امیدوار نباش! امید بکار...

این روز‌ها که بحث بیماری ویروس کرونا داغ است، در شبکه‌های مجازی، تلویزیون و رسانه‌ها اخبار و اطلاعات تلخ و استرس‌زا درباره آن بسیار می‌بینیم و می‌شنویم. متأسفانه کودکان هم شاهد این اتفاقات و اخبار هستند. در این نوشتار صحبت از تقویت افکار مثبت است و اینکه به خودمان استرس راه ندهیم و در عین حال امیدوار باشیم و فکر‌های خوب داشته باشیم. ممکن است بگویید مگر می‌شود در این شرایط استرس نداشت و فکر منفی نکرد؟! بله. این مسئله امکان‌پذیر است، البته با این فرمول؛ اینکه به‌جای تمرکز بر تغییر افکار منفی و استرس‌آور، باید در برابر مشکلات و آسیب‌های زندگی رفتار و عملی متفاوت با افکار استرس‌زا و منفی‌مان انجام بدهیم تا بتوانیم در برابر ناملایمات زندگی فردی تاب‌آور باشیم و به شکلی صبورانه و منطقی با حوادث کنار بیاییم و به زندگی ادامه بدهیم. این‌گونه می‌توانیم تا حد زیادی روی افکارمان کنترل داشته باشیم. در این شرایط باید فکر کنیم که چگونه می‌توانیم در این ایام در خانه ماندن را برای خودمان و فرزندانمان به روز‌هایی باکیفیت تبدیل کنیم و به لحاظ روان‌شناختی خانواده‌ای تاب‌آور باشیم که در شرایط نامساعد هم سازگارانه رفتار می‌کند.
پژوهش‌های روان‌شناختی نشان داده‌اند که یکی از رموز و عوامل افزایش تاب‌آوری در کودکان و نوجوانان، تجربه موفقیت در موقعیت‌های واقعی است که به آن‌ها احساس خودکارآمدی می‌دهد و باعث بالا رفتن اعتمادبه‌نفس و افزایش تاب‌آوری در چالش‌های بعدی زندگی‌شان می‌شود. (تاب‌آوری مفهومی است که می‌شود در کودکان پرورش و افزایش یابد). در این راستا پیشنهاد‌های زیر می‌تواند ایده‌هایی مفید باشد تا این روز‌ها را با آرامش بیشتر بگذرانید. به‌عنوان مثال می‌توانید امسال سبزه عید را با صبر، حوصله و با بذر‌های متنوع آماده کنید و با همکاری و مشارکت دادن فرزندتان، سبزه‌ای متفاوت و خلاقانه داشته باشید. یا می‌توانید فیلم‌های کمدی یا انیمیشن‌های مناسب را دانلود کنید و یک سینمای خانگی داشته باشید. یک فضای مفرح برای خود و فرزندانتان فراهم کنید که آن‌ها حس کنند به سینما رفته‌اند. در این راستا می‌توانید تئاتر و نمایش عروسکی را هم به منزلتان بیاورید و با کمک فرزندتان و با استفاده از عروسک‌های مختلف نمایش برگزار کنید. یا با استفاده از قیچی و کاغذ و مداد رنگی سناریوی نمایش شامل افراد یا حیوانات مختلف را با هم روی کاغذ بکشید و دور شکل‌ها را قیچی کنید.
اگر دستی در هنر خیاطی دارید، چرا امسال لباس عید خود یا فرزندتان را درست نمی‌کنید؟ و اگر فرزند بالای ۳ سال دارید، در این کار او را هم مشارکت بدهید تا با کمک شما برای عروسکش لباس عید درست کند. می‌توانید تصور کنید که کودکتان چقدر حس ارزشمندی پیدا می‌کند وقتی لباسی را که خودش برای عروسکش درست کرده است، تن عروسک ببیند؟
پختن شیرینی خانگی پیشنهاد دیگری است که اگر در راستای انجام آن مسئولیتی به فرزندتان بدهید، این موضوع تا ابد در ذهن او می‌ماند و باعث بالا رفتن مسئولیت‌پذیری و عزت نفس کودک می‌شود. همچنین این موضوع باعث پرورش احساس خودکفایی در فرزندتان هم می‌شود. وقتی به کودکان و نوجوانان فرصتی برای تجربه‌های متفاوت و جدید در فضایی امن می‌دهیم، درواقع به‌صورت غیرمستقیم حس مفید بودن و ارزشمندی را به آن‌ها هدیه می‌دهیم. همچنین این تجارب باعث افزایش احساس شایستگی در آن‌ها می‌شود. این روز‌ها که خیلی از ما مجبور به لغو سفر‌های نوروزی‌مان شده‌ایم و احتمالا تا اواخر فروردین بهتر است سفر نرویم، پس بهتر است سفر را به خانه‌هایمان بیاوریم! با یک چادر مسافرتی یا حتی مقداری پارچه و برپایی یک چادر در گوشه‌ای از خانه. تهیه کردن فهرستی از وسایل سفر می‌تواند فعالیتی خلاقانه و مفرح برای شما و فرزندتان باشد. و، اما یکی از کار‌های ارزشمندی که شما به‌عنوان والد می‌توانید نقش بسزایی در آن داشته باشید، آموزش مفهوم پرهیز از اسراف و کمک به همنوع است. برای آموزش این موضوع هم چه زمانی بهتر از الان که نزدیک سال نو هستیم و همه ما قطعا لباس، روسری، کفش و کیف و... در حد نو یا تمیز داریم که مدت‌هاست از آن‌ها استفاده نکرده‌ایم. همین وسایل به‌طور قطع می‌تواند دل افراد زیادی را شاد کند و کاری کند که خدا هم از ما راضی باشد. البته که با این کار به‌صورت غیرمستقیم به محیط‌زیست هم کمک کرده‌ایم. البته دایره این اقلام می‌تواند خیلی وسیع‌تر شود. از لباس خود و فرزندمان (با اجازه خودش) شروع کنیم تا کتاب‌های درسی و غیردرسی تا اسباب‌بازی‌های اضافی فرزندمان یا حتی ظرف و ظروف و خلاصه هرچیزی که به نظرتان قابلیت استفاده برای دیگران را دارد. در انجام این کار هم بهتر است در تمام مراحل این کار به فرزندتان هم نقشی بدهید و با کمک هم این کار را انجام بدهید و بعد از این ایام خانه‌نشینی، باز هم با فرزندتان این اقلام را باواسطه یا بی‌واسطه به دست نیازمندان برسانید.