درباره موضوعات این روزها یکسری نکات روانشناختی وجود دارد که خانوادهها باید آن را مدنظر قرار دهند از جمله اینکه خود ویروس یکسری مراقبتها و کنترلهای بهداشتی دارد که رسانههای رسمی ما در حال اطلاعرسانی هستند و مواردی هست که حتما باید فرابگیریم و رعایت کنیم اما به اندازه لازم و نه بیش از حد و همراه با آرامش و با یک نگاه مثبت. اما دراین بین آنچه مغفول مانده بهداشت روانی اعضای خانواده و جامعه به ویژه کودکان و نوجوانان است که از نظر بهداشت روانی بسیار اغراقآمیز با آن برخوردشدهاست.
این اغراق باعث ایجاد استرس، اضطراب، سوءظن و مقداری وسواس در بین افرادشدهاست. باید به این توجه کنیم که در گذشته هم موارد زیادی از اینگونه شرایط اضطراری داشتیم که شاید حتی از آن مطلع نشدیم و با مدیریت مراجع بهداشتی و سیاستگذاران برطرف شده و جامعه به سلامت از آن گذرکردهاست، پس به نگرانیهای بیش از حد بها ندهیم، زیرا اغراق و برخورد نامناسب باعث ایجاد اضطراب میشود.
به والدینی که قصد دارند نکات بهداشتی را به فرزندان خود یادآوری کنند توصیه میکنم به جای بمباران اطلاعاتی یا تحت فشارقراردادن فرزندان برای رعایت بهداشت، فقط نکتهها را یادآوری کنند. والدینی که خودشان نگران و پریشان و به همریخته هستند اولین کاری که باید بکنند آرامکردن خودشان است و در مواقعی باید با بچهها صحبت کنند که آرامش در کلام، تنصدا و چهرهشان باشد. از ادبیات مناسب استفاده کنند، جملات مثبت و پیامهای مثبت بدهند.
مطمئنا بهداشت روانی ما بسیار بسیار مهمتر از بهداشت جسمی ماست چه بسا بهداشتروانی باعث شود که بهداشت جسمانی هم تحت تاثیر قراربگیرد. هنگامی که مضطرب میشویم سیستم ایمنی بدنمان نمیتواند کار خود را به درستی انجام دهد و آسیبپذیرتر میشویم. اگر والدین دچار وسواس و مشکلات اضطرابی هستند حتماً باید از مشاوره استفاده کنند.
ما در این مدت در حال تجربه سبکزندگی خاصی هستیم یعنی مواجهه با بحرانها و رویدادهای خاص زندگی و آموزش آن به فرزندان خود هستیم و فرزندان ما درحال الگوبرداری از رفتار ما هستند. این که والدین با اطمینان و آرامش خاطر با این موضوع برخورد منطقی داشته و مثبتنگر باشند -که تضادی هم با رعایت موارد بهداشتی ندارد- کمک میکند تا فرزندان در زندگی با رخدادهای بعدی مهارت حل مسئله را بیاموزند.
نکته دیگری که در رفتار والدین وجوددارد استفاده صحیح از رسانههاست. استفاده مداوم از انواع رسانهها باعث واردشدن حجم زیادی از اطلاعات نامناسب و متعارض شده و در فرد اضطراب ایجاد میکند. بهتر است شبکههای مجازی فراوان و با اطلاعات متناقض را ترک کنید و خبرها را فقط از طریق رسانههای رسمی و مرتبط با وزارت بهداشت پیگیری نمایید. ویروس کرونا یک ویروس رسانهای است که حضوردر شبکههای اجتماعی غیر ضروری و غیرمرتبط و نامعتبر میتواند اطلاعات نامناسب و گاه زیانباری را به خانواده منتقل کند.
اگر تمایل دارید در خانواده آرامش داشتهباشید، هیچ خبری را بازنشر نکنید، گروههای غیرمرتبط را ترک کنید و فقط در گروههای دوستانه و خانوادگی بمانید و روی مسائل عاطفی، هیجانی و صمیمانه تمرکز کنید. این توصیه جدی روانشناسی رسانه است. در کنار این خبرهای بد، به اخبار خوب و مثبت و زیباییهای محیط توجه کنید و آنها را به اشتراک بگذارید. از سوی دیگر با بالابردن روحیه معنوی، ذکر و مناجات هم میتوانید به حفظ آرامش خود و خانوادهتان کمک کنید.
بخش دیگری از تغییرات زندگی این روزها برمیگردد به اینکه شرایط جدیدی را در خانواده تجربه میکنیم و آن بودن دانشآموزان یا فرزندانی است که پیش از ساعاتی رادر مهدکودک یا مدرسه سپری میکردند یا کلاسهای فوق برنامه داشتند. اگر ما برنامهیی برای این حضور و یکنواختی نداشتهباشیم همین باعث ایجاد تنش در فضای خانواده میشود.
یکی از مهمترین برنامهها درنظرگرفتن زمان بازی برای همه فرزندان است چه کودک پیش دبستانی باشد چه بزرگتر. بازیهای زیاد بومی و خانوادگی هم داریم که با کمک اسباببازی یا وسایل خانه میتواند انجام داد. بازیهای سادهای مانند پانتومیم یا اسم و فامیل را میتوان با همه اعضای خانواده و کمترین امکانات انجام داد. درعین حال فرزندان بزرگتر میتوانند فرزند کوچکتر را مدیریت کرده و با هم بازی کنند.
یکی دیگر از توصیههای مهم این است که والدین حتما باید هرروز برای فرزندان پیشدبستانی و دبستانی کتاب قصه بخوانند. به خصوص اینکه کتابهای خوشایندی باشد که آرامش را به بچهها انتقال بدهد. با عروسکهای بچهها قصه بسازید و کاردستی درست کنید.
همچنین میتوانید فرزندان را در انجام وظایف شخصی در منزل تشویق یا در انجام امورات منزل مشارکت بدهید. تهیه یک غذا باهم یا آموزش استفاده از یک وسیله خانگی میتواند مهارت را در فرزندان افزایش بدهد. وقتی ذهن ما با مسائل مثبت مشغول باشد به بهبود سیستم ایمنی، آرامش و اعتماد به نفس ما و فرزندانمان کمک خواهدکرد.
از دیگر برنامههای مفید میتوان به استفاده فعال از برنامههای تلویزیون اشاره کرد. انواع برنامههای علمی یا آموزشی شبکه پویا برای سرگرمی و آموزش کودکان مفید هستند. مشاهده برنامههای طنز یا سریالهای تلویزیونی در کنارهم به گذراندن اوقات فراغت مفید کمک خواهدکرد. انجام خانوادگی برنامههای عبادی یا نمازجماعت را هم میتوانید به لیست خود اضافه کنید.
بخاطر داشته باشید که در طول تاریخ و بخصوص در چند دهه اخیر کشور خودمان، مواردی از شیوع یا ویروسهای مختلف بوده که به خوبی کنترل شده و الان یا ما اسم آنها را نمیدانیم و آنها را نمیشناسیم یا اینکه الان برایمان به یک خاطره تبدیل شده، لذا این اقدامات پیشگیرانه برای ویروس کرونا نیز به زودی از عرصه زندگی ما به خاطرات ما منتقل میشود، لذا با حفظ آرامش با مساله برخورد کنیم که طبق آن جمله معروف: «این هم بگذرد».