خاطره نقشبستن نام برندهای صنعتی روی پیراهن ورزشی ورزشکاران استان در میادین کشوری و حتی بینالمللی، آنقدر شیرین بود که هنوز هم خیلیها فراموششان نشده است که ورزش استان جایی در دهه ۷۰ روی کاکل صنایع میچرخید. با این همه، رفتهرفته فاصله چشمگیری میان صنعت و ورزش افتاد که به قهر صنعت از حضور در عرصه ورزش منجر شد. امروز در تقویم ملی روز «صنعت و معدن» است و باز این علامت سؤال بزرگ در ذهن ورزشدوستان خراسانرضوی نقش میبندد که این استان بهعنوان یکی از قطبهای اصلی صنعت کشور، چطور از مواهب آن برای حضور در ورزش بهرهمند نمیشود؟
تکاندهندهتر آنکه همین قطب صنعتی خرجکرد ورزش خود را به دیگراستانها میبرد و ورزش خراسانرضوی از این موهبت بیبهره است! با این همه، حالا و پس از سالها قهر صنعت با ورزش، انجمن صنعت ورزش خراسانرضوی بهعنوان نخستین انجمن صنعت ورزش در کشور، حضورش در اتاق بازرگانی را ثبت و فعالیتش را آغاز کرده است. جامعه ورزش امیدوار است که این فعالیت به بهار دوباره ارتباط میان صنعت و ورزش ختم شود.
لیگ فوتبال کارگری استان خراسانرضوی در دهه ۷۰ نمونه روشن و بارز حضور مؤثر صنعت در بخش ورزش بود؛ لیگی که با حضور تیمهایی از بخش صنعت برگزار میشد و کیفیتش چنان چشمگیر بود که گاه از یک لیگبرتر فوتبال در سطح استان هم پا را فراتر میگذاشت. چنانکه بازیکنان تیمهای بزرگ فوتبال استان از ابومسلم و پیام گرفته تا هدفگلکار و... از دل این مسابقات میآمدند و بازی در لیگ کارگری برابر با قدرتیافتن در عرصه مستطیل سبز بود. در اوایل دهه ۸۰ هم با شروع لیگبرتر فوتبال کشور، باز صنعت خراسان همراه و همپای ورزش بود.
حضور صنعت در ورزش خراسان محدود به فوتبال نبود، اما حقیقت آن است که تیمداری صنایعی مانند خوشگوار، آدنیس، پیکان و ایرانخودرو در فوتبال چشمگیر بود. ابومسلم خوشگوار، ابومسلم ایرانخودرو، پیام پیکان و تیمهای دیگری از این دست در فوتبال استان رابطه تنگاتنگی میان صنایع و ورزش به وجود آورده بودند. با وجود این، رفتهرفته در سالهای پایانی دهه ۸۰ و دهه ۹۰ این رابطه به سردی گرایید. چنانکه خوشبختی ورزش با زندگی در جوار صنایع به تیرهروزی انجامید.
نبود حمایتهای قانونی و مکفی از صنایع، دریافت مالیاتهای بیشتر در عوض بخشودگی مالیاتی برای صنایع و بیمهریهای معنوی به آنها که پا به عرصه ورزش گذاشته بودند، بخشی از دلایل قهر صنعت با ورزش در اواخر دهه ۸۰ و دهه ۹۰ بود. چنانکه صنایع دیگر از ورزش پایشان را کنار کشیدند و امروز هم اگر بخش صنعتی در ورزش حضور دارد، در سطوح پایین و با سرمایهگذاری اندک است، که همان هم دوام زیادی ندارد.
در اواخر دهه ۸۰ تصمیم خروج بخشهای دولتی از ورزش گرفته شد و بهدنبال آن استان خراسان که منطقه پایلوت خصوصیسازی ورزش تلقی میشد، قرار شد بیش از دیگراستانها وارد این مقوله شود و حتی با توجه به حضور صنایع قدرتمند، به دیگراستانها هم کمک کند. با وجود این، سوءمدیریتها موجب شد تا صنایع از ادامه حضور در عرصه ورزش دلسرد شوند و پا پس بکشند؛ اتفاقی که ورزش استان را به شکل بیرحمانهای به سمتوسوی کنونی و نابودی کشاند.
در سالهای اخیر مدیران ورزش استان بار دیگر به اهمیت حضور صنایع در ورزش و سرمایهگذاری آن پی بردهاند. با وجود این، بیمیلی صنایع و نبود راهکارهای قانونی مفید برای بازگشت صنایع به ورزش، سبب شده است تا اتفاق خاصی صورت نگیرد. اگر هم برخی از بخشهای صنعتی به ورزش میآیند، یکیدو سال بعد از حضورشان بهدلیل تحققنیافتن وعدهها و بیمهریها، عطای حضور در ورزش را به لقایش میبخشند. در این میان شاید معدودی از صنایع مانند فرشآرا، فرش مشهد و آویژهصنعت باشند که کجدارومریز به حضورشان در عرصه ورزش ادامه میدهند.
بیستویکم اردیبهشت امسال، در جریان سومین همایش ملی برند در ورزش، از «انجمن صنعت ورزش» خراسانرضوی رونمایی شد؛ انجمنی که با ثبت در اتاق بازرگانی بهعنوان اولین تشکل صنعت ورزش اتاقهای بازرگانی کشور مشغول به فعالیت شده است. سیدمرتضی عظیمزاده، رئیس انجمن صنعت ورزش خراسانرضوی درباره هدف راهاندازی این انجمن به شهرآرا ورزشی گفت: «این انجمن با هدف توسعه صنعت ورزش و کمک به ارکانهای دولتی و خصوصی در این حوزه، با حضور متخصصان حوزه ورزش در بستر اتاق بازرگانی مشهد تشکیل شده است.»
وی افزود: «انجمن صنعت ورزش استان میتواند در حوزه ارتباط ورزش و صنعت نقشآفرینی اثرگذاری داشته باشد. زیرا این انجمن در اتاق بازرگانی است و آنجا هم پول وجود دارد. فقط ما باید مدل و سازوکاری را طراحی کنیم که سرمایهگذاران اتاق بازرگانی به این سرمایهگذاری راغب شوند و فراری نباشند.»
وی درباره برنامههای انجمن برای بازگشت ورزش خراسان به روزهای خوب دهه ۷۰ و ارتباط نزدیک صنعت و ورزش اظهار کرد: «در چند هفته گذشته دو نشست با ادارهکل ورزشوجوانان استان و رئیس اتاق بازرگانی داشتیم و آنجا به این مسئله اشاره کردیم که دغدغه و نگرانی متولیان ورزش استان و حتی شهروندان غیبت فوتبال خراسان در سطوح بالای کشور است. ما هم پیگیر این مسئله هستیم، اما در همان جلسات بنده بر پرهیز از حرکات هیجانی و تصمیمهای لحظهای تأکید داشتم. ورزش ما امروز اگر آسیب دیده، از همین حرکات هیجانی و تصمیمهای لحظهای بوده است.»
وی تأکید کرد: «باید با یک حرکت سیستماتیک، هدفمند و فرایندمحور صنایع را برای حضور در ورزش ترغیب کنیم، بهگونهای که همه از این سیستم لذت ببرند و موجب ماندگاری شود.» عظیمزاده تصریح کرد: «صنایعی که در ورزش به تأمین زیرساختها اقدام کردند، در ورزش این استان ماندگار شدند. شما فرش مشهد و فرشآرا را نگاه کنید. انجمن بهدنبال این است که صنایع را به ساخت زیرساختها ترغیب کند تا در ورزش ماندگار شوند.»