دینی به نام اخلاق

دین داریم آیا؟ در جواب باید، اما و اگر آورد. چه اگر مراد از دین داری، اجرای مناسک باشد، مومنیم تا حدودی و برخی هم مومن تمام هستند، اما اگر به روح جاری در رفتار و کردارمان باشد، بسیارمان رفوزه می‌شویم حتی خیلی از همان «مومن تمام» ها! چه ایمان ما را به پیامبراعظم (ص) اندازه خواهند گرفت. هرچه به او شبیه باشیم مومنیم و الا در مناسک که کسی به گرد پای خوارج نمی‌رسد. اما کیست که فاصله بی نهایت آن‌ها با پیامبر اکرم (ص) را نداند؟ گونه‌های به روز شده آن‌ها هم همین طور.

برای «همین طور» دیگر اجازه می‌خواهم نگاهی به خود بیندازم. به خودمان نگاه کنیم. در رفتار‌های اجتماعی ما زیست پیامبرانه کجاست؟ به قول مولوی بزرگ؛ شیر را بچه همی ماند به او تو به پیغمبر بچه می‌مانی بگو! از رسول خدا و رفتار و گفتارش فراوان شنیده و خوانده ایم. پس متر و معیار دست ماست. خود را اندازه بزنیم تا ببینیم چه قد و قامتی داریم در این وادی. حال جامعه و آمار پرخاشگری و نزاع‌های خیابانی و تعداد پرونده‌های قضایی و راهرو‌های پاسگاه و دادگاه گواهی می‌دهد چه کاره ایم. 

واقعیت این است که، هرکس می‌خواهد به خیر و خوبی برسد باید به خیر و خوبی زندگی کند. راه دیگری وجود ندارد. نمی‌شود بدی کاشت و خوبی برداشت کرد. مردم علیک السلام را در پاسخ به سلام بر زبان می‌آورند؛ و رحمه ا... و برکاته را هم بر آن می‌افزایند، چون خوبی را باید با خوبی نیکوتر و کامل‌تر جواب داد. با اخلاق حسنه است که می‌شود حسنات را در جامعه جاری کرد. این را خردمندان دریافته و نوشته اند که؛  خوش اخلاقی، عنصری کلیدی در دین داری و عاملی مهم در موفقیت انسان است. 

شاید مهم‌ترین ویژگی رسول خدا (ص) اخلاق برتر اوست که در قرآن نیز بدان اشاره شده است: «به راستی که تو دارای اخلاق عظیم هستی» همین خُلقِ عظیم است که خَلق را به عظمت می‌رساند. در جای دیگر هم قرآن با تمجید از نرم خویی رسول خدا (ص) تأکید می‌کند که اگر تندخو بودی، مردم از اطرافت پراکنده می‌شدند.

اصلا بداخلاقی انرژی منفی و دافعه تولید می‌کند که مردم را فراری می‌دهد. خوش اخلاقی است که به تولید انرژی مثبت همت می‌کند و رمیدگان را هم باز می‌گرداند. می‌دانیم که خوش رفتاری و التزام به مکارم اخلاقی، در سیره اجتماعی و تربیتی پیامبراکرم (ص) و ائمه (ع)، از جایگاه والایی برخوردار است. تا جایی که کامل کردن ویژگی‌های والای اخلاقی به عنوان فلسفه بعثت نام می‌گیرد.

اخلاق شایسته در نگاه نبوی هم سنگِ دین است بنابراین از حضرتشان می‌خوانیم، «اسلام همان اخلاق نیک است» نمی‌شود دین داشت، اما از اخلاق درست بی بهره بود. 

آن‌ها که خود را متدین می‌پندارند، اما از این فضیلت بی بهره اند، حداقل نصف دین را به دست نمی‌آورند چه در روایتی نبوی، اخلاق نیک نصف دین دانسته شده است. اخلاق نیکو را می‌توان کلید کسب دیگر فضایل و کمالات دانست. هرکس از این موهبت الهی برخوردار باشد، به راحتی می‌تواند، پله‌های ترقی و پیشرفت مادی و معنوی را طی کند. تجربه زیست اجتماعی ما هم بر این واقعیت شهادت می‌دهد که با اخلاق خوب می‌توان به خوبی از پس مشکلات بزرگ هم برآمد.

در ادامه حتما بخوانید بخشش و مهربانی میراث مشترک

نمی‌خواهم در این ایام که به میلاد رسول سرمد (ص) و صادق آل محمد (ع)، عید شده است، قلم به گزاره‌هایی بر کاغذ برم که کام را تلخ کند بنابراین ا از ضرورت‌های حسن اخلاق و بایستگی‌های پاکیزگی رفتار می‌گویم که می‌تواند ما را به پیامبر (ص) و جامعه مورد پسند رسول خدا نزدیک‌تر کند. 

پس شایسته است همه از خود شروع کنیم. به ویژه ما اهل قلم و حضرات اهل سخن با تخلق به خُلقِ نیکو خود را در شمار دوستان رسول (ص) تعریف کنیم. جامعه با آدم‌های خوش اخلاق جای بهتری برای زندگی می‌شود.