اگر امام فردا نیاد، مسلسل از مشهد میاد

هما سعادتمند _  مردمِ منتظر، تاریخ‌های مختلفی را برای ورود رهبرشان می‌شنوند. از ششم بهمن‌ماه فرودگاه‌ها بسته می‌شود، با این همه، خبر‌ها حکایت از این دارد که هواپیمای حامل امام (ره) روز ۹ بهمن در فرودگاه تهران به زمین خواهد نشست. همین اعلام کافی است تا دل‌های مشتاقِ بسیاری از سراسر کشور راه پایتخت را پیش بگیرند. مشهد یکی از شهر‌هایی است که در این ایام (۸ تا ۱۲ بهمن) حضور مردمش در تهران بسیار مشهود است.

اکبر صابری‌فر، شهردار پیشین شهرمان، در قسمتی از خاطراتش حضور پررنگ مشهدی‌ها در تهران را این‌طور توصیف می‌کند: همراه کاروان‌های استقبال از امام (ره) به تهران رفته بودم. آنجا شنیدم که تعداد بسیار زیادی اتوبوس از مشهد آمده‌است که مسافر چندتا از این اتوبوس‌ها فقط زنان بوده‌اند. آن روز‌ها در تهران راهپیمایی‌های بزرگی برگزار می‌شد و در آن‌ها این شعار بسیار به گوش می‌رسید: «اگر امام فردا نیاد/ مسلسل از مشهد میاد»

 

حرکت ۱۰۰ اتوبوس برای استقبال از امام (ره)
جواد چشمه‌نور، فعال سیاسی و مبارز انقلابی در دهه ۵۰، نیز در مرور خاطراتش از حضور مشهدی‌ها در قالب کاروان‌های استقبال از امام خمینی (ره) در بهمن ۵۷ این‌طور می‌گوید: در کنار وجه مذهبی شهر، وجود علمای بزرگ مبارز، انجمن‌های انقلابی بسیار و حرکت‌های مبارزاتی مهمی که با محوریت مشهد رخ می‌داد، این شهر را به رکن انقلاب در کشور تبدیل کرده بود. برای همین وقتی خبر بازگشت امام (ره) اولین‌بار در نهم بهمن اعلام شد، افراد بسیاری به‌صورت کاروانی از مشهد راهیِ تهران شدند، آن‌چنان‌که آماری معادل ۱۰۰ اتوبوسِ پُر را اعلام می‌کردند.

 

خاطرم هست که ۶ بهمن، من و تعدادی از مبارزان مشهدی با یکی از همین کاروان‌ها از مشهد حرکت کردیم و روز بعد در تهران بودیم. ابتدا ما را برای اسکان به «مسجد‌لرزاده» تهران بردند. امام جماعت مسجد آقای فلسفی بود که خانواده‌شان از علما و مبارزان مطرح مشهد بودند. چند ساعتی را در آنجا استراحت کردیم تا اینکه چند تن از اهالی که منزلشان در همسایگی مسجد بود، آمدند و ما را به خانه‌هاشان دعوت کردند. آن دوران مردم پایتخت در خانه‌هایشان را باز می‌گذاشتند تا مسافرانی که از راه‌های دور برای استقبال از امام (ره) آمده‌اند، بی‌جا و مکان نمانند. خانه‌ای که من وارد آن شدم، یک منزل بزرگ چندطبقه بود که صاحبش ۲۴ ساعت کامل در آن از مسافران پذیرایی می‌کرد. شب را در آنجا ماندیم و صبح فردا (۸ بهمن) به سمت فرودگاه حرکت کردیم.

خاطرم هست از میدان شهیاد (آزادی فعلی) تا مهرآباد، سرتاسر تانک مستقر بود. ارتش هم در آماده‌باش نظامی قرار داشت. بختیار فرودگاه را بسته و اعلام کرده بود که موقعیت آب‌وهوایی برای پرواز مناسب نیست. راه‌ها به آن سمت هم بسته بود، برای همین ما مشهدی‌ها درحالی‌که شعار می‌دادیم، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردیم. شعار معروف ما در آن روز این بود: «وای به حالت بختیار/ اگر امام فردا نیاد/ مسلسل از مشهد میاد»

 

نزدیک دانشگاه بودیم که تیراندازی عوامل رژیم شروع شد. از پشت سر شروع کردند به بستن رگبار. تیر بود که به دیوارها، درخت‌ها و مردم اصابت می‌کرد. در آن بلوا، هر طور بود خودمان را به دانشگاه رساندیم. آنجا بود که متوجه شدیم علما در مسجد دانشگاه تحصن کرده‌اند و چهره‌های مطرحی مثل آقایان بهشتی، طالقانی و باهنر نیز در بینشان حضور دارند.

قطعنامه‌خوانی در بهشت زهرا (س)
برنامه‌ریزی شده بود که وقتی امام (ره) می‌آید، همه در بهشت زهرا (س) جمع شوند. امام (ره) نیامد، اما مردم باز هم به سمت بهشت زهرا (س) حرکت کردند. ما هم با جمعیت همراه شدیم. وقتی رسیدیم، تریبون دست آیت‌ا... خامنه‌ای بود. ایشان تأکید کردند که رژیم باید فرودگاه را باز کند. بعد از ایشان هم آقای بهشتی سخنرانی کردند. در پایان این مراسم دوباره آیت‌ا... خامنه‌ای میکروفون را به دست گرفتند و قطعنامه‌ای را در محکومیت رژیم پهلوی قرائت کردند.

 

عده‌ای ماندند و عده‌ای هم بازگشتند
عصرِ آن روز مشهدی‌هایی که در تهران بودند به ۲ گروه تقسیم شدند. عده‌ای به این امید که شاید امام (ره) فردا بیاید، ماندند، اما ما که برنامه‌های مبارزاتی داشتیم، برگشتیم. از این روز تا ۱۲ بهمن اگر کسی می‌خواست خودش را به پایتخت برساند، به‌صورت فردی یا در گروه‌های چندنفره راهی می‌شد. بسیاری از مردم هم تصمیم گرفتند که برنامه ورود امام (ره) را در مشهد و از تلویزیون تماشا کنند.

خرد شدن ۲۰۰ تلویزیون در مشهد
به روایت اسناد تاریخی رادیوتهران بار دیگر ساعت ۲ بعدازظهر روز یازدهم بهمن اعلام می‌کند که امام خمینی (ره) ساعت ۴:۳۰ پنجشنبه (۱۲ بهمن) با هواپیمای بوئینگ ایرفرانس همراه با ۱۵۰ خبرنگار و فیلم‌بردار جهانی و ۵۰ نفر از همراهان خود پاریس را به مقصد تهران ترک می‌کند. این خبر مژده بزرگی برای مردم ایران است و سبب جنب‌وجوش فراوان می‌شود.

از نخستین ساعات بامداد ۱۲ بهمن، مردم مشهد نیز مانند همه ملت ایران در انتظار شنیدن خبر ورود امام خمینی (ره) به ایران هستند. در خیابان‌ها مردم چراغ‌های ماشین‌ها را روشن کرده‌اند و یک حالت انتظار همراه با نگرانی دارند. چندین نفربر نظامی هم در شهر گردش می‌کنند و آن‌ها هم چراغ‌هایشان را روشن کرده‌اند و در تماس با مردم ابراز مسرت می‌کنند.

ساعت ۹:۳۰ بیشتر مردم پای تلویزیون نشسته‌اند تا مراسم ورود امام (ره) را که قرار است به‌صورت مستقیم پخش شود، تماشا کنند، اما ساعت ۹:۴۵ صبح با خبر ورود امام خمینی (ره)، مردم مشهد که با شور و اشتیاق به تماشای تلویزیون نشسته‌اند تا گزارش لحظه‌به‌لحظه ورود امام (ره) به ایران را ببینند، ناگهان با قطع برنامه روبه‌رو می‌شوند.

 

مجری تلویزیون اعلام می‌کند که به دلایلی نمی‌تواند نمایش مستقیم ورود ایشان را ادامه دهد. در همین لحظه حدود ۲ ثانیه سرود شاهنشاهی پخش می‌شود، ولی بلافاصله تصویر امام (ره) جایگزین آن می‌شود. کمی پس از این، عده زیادی (۲۰۰ نفر طبق آمارها) تنها با روزنامه خراسان تماس می‌گیرند و اعلام می‌کنند که در همان لحظات نخستین پخش سرود شاهنشاهی تلویزیون‌های خود را شکسته‌اند.

با این همه، خبر‌ها حکایت از شادی مردم دارد. جمعیت زیادی به خیابان‌ها ریخته‌اند و با پخش نقل و شیرینی این اتفاق را به یکدیگر تبریک می‌گویند.

مردم با گل و شیرینی از مقابل مدرسه نواب به سمت خانه آقای شیرازی راهپیمایی می‌کنند و بعد هم به سمت حرم می‌روند. شعار اصلی مردم در این روز، شعر «در طلوع آزادی/ جای شهدا خالی» است.