بنا بر آموزههای دینی اسلام، زندگی یک مسلمان و مؤمن باید رو به جلو و همراه با پیشرفت باشد؛ چنانکه امیرالمؤمنین امامعلی (ع) میفرمایند: «بازنده کسی است که امروزش همچون دیروز او باشد». در آموزههای دینی برای این حرکت رو به جلو تعابیر دیگری هم وجود دارد؛ همچون توصیه به تقسیم اوقات روزانه به سه بخش عبادت، کار و تفریح؛ البته این لزوما بدان معنا نیست که ۲۴ ساعت شبانهروز را به سه بخش هشتساعته تقسیم کنیم، بلکه میتوان به تناسب ضرورتها در این تقسیمبندی، تناسب را رعایت کرد؛ چراکه در بسیاری از مواقع، کار جنبه عبادت یا تفریح میگیرد.
اسلام ظرفیتهای متعددی را برای بهرهوری از زندگی روزانه تدارک دیده که در آن، هم ارتباط با خدا و عبادت، هم کسبوکار و هم استراحت و تفریح پیشبینی شده است، لذا نباید صرفا از یک پنجره به زندگی بنگریم؛ برای مثال مؤمنی که بناست رو به جلو حرکت و پیشرفت کند، باید ورزش را در زندگی خود بگنجاند.
درباره عبادت هم اسلام برنامه روزانه دارد تا انسان مسلمان و مؤمن در زندگی روزمره با منبع قدرت مطلق و ثروتمند بلامنازع این عالم، همزیستی و تعامل داشته باشد.
با مروری بر آموزههای دینی درمییابیم که چقدر برای ساعتها، روزها و اوقات خاص دستورالعمل داریم که بهعنوان مثال اگر برای آن برنامهریزی کنیم، میتوانیم تحولات شگرفی را تجربه کنیم. مهم آن است که در همه این ظرفهای زمانی، نقطه نقل و محور حرکت رو به جلو و پیشرفت است؛ چون اساسا اسلام با ایستایی و رکود مخالفت دارد.
شأن اصلی عبادت، همان است که برای ما طراحی شده است؛ یعنی نماز و قرائت قرآن و خدمت به خلق، اما متأسفانه ما گاه اینها را کم میبینیم و کوتاه درنظر میگیریم، درحالیکه ارتباط لذتبخش با قدرت مطلق عالم یعنی خدای متعال از بستر همین عبادتها و اعمال ایجاد میشود.
باید توجه کرد دین کاری میکند که زندگی ما ارزان دربیاید و بسیاری از هزینههای ما کاهش بیابد؛ برای مثال بسیاری از خانوادهها امروزه برای حل مشکلات فرزندانشان هزینههای گزاف میپردازند، درحالیکه نماز بهتنهایی آرامش بچهها را تأمین میکند.
در بعد تفریح هم توجه به نسخه دین بسیار راهگشاست؛ تفریحات رایج و کنونی بهگونهای است که بعد از تفریح به استراحت نیاز داریم؛ چون تفریحات ما خستهکننده است؛ مثل ساعتها ماندن در ترافیک جاده شمال، اما نگاه دین و دستورالعملهایش چنین نیست. بیرون رفتن و حضور در طبیعت مهم است، اما به سفر چندین کیلومتری نیاز ندارد، بلکه با حضور در دل دشت و دَمَن هم فرصت تفکر بهدست میآوریم و هم تفریح میکنیم. با برنامه اسلام، دیگر تفریحات ما مثل غربیها موکول به پایان هفته نمیشود، بلکه میتوانیم هر روز درکنار کار و عبادت، تفریح هم بکنیم.
برنامهریزی دینمدارانه برای زندگی روزمره، کمترین آسیب را متوجه ما میکند؛ چون اگر زندگی هر سه قسم استراحت و تفریح، عبادت و کار را داشته باشد، آسیبهای خانوادگی و اجتماعی ما بهشدت کاهش مییابد. آنچه امروز از آسیبهای اجتماعی خانوادگی مثل ترجیح دادن نگهداری از سگ بهجای فرزندآوری، موکول کردن تفریحات به آخر هفته و امور بیاثر، همه زندگی را در کسب پول خلاصه کردن و امثال آن تجربه میشود، ناشی از برنامههای دنیایی است، درحالیکه نسخه اسلام زندگی ما را شیرین و دنیای ما را بهشتی میکند.