۸ پرتابه هوایی صهیونیستی شکار شد پیام توییتری پزشکیان هم‌زمان با عملیات وعده صادق ۳ در عملیات وعده صادق ۳ چه تعداد موشک به اسرائیل شلیک شد؟ نشست اضطراری شورای امنیت سازمان ملل درباره حمله اسرائیل به ایران آغاز شد (۲۳ خرداد ۱۴۰۴) گفت‌وگوی عراقچی با دبیرکل سازمان ملل درباره پاسخ به حمله اسرائیل پیام رئیس شورای عالی استان‌ها در محکومیت حمله جنایتکارانه رژیم صهیونیستی به ایران اطلاعیه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درباره عملیات «وعده صادق۳» پدافند هوایی ایران دو جنگنده اسرائیلی F-35 را ساقط کرد | اسارت خلبان زن بقایی: طرف مقابل کاری کرد که گفتگو بی معنا شد ارامنه ایران حمله رژیم صهیونیستی به کشور را محکوم کردند مقتدایی: خانمان دشمن صهیونیستی را شخم بزنید با حکم فرمانده کل قوا امیر سرلشکر حاتمی فرمانده ارتش جمهوری اسلامی ایران شد تماس تلفنی وزیر خارجه فرانسه با عراقچی | ژان نوئل بارو: حمله اسرائیل یاغی‌گری است کروبی: ایران امروز، با ارادهٔ آهنین ملت، هرگز تسلیم نخواهد شد| انتظار داریم ضربه ای سخت به دشمن وارد شود گفت‌وگوی تلفنی رؤسای جمهور ایران و روسیه | پوتین: تجاوزات رژیم صهیونیستی نقض آشکار قواعد بین‌المللی و محکوم است کمین ترکیبی مرگبار مقاومت علیه نظامیان صهیونیست در شمال غزه + ویدئو پیام تلویزیونی رهبر معظم انقلاب خطاب به ملت ایران| نیروهای مسلح، رژیم رذل صهیونی را بیچاره خواهند کرد+فیلم فرانس ۲۴: اسرائیلی‌ها باید حالا حالا‌ها در پناهگاه‌ها بمانند شمار شهدای حمله تروریستی اسرائیل در آذربایجان شرقی به ۱۸ تن رسید آماده‌باش پاکستان در پی حمله اسرائیل به ایران تخلیه شهرک‌های صهیونیستی از وحشت حملات ایران ان‌بی‌سی‌نیوز فاش کرد| آمریکا اطلاعات دقیقی برای حمله به ایران در اختیار اسرائیل قرار داد محکومیت گسترده حمله اسرائیل به ایران از سوی نهادهای انگلیسی بیانیه‌ اتحادیه عرب: حملات رژیم صهیونیستی به خاک ایران باید فوراً متوقف شود زمان برگزاری نشست اضطراری شورای حکام تعیین شد گروسی: سطح تشعشعات در خارج از نطنز تغییری نکرده است
سرخط خبرها

آزادیستانی برای حفظ ایران

  • کد خبر: ۲۲۸۵۹
  • ۱۷ فروردين ۱۳۹۹ - ۱۳:۰۴
آزادیستانی برای حفظ ایران
رضا سلیمان‌ نوری

سال‌های آخر حکومت قاجارها بر ایران دوران قیام‌های ناکام است. قیام‌هایی چون جنبش جنگل، حرکت دلیران تنگستان و قیام کلنل پسیان در این دوره رخ دادند. حرکت مسلحانه شیخ محمد خیابانی در آذربایجان هم از همین نوع اقدامات بود؛ قیامی که یک سال قبل، یعنی 17فروردین۱۲۹۹شمسی، با تصرف نهادهای دولتی تبریز توسط یاران شیخ خیابانی آغاز شد و پس از 5ماه با کشته شدن وی در ۲۲شهریور۱۲۹۹ به دست قوای مشترک اعزامی از مرکز و قزاق‌های حاضر در آذربایجان با ناگفته‌های فراوان به پایان رسید. ناگفته‌هایی که بیش از هرچیز درست معرفی نشدن این حرکت سبب ایجاد آن‌ها شده است. یکی از مهم‌ترین این ابهامات دلیل «آزادیستان» خوانده شدن «آذربایجان» توسط شیخ خیابانی و یارانش پس از در اختیار گرفتن تبریز است.

اینکه او با این کار به دنبال جدایی آذربایجان از ایران بود یا این تغییر نام برای حفظ آذربایجان از خطری بزرگ‌تر رخ داده است، برای بسیاری نامشخص است. آن هم درحالی‌که خود خیابانی به صراحت می‌گوید: «چون تبریز محل نشو و نمای آزادی‌خواهان است و در راه تحصیل آزادی پیوسته پیش‌قدم بوده و فدائیان خود را در راه عظمت و استقلال ایران به خاک سپرده است، اسم آذربایجان را به آزادیستان تبدیل نمودیم.»1 و در جایی دیگر بیان می‌کند: «ما آذربایجانیان فقط آسایش و آزادی خودمان را طالب نیستیم. ما در حدود این ایالت محصور نباید باشیم، منتهی برای اجرای مقاصد خودمان نقشه طرح کرده و برنامه اندیشیده‌ایم. این نقشه و این پروگرام از قوه به فعل آورده خواهد شد.»2


و البته عبدا... بهرامی، رئیس وقت نظمیه تبریز، نیز در خاطرات خود می‌نویسد: «در شهر تبریز مرحوم خیابانی هر روز میتینگی تشکیل داده و برای اهالی نطق نموده و علیه قرارداد و مداخله انگلیسی‌ها در امور داخلی ایران اعتراض می‌نمود، اما اظهارات او به هیچ وجه علیه دولت مرکزی ایران نبود و ذکری از استقلال و تجزیه و سایر جملات مبتذل که بعدها پس از مرگ او رایج شد، نمی‌رفت.»3

و سرانجام اینکه 2سال پس شکست قیام، حاج محسن معتمدالتجار، نماینده تبریز، طی نطقی در مجلس چهارم، هرگونه اتهام تجزیه‌طلبی را درباره خیابانی رد کرد و گفت: «آنان خوب ملتفت بودند که در قفقاز چه زمزمه‌ها برپا شده و چه خیالات خشک بى‌معنى در کله بعضى جایگیر، و مى‌خواستند آذربایجان ایران را وجه‌المصالحه قرار داده و در تحت نفوذ خود بیاورند. این بود که حاضر به همه فداکارى و حتى به کشته شدن هم شدند که نگذارند اجنبى دخالت به امورات ایران کرده و آذربایجان ایران را تجزیه نماید. خیابانى و رفقایش بودند که به شعبه فرقه خود در بادکوبه دستور دادند که در مقابل آن نشریات عجیب و غریب و مضحک محمدامین رسول‌زاده و مساوات‌چیان جریده‌ای به اسم آذربایجان که در کلیشه لفظ آذربایجان با خط برجسته (جزء لاینفک ایران) نوشته شده بود، نشر کرده و در آن تبلیغات و نشریات را نموده بفهمانند که آذربایجان جزء مهم ایران و اهالی‌اش از عنصر ایرانى است نه تورانى... ».4


پی‌نوشت:
1_ آذری، علی (۱۳۶۴). قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز، تهران: بنگاه مطبوعات صفی‌علیشاه، ص۳۶۷.
2_ فرزاد، حسین، نطق‌های شیخ محمد خیابانی، تهران: بینا. ۱۳۲۳، ص۲۶.
3_ بهرامی، عبدا... (بی‌تا). خاطرات عبدا... بهرامی از آخر سلطنت ناصرالدین‌شاه تا اول کودتا، تهران: انتشارات علمی، ص۶۳۵.
4_ مذاکرات جلسه۱۱۴ دوره چهارم مجلس شورای ملی 20تیر۱۳۰۱.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->