مرور کتاب‌هایی که در چند روز گذشته انتشار یافتند
در روزهای اخیر کتاب‌های جدیدی راهی بازار نشر شده است و در این گزارش به بررسی برخی از این آثار پرداخته‌ایم. از ترجمه قرآن توسط محمدعلی کوشا که نشر نی آن را راهی بازار کرده تا «شیب تاریک راه»، نوشته منیرالدین بیروتی.
به گزارش شهرآرانیوز، فارسی زبان‌ها -دست بالا- حدود ۱۰ درصد مسلمان‌ها را تشکیل می‌دهند، اما از مجموع غیرعرب زبان‌های مسلمان دیگر بیشتر به ترجمه کتاب مقدسشان توجه داشته اند، از حدود ۱۱۰۰سال پیش تا همین امروز. سالی نیست که یک خبر جدید از یک برگردان فارسی تازه از قرآن نشنویم.
بااین همه، واضح است که این ترجمه‌ها ارزش یکسانی ندارند. ضمنا، وجود برخی برگردان‌های رایگان، چه به صورت چاپی و چه به صورت دیجیتال، فارغ از کیفیتی که دارند، باعث شده است که برخی ترجمه‌های خوب فارسی چندان به چشم نیایند و احیانا شماری از اهل فن اصلا انگیزه‌ای برای عرضه یک برگردان نو پیدا نکنند.
اما همچنان عده‌ای هستند که چراغ ترجمه قرآن را روشن نگاه داشته اند و حتی آن را فروزان‌تر کرده اند. محمدعلی کوشا (متولد۱۳۳۰) یکی از این افراد است. این روحانی محقق، یکی دو سال پیش از این، پس از سال‌ها پژوهش در کار ترجمه قرآن و ارائه چندین مقاله و کتاب دراین باب -و ازآن جمله «شیوه نامه ترجمه قرآن کریم» - خود برگردانی از کتاب مقدس مسلمانان به دست داد که اتفاقی مهم در این عرصه بود و نقد‌ها و نظر‌ها برانگیخت. این ترجمه که ذیل عنوان «قرآن کریم» به بازار آمد، ضمنا، از نظر ویراستاران باتجربه‌ای نظیر بهاءالدین خرمشاهی هم گذشته بود.
باری، این ترجمه اندکی بعد نایاب شد، ولی -علی رغم استقبال - به چاپ دوم نرسید. به زودی، معلوم شد که دلیل این امر وسواس مترجم بوده است که البته اصلا تعجبی نداشت. کوشا، پس از شنیدن نقد و نظر مخاطبان، به فکر عرضه ویراست جدیدی از برگردان خود افتاده و به این کار مشغول شده بود. خوشبختانه، نتیجه سخت گیری و سخت کوشی این مترجم، بالأخره هفته گذشته در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت. اکنون، نسخه روزآمد این ترجمه روان و خوش خوان -که بی گمان، دیریازود، جانشین خواهد یافت - با توضیحات موشکافانه فراوان در پانوشت‌ها پیش روی ماست، مگر قرآن را بهتر بفهمیم.
بخشی از کتاب
«سوره فاتحه (مکی، ۷ آیه): ‘به نام خدای مهرگستر مهربان. (۱) ستایش ازآنِ خداست که پروردگار جهانیان، (۲) مهرگستر مهربان، (۳) [و]خداوندگار روز جزاست. (۴) تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌خواهیم. (۵) ما را به راه راست راهبری فرما، (۶) راه کسانی که بر آنان نعمت ارزانی داشته ای، که نه بر آن‌ها خشم گرفته شده و نه گمراه اند. (۷) ’ هر دو واژه ‘رحمان’ و ‘رحیم’ در صفت ‘رحمت’ مشترک اند و معادل فارسی رحمت هم ‘مهر’ است. ‘مهرگستر مهربان’ نیز، باتوجه به تکرار ‘مهر’، کاملا معادل ‘الرحمن الرحیم’ است.»
«قرآن کریم» (ویراست دوم). ترجمه محمدعلی کوشا، نشر نی، ۱۲۷۲ صفحه، ۸۸۰هزار تومان.
***
امروز دیگر همه با اصطلاح «ادبیات پایداری» آشنایند و کمابیش این گونه یا زیرگونه را به رسمیت می‌شناسند، اما چند دهه پیش، این طور نبود، اگرچه این نوع شعر وجود داشت. یکی از کسانی که با استخدام این اصطلاح به این نوع رسمیت بخشید و در ادامه آن را بیشتر و بهتر تبیین کرد، محمدرضا سنگری بود.
سنگری که رئیس «اندیشکده ادبیات پایداری حوزه هنری» نیز هست و آثاری نظیر «ادبیات دفاع مقدس (مباحث نظری و شناخت اجمالی گونه‌های ادبی)» تألیف کرده است، به ویژه، به این گونه ادبی پرداخته است، چندان که امروز دراین زمینه کتابی انتشار داده است که در آن دیدگاه‌های مربوط خود را به اصطلاح یک کاسه کرده است.
دراین باره، در پایگاه ناشر چنین آمده است: «پایداری در همه گونه‌های ادبی دیده می‌شود، هرچند جنس پایداری در همه یکسان نیست. برخی تصور می‌کنند ادبیات پایداری فقط در منظومه‌ها و آثار حماسی و پهلوانی است، درحالی که پایداری در ادبیات عرفانی، ادعیه، ادبیات غنایی، تعلیمی، نمایشی، داستانی و... یافت می‌شود.»
«ادبیات پایداری: تعاریف، گونه‌ها و گستره»، نوشته محمدرضا سنگری، نشر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، ۲۶۴ صفحه، ۲۴۰هزار تومان.
***
لذت خواندن سرگذشت برخی افراد به ویژه اگر پرداخت خوبی یافته باشند، هیچ کمتر از خواندن رمان‌های مهیج نیست. پرداخت خوب، حتی از یک سوژه عادی، خواندنی خواهد بود، تا چه رسد به اینکه از یک سوژه غیرمعمول و نامتعارف باشد، مثلا یک قاتل سریالی که اتفاقا همین جا، کنار ما زندگی می‌کرده است.
علی اصغر بروجردی که می‌گویند نخستین قاتل سریالی ایران بوده است، سوژه‌ای است که سوسن سیرجانی سراغ او رفته و یک کتاب جمع وجور درباره اش پدید آورده است. مؤلف که شاید برخی او را با فعالیت در پادکست «تراژدی» بشناسند، با تجربه‌ای که در پژوهش تاریخی دارد، تصویری مستند از این کودک کش شعردوست ترسیم کرده است.
ناشر کتاب نوشته است: «اصغرقاتل پرتره آدم کشی است که تکه‌ای از تاریخ خشونت جامعه ایران است. او در دی ماه سرد سال ۱۳۱۲ طی یک ‘اتفاق’ دستگیر می‌شود و ناگهان مطبوعات به رسانه‌ای تبدیل می‌شوند برای بیشتردانستن از او. کاغذ‌های هنوز خیس از مُرکب در دست مردم می‌چرخیده اند و سواددار‌ها خبر جنایت‌های او را می‌خوانده اند.»
«پرتره یک آدم کش»، نوشته سوسن سیرجانی، نشر ثالث، ۱۳۲ صفحه، ۱۶۰هزار تومان.
***
روز ۲۹مهر۱۳۸۰، تیم ملی فوتبال ایران، در دیدار‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۰۲، بازی با بحرین را ۳بر۱ به این کشور واگذار کرد و به این ترتیب به پلی آف بین کنفدراسیون‌ها رفت و مقابل جمهوری ایرلند قرار گرفت، اما درمجموع ۲بر۱ به این تیم اروپایی هم باخت و....
جواد رستم زاده، روزنامه نگار باسابقه، در کتاب تازه خود، سراغ همین تیم ۲۰۰۲ رفته است که تحت هدایت میروسلاو بلاژویچ، در عین شایستگی، از صعود به جام جهانی بازماند و رؤیای یک نسل را به باد داد. برانکو ایوانکوویچ، مربی وقت تیم ملی که بعد‌ها سرمربی ما هم شد، بر این کتاب مقدمه نوشته است.
ناشر دراین باره آورده است: «جواد رستم زاده که کتاب اولش، ‘تو خداداد عزیزی هستی’، در انجمن نویسندگان ورزشی تحسین و نامزد دریافت جایزه جلال آل احمد شد، در این کتاب به مستندنگاری وقایع عجیب و ناگفته آن تیم رؤیایی پرداخته است. ‘راز‌های دوبلین’ روایت جذاب تیمی است که قربانی درگیری‌های درون تیمی و پشت پرده‌های غیرفوتبالی شد.»
«راز‌های دوبلین»، نوشته جواد رستم زاده، نشر گلگشت، ۱۸۰ صفحه، ۱۶۵هزار تومان.
***
«سووشون» البته هنوز زنده و سرپاست، اما تازه نیست؛ فقط، بعد از گذشت حدود پنجاه سال، در یک نشر دیگر و با یک شکل وشمایل دیگر درآمده است. ظاهرا، اختلاف در نشر «خوارزمی»، ناشر این کتاب در سال‌های گذشته، و -درپی آن - سلب حق انتشار اثر از این مؤسسه موجب این اتفاق بوده است.
رمان مشهور سیمین دانشور که نخستین بار در سال۱۳۴۸ (سال درگذشت جلال آل احمد، همسر نویسنده) به بازار آمد، روایتگر اتفاقاتی است درخلال سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۲۵ (ایام جنگ جهانی دوم) که هرچند خیالی اند، جابه جا از واقعیت نیز رنگی دارند، چنان که ردی از وقایع کودتای ۲۸مرداد۱۳۳۲ را می‌شود در «سووشون» تشخیص داد.
در بخشی از این کتاب می‌خوانیم: «یوسف به روی زنش خندید. همیشه سعی می‌کرد به روی زنش بخندد، با لب‌هایی که انگار هم سجاف داشت و هم دالبر، و دندان‌هایی که روزی روزگاری از سفیدی برق می‌زد و حالا دیگر از دود قلیان سیاه شده بود. یوسف رفت و زری همان طور ایستاده بود [..].»
«سووشون»، نوشته سیمین دانشور، نشر گستره، ۳۰۷ صفحه، ۱۷۵هزار تومان.
***
داستان نویس‌ها گاهی خودشان و کارشان را سوژه نوشتن می‌کنند و کمابیش نتیجه خوبی هم می‌گیرند. نمونه‌های فارسی و غیرفارسی فراوان داریم که در آن‌ها نویسنده‌ای را می‌بینیم که دارد رمانی می‌نویسد و در این کار با مشکلاتی روبه رو می‌شود که هسته ماجرا را شکل می‌دهند. کتاب آخر منیرالدین بیروتی یک نمونه تازه است.
این نویسنده زاده بغداد که حدود سی سال است در کار داستان نویسی است، در کار جدید خود، یک هفته از زندگی نویسنده‌ای را تصویر می‌کند که -هم زمان با درگیری برای چاپ و نشر رمان خود و در تنگنای معاش و نگران از بیشترشدن هزینه‌ها - دارد یک رمان دیگر هم می‌نویسد.
در توضیحات ناشر این رمان درباره این اثر داستانی قطور چنین می‌خوانیم: «یک جور‌هایی هم شاید بشود گفت ‘شیب تاریک راه’ داستان پناه بردن آدمی است به تخیل و تنهایی برای تحمل یا حتی فرار از واقعیت، واقعیتی که رحم ندارد و نه فلسفه می‌فهمد و نه نوشتن و نه هیچ چیز دیگر.»
«شیب تاریک راه»، نوشته منیرالدین بیروتی، نشر نیلوفر، ۵۰۳ صفحه، ۴۴۵هزار تومان.
***
آثار هنرمندان نقاش و گرافیستی که در حوزه نشر کتاب کار می‌کنند، گاه چندان با اصل کتاب آمیخته است که نام خالقانشان را از دایره توجه بیرون می‌اندازد، گویی بخشی از نیرو‌های تحت امر نویسنده اند، حال آنکه برخی از این آثار، اگر مهم‌تر از اصل کتاب نباشند، هیچ کمتر از آن‌ها نیستند و به تنهایی هم بسیار جذاب اند.
ازجمله این هنرمندان باید به بهرام داوری اشاره کرد که آثارش بر جلد بسیاری از کتاب‌ها خودنمایی می‌کنند. مهم‌ترین این آثار شاید پرتره‌هایی باشند که بر جلد کتاب‌های مجموعه «نسل قلم» دیده ایم. حال، حسن کریم زاده که خود هنرمندی برجسته است، تعدادی از آفریده‌های شاخص داوری را در قالب یک کتاب گرد آورده است.
او درباره شکل گیری مجموعه «کتاب چهره» که این نهمین جلد از آن است و با «گزیده‌ای از آثار کاریکاتور چهره» رخ نمود، نوشته است: «انتشار مجموعه دنباله دار ‘کتاب چهره’ را با هدف رفع خلأ مرجع تصویری در شاخه کاریکاتور چهره و نیز ثبت تنوع تکنیکی آن از سال هشتاد آغاز کردم.»
«کتاب چهره (۹): گزیده‌ای از آثار بهرام داوری»، به کوشش حسن کریم زاده، نشر تاش، ۴۸ صفحه، ۱۸۰هزار تومان.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
