محروقی: مهمترین مولفه زیارت حفظ ارامش و تمرکز زائران است

حمیدرضا محروقی در گفت‌وگو با خبرنگار شهر‌آرانیوز در خصوص اقدامات دستگاه‌ها و نهادهای مختلف، به‌ویژه مدیریت شهری، در کنار سیل گسترده خدمات هیئات، تشکل‌ها و نهادهای مردمی برای میزبانی شایسته از زائران در ایام پایانی ماه صفر، اظهار کرد: در نگاهی کلی واضح است که اقدامات و تمهیدات بسیاری برای میزبانی از زائران تدارک دیده شده است. از برنامه‌ریزی گسترده در سطوح عالی برای خدمت‌رسانی بهتر، ایجاد امنیت و اداره جمعیت میلیونی زائران تا زحمات مستمر پاکبانان که شبانه‌روزی به نظافت اماکن و فضاهای شهری می‌پردازند و علیرغم حضور میلیونی زائران، سطح مطلوبی از بهداشت و نظافت عمومی را فراهم کرده‌اند، نشان از چنین واقعیتی است که قطعاً در کیفیت‌بخشی به جریان زیارت و گرامیداشت این ایام مؤثر است.

وی افزود: نمونه دیگر این اقدامات همکاری و‌ مشارکت شهرداری، آستان قدس رضوی و سایر مجموعه‌ها، برای ایجاد فضاهای اسکان‌ است که نسبت به ادوار گذشته، شاهد توفیق بیشتری هستیم.

عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر مشهد با بیان اینکه ارزیابی دقیق خدمت‌رسانی، نیاز به صرف وقت و بررسی بیشتری دارد، گفت: دیدگاه اساسی این است که نهادهای عمومی و حاکمیتی می‌بایست تسهیل‌گر و فراهم‌کننده زمینه‌های بهره‌برداری مطلوب در چنین رویدادهایی باشند و زمان و سرمایه عمومی را صرف اموری که توسط مردم با تنوع و کیفیت بیشتر قابل انجام است، صرف نکنند، بلکه به زیرساخت‌ها و خدمات اساسی که توسط مردم قابل اجرا نیست، توجه کنند. از این منظر، طی بازدیدهای میدانی و به‌ویژه گفتگوهایی که با زائرین مختلف انجام شد، شاهد آن هستیم که علیرغم این تلاش گسترده، متأسفانه در برخی نیازمندی‌های به‌ظاهر ساده مانند تأمین سرویس‌های بهداشتی و استحمام (به‌طور خاص برای زائران پیاده)‌، نارضایتی زیادی از سوی زائران و‌ موکب‌داران مطرح می‌شد. به طور نمونه، در عرصه میدان شهدا که علی‌القاعده امکانات بیشتری هم دارد، درب سرویس‌های بهداشتی از مسیر عرصه میدان بسته شده بود و بسیاری از مردم و‌ موکب‌داران اظهار می‌کردند که باید به کانکس‌های تعبیه‌شده در مناطق اطراف و بافاصله مراجعه می‌کردند.

محروقی ادامه داد: درب ساختمان‌های اداری و‌ تجاری موجود در عرصه میدان شهدا با وجود برخورداری از چنین فضاهایی به روی عموم مردم بسته بود و تنها افرادی که کارت دریافت می‌کردند می‌توانستند از این امکانات محدود استفاده کنند و این در حالی است که می‌توانستیم تدبیر کنیم و از این ظرفیت‌ها هم استفاده کنیم. در سایر فضاهای شهری هم به همین شکل. البته تا حدودی و در مقاطعی گشایش‌هایی شد، اما به میزان نیاز و‌ مستمر نبود.

مساجد، یکی از مهمترین ظرفیت‌های شهر

وی گفت: یکی از مهمترین ظرفیت‌های شهر، مساجد هستند. باخبریم بسیاری از مساجد هم پای کار آمده‌اند و ۲۴ساعته مشغول خدمت‌رسانی در مناطق و‌ محلات مختلف بوده و هستند؛ اما متأسفانه مشاهده شد که در خیابان‌ها و مسیرهای اصلی حضور مردم و عزاداران، درب برخی از مساجد اصلی و‌ مؤثر بسته بود و این امر خلاف اصل خدمت‌رسانی به زائران امام رضا علیه‌السلام است. خوب است مرکز امور مساجد پیگیری کند که چرا علیرغم همه تأکیدات و تدابیری که داشته‌اند و مساجد زیادی را پای کار آورده‌اند، این مساجد تعطیل بودند؟ بماند که انتظار از جهانشهر مذهبی مشهد این است که در کل ایام سال، فعالیت مساجد منحصر در همان ساعات محدود اذان و‌ نماز نباشد و حداقل باید در این ایام خاص درهای مساجد ۲۴ ساعته به روی مردم باز باشد و کانون فعالیت و خدمات متنوع به مردم و زائرین باشند و موضوعی مانند استفاده از سرویس‌های بهداشتی حداقلی‌ترین انتظار است!

مهمترین مؤلفه زیارت، حفظ آرامش و تمرکز زائر است

عضو کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر مشهد مقدس در ادامه اضافه کرد: مهمترین مؤلفه زیارت، حفظ آرامش و تمرکز زائر است و باید اهتمام ما بر رفع نگرانی‌ها و دغدغه‌های مردم و زائرین که از اقصی نقاط کشور مشرف شده‌اند، باشد و در این‌خصوص باید منظومه نیازهای مختلف زائران احصاء و برای هر کدام از آنها تدبیر شود.

وی افزود: از دغدغه‌های دیگری که زائرین عزیز در خلال گفتگوها مطرح می‌کردند؛ عدم اختصاص مسیر مشخص عبور کاروان‌های پیاده از ورودی‌های مختلف شهر تا حرم مطهر است. مسیرهای متنوعی با تشخیص و تجربه قبلی زائران استفاده می‌شود که برخی از آنها حتی با خطرات جدی همراه است و فقدان مدیریت مسیر زیارت، بهره‌وری مطلوب جریان خدمت‌رسانی را هم با چالش مواجه می‌کند. از نکات دیگر، غیرفعال یا بسته‌بودن مساجد بین‌راهی یا مسیرهای شهری منتهی به مشهد در هنگام نماز صبح است. مشکلات تهیه بلیط رفت و برگشت اتوبوس و گرانفروشی‌ها و بی‌نظمی در این بخش نیز بلاتکلیفی و وضعیت نامناسب برای برخی زائران، خود مسأله شده است. به این موضوع گلایه از کاستی در نظارت کارآمد بر عملکرد و خدمات اتوبوس‌های بین‌شهری به‌ویژه در امر نماز مسافران را هم باید افزود.

کمبود غرفه‌های شارژ امانی تلفن همراه در موکب‌ها یا مراکز اسکان و استراحت

کمبود فضاهای فرهنگی و ایده‌های جدید در مواکب فرهنگی، عدم تفکیک مسیر تردد هیئات و سایر مردم در خیابان‌های منتهی به حرم و ایجاد اختلاط و اختلال در رفت و آمد مردم، به‌ویژه مزاحمت نرده‌های مسیرهای بی آر تی در خیابان امام رضا‌(ع) که در مواقعی هم مخاطره‌آفرین هستند، از دیگر گلایه‌های زائران بود.
یکی دیگر از دغدغه‌های زائران، کمبود غرفه‌های شارژ امانی تلفن همراه در موکب‌ها یا مراکز اسکان و استراحت بود. این نکته، به‌عنوان یکی از مسائل پرتکرار، خاصه از سوی زائران پیاده مطرح می‌شد و از سرقت برخی تلفن‌ها در زمان شارژ، به‌دلیل نبود همین خدمت ظاهراً ساده گلایه می‌کردند؛ نکته‌ای که کل سفر زائر را تحت الشعاع خود قرار می‌دهد‌ و این در حالی است که در عراق با وجود زیرساخت‌های محدود، امسال شاهد تحول جدی در چنین مواردی بودیم.

وی در نهایت تأکید کرد: غیر از این موارد و‌ دغدغه‌هایی که در گفتگو با مردم به‌دست آوردیم؛ دغدغه‌ها و نقدهایی از جنس محتوایی، هنری، منظرهای بصری و شنیداری هم وجود دارد. نمونه آن، جانمایی و نوع کاربری برخی مواکب است که شاهد مثال آن، نوع برنامه‌ریزی بود که امسال در خیابان آیت‌الله طبسی پیاده شد. قطعاً در چنین مواردی باید تامل جدی داشت و سطح انتظارات را بالا برد. 

دکتر محروقی ضمن تقدیر از همه خادمان مردمی و همکاران دستگاه‌های اداری که خدمات شبانه‌روزی آنها مشهود است، این نکته را مورد تأکید قرار داد که: بی‌شک در این رویداد عظیم نقاط مثبت و قوت بسیاری وجود دارد و خیلی از زائران شرایط بهتر نسبت به گذشته را مورد اشاره داشتند، اما از آنجا که باید همواره شرایط مطلوبتری را برای تسهیل امر زیارت با معرفت و عزاداری دلدادگان اهل‌بیت علیهم‌السلام فراهم آوریم، بازخوردگیری مردمی و نخبگانی از فعالیت‌های صورت‌گرفته توسط مدیریت شهری و سایر نهادها و دستگاه‌ها و‌ تشکل‌ها را وظیفه اعضاء شورای شهر و دیگر نهادهای نظارتی است.

وی در پایان با یادآوری جایگاه فرهنگی مذهبی شهر مشهد و تعدد رویدادهای مذهبی و ملی در این کلانشهر که سهم بالایی از ایام سال را دربرمی‌گیرد، افزود: پیشنهاد می‌کنم مدیریت شهری با نگاهی سکویی به زمینه‌سازی خدمت‌رسانی، تجربه بهتری را برای ایام بعد رقم زند. از این جمله می‌توان به تجهیز کامل عرصه زیرزمینی میدان شهدا به عرصه‌های خدمت‌رسانی متنوع و متکثر، پیاده‌سازی فضاهای بهداشتی و خدماتی در مسیرهای رویدادی مهم شهر و بافت پیرامونی حرم مطهر، برنامه‌ریزی و ایجاد هویت بصری و سازوکارهای شهری در مسیرهای شهریِ تشرف به حرم مطهر از ورودی‌های اصلی شهر، بهره‌مندی از امکانات گسترده فضای مجازی در مدیریت و راهنمایی زائران و ایجاد سامانه‌های حضور ایده‌های جدید فرهنگی و ارائه محتوا در مسیرهای منتهی به حرم مطهر، اشاره کرد.