی افزود: از ابتدای فعالیت شورای پنجم سعی کردیم با مذاکره مستقیم و گفتوگوی بیواسطه با مردم این اعتماد را بازگردانیم و مجدد جلب کنیم، در همین راستا نشستهای مختلفی با مردم در مساجد و مدارس و همچنین ائمه جماعات و افراد اثرگذار داشتیم.
موحدیزاده با بیان اینکه سیاست مدیریت شهری مشهد در این دوره حفظ ساکنان بومی و مهاجرت معکوس شهروندانی است که از این منطقه رفتهاند، گفت: عمران و آبادانی شهر با حضور مردم معنا و مفهوم مییابد. نایبرئیس شورای شهر مشهد خاطرنشان کرد: دفاتر تسهیلگری هم میتوانند در افزایش مشارکت مردمی و جلب اعتماد آنها نقش بسزایی داشته باشند.
موحدیزاده در پایان افزود: امیدواریم در سال آینده اقدامات مؤثرتری درراستای نوسازی و بهسازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی انجام دهیم.
روند کوچ ساکنان بافت به سایر نقاط شهر متوقف شده است
سیدمحسن حسینیپویا، رئیس کمیسیون حقوقی شورای اسلامی شهر مشهد، هم با بیان اینکه هدف راهبردی و اصلی شورای پنجم، تغییر رویکرد و نگاهی بوده که مدیریت شهری در گذشته در این منطقه داشته است، اظهار کرد: این سیاست موجب شده بود که زندگی از منطقه ثامن خارج شود و ما سعی کردیم زندگی عادی را به منطقه بازگردانیم. وی با بیان اینکه اکنون نمیتوان قضاوت درست و کاملی از میزان موفقیت در این سیاست داشت، گفت: بدون شک در یک تا ۲ سال آینده شاهد برایند و خروجی این نگاه خواهیم بود. حسینیپویا خاطرنشان کرد: با قطعیت و یقین میتوان گفت که روند کوچ ساکنان از بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی به سایر نقاط شهر متوقف و حتی معکوس شده است.
رئیس کمیسیون حقوقی، املاک و قراردادهای شورای اسلامی شهر مشهد با بیان اینکه عوامل و اقدامات مختلفی در تحقق این مهم دخیل بودهاند، تصریح کرد: در ابتدا سعی کردیم امنیت منطقه را افزایش دهیم، به همین منظور حدود ۱۵ کیلومتر دیواره برای جداسازی فضاهای کارگاهی و تردد شهروندان ایجاد شد و بیش از ۵۰۰ پروژکتور برای تأمین روشنایی نصب شد و به بهرهبرداری رسید.
حسینیپویا با اشاره به افزایش تعامل مدیریت شهری با نیروی انتظامی برای ارتقای امنیت شهروندان و زائران گفت: علاوهبر این اقدامات، روزبازارهایی بهمنظور تأمین نیازمندیهای روزانه ساکنان در منطقه نیز پیشبینی شد.
وی افزود: در روند تملک اراضی در منطقه ثامن نیز تغییرات عمدهای انجام شد، بهنحوی که رضایت مردم بهعنوان اولویت نخست محسوب شد و از تملک نمونههایی که ضرورت نداشته است و در معابر عمومی قرار ندارند، پرهیز کردیم.
حسینیپویا خاطرنشان کرد: در کنار این نمونهها ۶ دفتر تسهیلگری نیز ویژه منطقه ثامن پیشبینی شده است که اکنون یک دفتر فعالیت خود را آغاز کرده و در محله راد مستقر شده است، این دفاتر بهدنبال جلب مشارکت مردم در بازسازی و بهسازی بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی هستند و شهرداری از مداخله مستقیم منع شده است.
۹۵ درصد شارستان تا اواسط سال آینده به بهرهبرداری میرسد
سیدمسعود ریاضی، دیگر عضو شورای اسلامی شهر مشهد، هم در حاشیه این بازدید با بیان اینکه این منطقه و بافت علاوهبر ۲/۳ میلیون نفر شهروند مشهدی، تمام ایران و مسلمانان جهان هم به آن توجه میکنند، اظهار کرد: در بخش تأسیسات زیربنایی، افق و چشمانداز بسیار خوبی درنظر گرفته شده است و جای امیدواری دارد. وی با اشاره به شارستان شهید شوشتری، گفت: حدود ۹۵ درصد از این خیابان تا اواسط سال آینده به بهرهبرداری میرسد و شهروندان و زائران میتوانند از آن استفاده کنند، پروژهای که در حوزه ترافیک بسیار مهم و تأثیرگذار خواهد بود. ریاضی افزود: این طرح سهساله است و امیدواریم با تأمین منابع مالی بتوان از این وضعیت کارگاهی رهایی پیدا کرد و فضای پیرامونی حرم مطهر به شأن و جایگاه و منزلت خود نزدیکتر شود.
نایبرئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی شهر مشهد خاطرنشان کرد: بهدلیل نارضایتی ساکنان جمعیت ۵۲ هزار نفری منطقه اکنون به ۱۴ هزار نفر کاهش یافته است و بنابراین مدیریت شهری مشهد شامل شورای شهر و شهرداری درصدد است دوباره این ساکنان را جلب کند.
ریاضی با اشاره به رویکرد تسهیلگری در منطقه ثامن گفت: شهرداری وارد گفتمان خوبی شده و دفاتر تسهیلگری وظیفه راهبردی در این موضوع را برعهده دارند، با تجمیع ظرفیتهای مردمی و مشارکت آنها میتوان وضعیت کنونی را سامان داد تا منطقه رونق قبل خود را پیدا کند.
امید ما به گروههای تسهیلگری بیشتر از امیدی است که به سرمایهگذاران داریم
رئیس کمیسیون اقتصادی و سرمایهگذاری شورای اسلامی شهر مشهد نیز با بیان اینکه تغییر رویکرد به بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی یکی از مهمترین اقدامات شورای پنجم است، اظهار کرد: سعی و تلاش ما بر این بوده است که بهجای تعریف پروژههای بزرگ در بافت به استثنای آنچه که در گذشته تعریف شده و تعهد ایجاد کرده است، مبنا بر حضور و جلب مشارکت ساکنان و مردم و حتی بازگرداندن ساکنانی که منطقه را ترک کردهاند، باشد.
احمد نوروزی افزود: اکنون ۶ گروه تسهیلگر در منطقه ثامن پیشبینی شده تا در تعامل با مردم و با بهرهگیری از فرصت املاکی که حتی در گذشته خریداری شده است، بتوانند مشارکت کنند و واحدهایی برای آنها ساخته شود. نوروزی با بیان اینکه امید ما به گروههای تسهیلگری بیشتر از امیدی است که به سرمایهگذاران در بافت داریم، گفت: اگر مردم وارد صحنه شوند، مشارکت کنند و ارزش افزوده نصیب آنها شود، خیلی سریعتر میتوان بافت اطراف حرم مطهر رضوی را بازسازی کرد. رئیس کمیسیون اقتصادی و سرمایهگذاری شورای اسلامی شهر مشهد تصریح کرد: آنچه که در ۲ سالونیم گذشته در منطقه ثامن انجام شده، چندین برابر اقداماتی است که در گذشته و در سایر دورههای مدیریت شهری انجام شده است، براساس تأکیدات شورای شهر، شهرداری منطقه سرمایه و امکانات خود را بهجای خرید املاک برای پروژههای مختلف، صرف پروژههای زیرساختی کرده است و بنابراین تحول عظیمی را در بافت شاهدیم. نوروزی همچنین اظهار امیدواری کرد تا خیابان شارستان، رهباغها و خیابانهای شعاعی اطراف حرم مطهر تا سال ۱۴۰۰ به بهرهبرداری برسند و در اختیار زائران و مجاوران قرار بگیرند. وی در پایان تصریح کرد: بدون شک با تکمیل شدن و به بهرهبرداری رسیدن پروژههای یادشده، شهروندان و زائران تغییر بیشتری را شاهد خواهند بود و احساس طراوت بیشتری خواهند کرد تا فضای زندگی بهتری ایجاد شود.
المیرا منشادی
خبرنگار شهرآرامحله