۴ توصیه امام حسن عسکری (ع)

توصیه‌های اهل‌بیت (ع)، جهانی و جاویدان است و فرمان‌های آنان برای همه زمان‌ها، نجات‌بخش و عامل رستگاری. هریک از امامان در زمان امامت خویش، راهبرد‌های سعادت و تکامل را برای معاصران خود بیان کرده‌اند. این سخنان همواره برای هدایت و رشد انسان‌ها سودمند است. به‌مناسبت میلاد با سعادت امام‌حسن عسکری (ع) به‌سراغ توصیه‌های ایشان برای زندگی بهتر رفته‌ایم.

امام (ع) در حدیثی همگان را به چهار کثرت فرا خوانده و فرموده‌اند: «اکثروا ذکر ا... و ذکر الموت و تلاوه القرآن و الصلاه علی النبی فان الصلاه علی رسول ا... عشر حسنات؛ خدا را و مرگ را بسیار یاد کنید و زیاد قرآن بخوانید و بر پیامبر بسیار درود و صلوات بفرستید؛ زیرا صلوات بر پیامبر خدا ۱۰ حسنه دارد». در این حدیثِ امام یازدهم (ع) چهار توصیه برای رسیدن به کمالات انسانی وجود دارد.

بسیار به یاد خدا بودن | امام (ع) در توصیه نخست، امر به کثرت یاد خدا کرده‌اند. غفلت از یاد خدا و فراموشی آن، خطر‌ها و زیان‌ها و آسیب‌های فراوانی دارد. جمله «اکثروا ذکرا...» بر زیاد یاد خدا کردن، فرمان می‌دهد. یاد خدا درونی و بیرونی هر دو راهگشا و عامل پیشرفت مادی و معنوی است. همواره به یاد خدا بودن، انسان را از گمراهی‌ها و انحراف‌ها و گناهان بازمی‌دارد. یاد خدا انسان‌ها را از افسردگی و ناامیدی بازمی‌دارد؛ «الا بذکر ا... تطمئن‌القلوب (رعد، آیه ۲۸)؛ آگاه باشید که یاد خدا آرامش‌بخش دل‌هاست».

هر دردی، درمانی دارد. برای درمان افسردگی و بیماری‌های روانی نیز راهکار‌هایی را روان‌شناسان و روان‌پزشکان مطرح کرده‌اند، اما از دیدگاه اسلام، بهترین درمان برای رهایی از افسردگی، یاد خداست. اضطراب‌ها و دلهره‌ها با یاد خدا از بین می‌رود. ذکر لفظی و زبانی هم ارزش خود را دارد؛ زیرا ذکر لفظی، مانع فراموشی ذکر درونی است. هر دو ذکر همدم دل در لحظات تنهایی است و مونس جان در غربت و سبب دوری از گناه و افتادن در دام شیطان. یاد خدا حسی بسیار خوب و انرژی مثبت به انسان می‌دهد و در پیشبرد اهداف مقدس وی در زندگی مؤثر است.

کثرت یاد مرگ| دومین سفارش امام یازدهم (ع)، یاد کردن مرگ است. یاد مرگ، انسان را از دنیاپرستی و دنیاگرایی و تجمل‌گرایی نجات می‌دهد. یاد مرگ، مانع شیفتگی و علاقه شدید به دنیا می‌شود. یاد مرگ، انسان را به فراهم کردن زاد و توشه سفر آخرت فرامی‌خواند و از ظلم به دیگران و فساد بازمی‌دارد. یاد مرگ، جلوی غرور و تکبر را می‌گیرد و ناپایداری و گذرا بودن دنیا را به انسان نشان می‌دهد و از دلبستگی به جلوه‌های فریبنده آن، رهایی می‌بخشد.

کثرت تلاوت قرآن| توصیه سوم امام‌حسن عسکری (ع)، انس با قرآن و زیاد تلاوت کردن این کتاب مقدس الهی است. گرچه امامان (ع) قرآن ناطق بودند، به تلاوت قرآن کریم هم می‌پرداختند و همگان را به تلاوت آن تشویق می‌کردند. قرآن کریم، کتاب زندگی و راهنمای حیات طیبه است. قرآن پاسخگوی همه نیاز‌های بشر است و اصول و راهبرد‌های زندگی برتر را به همه انسان‌ها آموزش می‌دهد. برنامه روزانه تلاوت قرآن بسیار سازنده است. جان را صفا می‌بخشد و روح را جلا می‌دهد و به انسان نشاط می‌بخشد و ثواب دارد. خدای متعال می‌فرماید: «فاقرئوا ما تیسر من القرآن (مزمل، آیه ۲۰)؛ به اندازه‌ای که ممکن است، قرآن بخوانید». قرائت قرآن، راه فراگیری درس‌های زندگی از این کتاب الهی است.

صلوات بر پیامبر خدا (ص) | آخرین توصیه امام یازدهم (ع) در این حدیث، یاد کردن پیامبر اکرم (ص) است. همراه با یاد خدا و مرگ و تلاوت قرآن، توجه به این اسوه بزرگ جهانی می‌تواند انسان را به کمال و سعادت برساند. صلوات بر پیامبر اعظم، فضیلت و اجر معنوی دارد و با آن زندگی برکت پیدا می‌کند. در ادامه همین توصیه آمده است: «فان الصلاه علی رسول‌ا... عشر حسنات؛ صلوات بر رسول‌ا... ۱۰ حسنه دارد». بی‌تردید این حسنات برای دنیا و آخرت انسان سودمند است.

توصیه به صلوات بر پیامبر خدا، توصیه خداوند در قرآن نیز هست: «ان ا... و ملائکته یصلون علی النبی یا ایهاالذین آمنوا صلوا علیه و سلّموا تسلیماً (احزاب، آیه ۵۶)؛ خداوند و فرشتگان بر پیامبر درود می‌فرستند.‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید، بر او درود فرستید و سلام گویید و کاملا تسلیم فرمان او باشید». این آیه، هم بر صلوات خدا و فرشتگان بر حضرت محمد (ص) تأکید می‌کند و هم به مؤمنان دستور می‌دهد بر آن حضرت، درود و صلوات بفرستند.