ویدئو | روایت محمود کریمی از ماجرای خواندن نوحه «ای ایران» در حضور رهبر معظم انقلاب برگزاری همه‌پرسی با مشارکت همه ساکنان آن راه‌حل عادلانه برای فلسطین است تاکید وزرای خارجه ایران و ترکیه بر پایان دادن به نسل کشی در فلسطین اشغالی سران بریکس حمله تجاوزکارانه رژیم اسرائیل و آمریکا به ایران را محکوم کردند پوتین: آینده به کشور‌های در حال رشد تعلق دارد نتانیاهو قبل از سفر به آمریکا یاوه گویی کرد عراقچی: حمله اسرائیل و آمریکا به ایران نقض آشکار منشور ملل متحد است جزئیاتی جدید از حادثه دریایی در سواحل الحدیده یمن (۱۵ تیر ۱۴۰۴) یک نظامی صهیونیست پس از مشارکت در جنگ لبنان و غزه خودکشی کرد رهبر انصارالله: اسلام امام حسین (ع) بنیانگذار صلح است نه سازش رئیس جمهور برزیل از عراقچی در ریودوژانیرو استقبال کرد عنصر وابسته به موساد در همدان دستگیر شد پوتین: روسیه و آمریکا مدت‌هاست که روابط منحصربه فرد و خوبی داشته‌اند سخنگوی سپاه: قطعا دشمن نگران پاسخ ویرانگر ایران در صورت هرگونه جنگ جدید است حمله مسلحانه به یک کشتی در جنوب‌غربی الحدیده یمن هند: روابط راهبردی با روسیه مثال‌زدنی و استوار است گفت‌وگوی تلفنی وزرای خارجه ایران و فرانسه درباره تحولات منطقه و روابط کنسولی تداوم حملات در غزه چندین شهید و زخمی برجای گذاشت نخست‌وزیر لبنان: ثبات در کشور فقط با عقب‌نشینی کامل اسرائیل و توقف تجاوزات آن محقق می‌شود واکنش محسن رضایی به حضور رهبری در عزاداری شب عاشورا | ستون این خانه محکم و استوار است غزه از ابتدای جنگ تاکنون ۵۷ هزار و ۴۱۸ شهید داشته است پارلمان آلمان: اقدامات اسرائیل و آمریکا علیه ایران غیرقانونی بود نتانیاهو: بدون خلع سلاح غزه به جنگ پایان نخواهیم داد وزیر امور خارجه چین: بمباران تاسیسات هسته‌ای ایران یک بدعت خطرناک است وزیر خارجه پاکستان: ما در کنار ایران هستیم سفارت سوئیس در تهران بازگشایی شد یک رسانه صهیونیستی اعتراف کرد: ساختمان وزارت جنگ اسرائیل با موشک‌های ایرانی هدف قرار گرفته است
سرخط خبرها

آزادیستانی برای حفظ ایران

  • کد خبر: ۲۲۸۵۹
  • ۱۷ فروردين ۱۳۹۹ - ۱۳:۰۴
آزادیستانی برای حفظ ایران
رضا سلیمان‌ نوری

سال‌های آخر حکومت قاجارها بر ایران دوران قیام‌های ناکام است. قیام‌هایی چون جنبش جنگل، حرکت دلیران تنگستان و قیام کلنل پسیان در این دوره رخ دادند. حرکت مسلحانه شیخ محمد خیابانی در آذربایجان هم از همین نوع اقدامات بود؛ قیامی که یک سال قبل، یعنی 17فروردین۱۲۹۹شمسی، با تصرف نهادهای دولتی تبریز توسط یاران شیخ خیابانی آغاز شد و پس از 5ماه با کشته شدن وی در ۲۲شهریور۱۲۹۹ به دست قوای مشترک اعزامی از مرکز و قزاق‌های حاضر در آذربایجان با ناگفته‌های فراوان به پایان رسید. ناگفته‌هایی که بیش از هرچیز درست معرفی نشدن این حرکت سبب ایجاد آن‌ها شده است. یکی از مهم‌ترین این ابهامات دلیل «آزادیستان» خوانده شدن «آذربایجان» توسط شیخ خیابانی و یارانش پس از در اختیار گرفتن تبریز است.

اینکه او با این کار به دنبال جدایی آذربایجان از ایران بود یا این تغییر نام برای حفظ آذربایجان از خطری بزرگ‌تر رخ داده است، برای بسیاری نامشخص است. آن هم درحالی‌که خود خیابانی به صراحت می‌گوید: «چون تبریز محل نشو و نمای آزادی‌خواهان است و در راه تحصیل آزادی پیوسته پیش‌قدم بوده و فدائیان خود را در راه عظمت و استقلال ایران به خاک سپرده است، اسم آذربایجان را به آزادیستان تبدیل نمودیم.»1 و در جایی دیگر بیان می‌کند: «ما آذربایجانیان فقط آسایش و آزادی خودمان را طالب نیستیم. ما در حدود این ایالت محصور نباید باشیم، منتهی برای اجرای مقاصد خودمان نقشه طرح کرده و برنامه اندیشیده‌ایم. این نقشه و این پروگرام از قوه به فعل آورده خواهد شد.»2


و البته عبدا... بهرامی، رئیس وقت نظمیه تبریز، نیز در خاطرات خود می‌نویسد: «در شهر تبریز مرحوم خیابانی هر روز میتینگی تشکیل داده و برای اهالی نطق نموده و علیه قرارداد و مداخله انگلیسی‌ها در امور داخلی ایران اعتراض می‌نمود، اما اظهارات او به هیچ وجه علیه دولت مرکزی ایران نبود و ذکری از استقلال و تجزیه و سایر جملات مبتذل که بعدها پس از مرگ او رایج شد، نمی‌رفت.»3

و سرانجام اینکه 2سال پس شکست قیام، حاج محسن معتمدالتجار، نماینده تبریز، طی نطقی در مجلس چهارم، هرگونه اتهام تجزیه‌طلبی را درباره خیابانی رد کرد و گفت: «آنان خوب ملتفت بودند که در قفقاز چه زمزمه‌ها برپا شده و چه خیالات خشک بى‌معنى در کله بعضى جایگیر، و مى‌خواستند آذربایجان ایران را وجه‌المصالحه قرار داده و در تحت نفوذ خود بیاورند. این بود که حاضر به همه فداکارى و حتى به کشته شدن هم شدند که نگذارند اجنبى دخالت به امورات ایران کرده و آذربایجان ایران را تجزیه نماید. خیابانى و رفقایش بودند که به شعبه فرقه خود در بادکوبه دستور دادند که در مقابل آن نشریات عجیب و غریب و مضحک محمدامین رسول‌زاده و مساوات‌چیان جریده‌ای به اسم آذربایجان که در کلیشه لفظ آذربایجان با خط برجسته (جزء لاینفک ایران) نوشته شده بود، نشر کرده و در آن تبلیغات و نشریات را نموده بفهمانند که آذربایجان جزء مهم ایران و اهالی‌اش از عنصر ایرانى است نه تورانى... ».4


پی‌نوشت:
1_ آذری، علی (۱۳۶۴). قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز، تهران: بنگاه مطبوعات صفی‌علیشاه، ص۳۶۷.
2_ فرزاد، حسین، نطق‌های شیخ محمد خیابانی، تهران: بینا. ۱۳۲۳، ص۲۶.
3_ بهرامی، عبدا... (بی‌تا). خاطرات عبدا... بهرامی از آخر سلطنت ناصرالدین‌شاه تا اول کودتا، تهران: انتشارات علمی، ص۶۳۵.
4_ مذاکرات جلسه۱۱۴ دوره چهارم مجلس شورای ملی 20تیر۱۳۰۱.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->