کتابخانه آستان قدس رضوی با قدمت ۱۰۰۰ سال بزرگترین کتابخانه جهان اسلام است

سیدصابر مرجائی، نویسنده و محقق و قدیمی‌ترین کارمند کتابخانه آستان قدس رضوی طی بازدیدی از این کتابخانه تاریخی و بزرگ در گفتگو با شهرآرانیوز گفت: سال ۱۳۷۴ در بدو افتتاحیه کتابخانه در ساختمان فعلی مشغول به فعالیت شدم.

بعد از مدتی به عنوان نخستین رئیس روابط عمومی کتابخانه مشغول شدم و بعد از آن در بخش بین الملل و در حال حاضر نیز به عنوان مترجم و کارشناس بازدید‌های مهمانان خارجی فعالیت می‌کنم.

در ادامه حتما بخوانید آغاز عضوگیری رایگان در کتابخانه‌های عمومی به مناسبت هفته کتاب

ساخت ساختمان جدید کتابخانه با مساحت ۲۸ هزار متر مربع

مرجائی در خصوص ساخت و احداث کتابخانه آستان قدس رضوی اظهار کرد: نخستین بنای جامع و مستقل کتابخانه در سال ۱۳۳۰ شمسی در ضلع شمال غربی رواق امام خمینی (ره) کنونی ساخته شد.

سپس در سال ۱۳۵۶ شمسی به ساختمان جدید و وسیعی واقع در طبقۀ فوقانی موزۀ آستان قدس رضوی، واقع در ضلع شرقی همان رواق، منتقل شد. ساخت بنای فعلی نیز از سال ۱۳۶۰ ش. آغاز شده بود در سال ۱۳۷۲ ش. با مساحت ۲۸ هزار و ۸۰۰ متر مربع زیربنا، به پایان رسید و فروردین سال ۱۳۷۴ شمسی به طور رسمی گشایش یافت.

بزرگترین کتابخانه در کشور

این پژوهشگر بیان کرد: با وجود اینکه در زمان افتتاحیه بزرگترین کتابخانه در خاورمیانه محسوب می‌شد، اما بعد از گذشت زمان و مراجعان زیاد، با کمبود جا مواجه شد و نیاز به گسترش فضای کتابخانه وجود داشت. با نظر تولیت وقت، مرحوم آیت الله واعظ طبسی ساخت سه طبقه زیرزمین با مساحت ۹ هزار متر مربع برای بخش مخزن در نظر گرفته شد.

مخازن کتاب در سه طبقه زیر زمین ساخته شده و هر طبقه شامل سه سالن و هر سالن با مساحت ۱۰۰۰ متر مربع است که در مجموع هر طبقه ۳ هزار متربع است. ساخت این طبقات حدود ۱۰ سال طول کشید و در زمان تولیت حجت الاسلام احمد مروی سال ۱۴۰۱ افتتاح و راه اندازی شد و در حال حاضر وسعت آن ۴ هکتار است و بعد از کتابخانه ملی، بزرگترین کتابخانه در کشور است.

۵ میلیون نسخه کتاب در کتابخانه آستان قدس

مرجائی خاطرنشان کرد: ساختمان قدیمی کتابخانه تنها ۷۰ هزار جلد کتاب که شامل کتاب‌های مذهبی و وقفی بود و منابع محدودی داشت، اما بعد از انتقال ساختمان کتابخانه به محل فعلی با اقبال بیش از اندازه مردم مواجه شد.

کتاب‌های زیادی در حوزه‌های مختلف عمومی و تخصصی مورد نیاز، نسخه‌های خطی و مجموعه‌های نفیس خریداری شد. در حال حاضر ۵ میلیون نسخه کتاب در کتابخانه آستان قدس نگهداری می‌شود. مخزن سابق تنها ۵۰۰ هزار جلد کتاب ظرفیت داشت، ولی بعد از ساخت طبقات جدید زیرزمینی در مخازن جدید ظرفیت نگهداری ۲۰ میلیون نسخه کتاب وجود دارد.

وی در بازدید از بخش واحد سمعی بصری گفت: ۷۰ هزار سی دی در موضوعات مختلف در بخش سمعی و بصری کتابخانه وجود دارد. با توجه به دنیای دیجیتال کم کم مخاطبان این واحد کمتر شد و تمامی محتوای بخش از حدود ۳ سال پیش در کتابخانه دیجیتال نیز بارگذاری می‌شود.

ظرفیت عظیم کتابخانه آستان قدس

وی با اشاره به ظرفیت‌های این کتابخانه عنوان کرد: کتابخانه آستان قدس رضوی شامل ۹ کتابخانه تخصصی برای پژوهشگران، تالار محققان، تالار‌های ویژه نوجوانان، جوانان و بزرگ‌سالان با صد‌ها هزار کتاب در موضوعات مختلف است.

۵۹ کتابخانه در سطح شهر مشهد و کشور با بیش از ۴ ونیم میلیون کتاب چاپی دارد. کتابخانه دیجیتال آستان قدس رضوی نیز ۳۰ میلیون منبع دیجیتال، گنجینه نسخ خطی با ۱۷۰ هزار نسخه خطی و چاپ سنگی و مجموعه بی نظیر قرآن‌های خطی منصوب به ائمه اطهار (ع) را داراست.

مرکز اسناد و مطبوعات کتابخانه بیش از ۱۳ میلیون برگ سند از دوره صفویه تاکنون و ۲ میلیون مطبوعات در بخش خود دارد.