عقلانیت جناح‌های سیاسی، تنها مانع بازگشت پوپولیسم

مجلس یازدهم مجلسی ضعیف از نظر پشتوانه آرای مردمی دیده می‌شود. با این حال پیش بینی می‌شود که دو مسیر در پیش‌روی مجلس باشد. در حالت خوش‌بینانه می‌توان گفت این مجلس با وجود آرای حداقلی که از مردم گرفته است و با توجه به اینکه توان کارشناسی پذیرفتنی‌ای ندارد، باید از بدنه کارشناسی خارج از مجلس که دارای دانش و فهم موضوعات در زمینه‌های تخصصی است، استفاده کند و کمک بگیرد تا قانون‌گذاری مناسبی برای حل مشکلات اجتماعی، اقتصادی و معیشتی انجام دهد. این حالت خوش‌بینانه در شرایطی رخ می‌دهد که نیت و غایت ورود این افراد به مجلس، «حل مشکلات مردم و کشور» باشد.
در این صورت، باید مجلس همگام با قوه مجریه برای حل مشکلات مردم قدم بردارد. باتوجه‌به شناخت ظاهری از افرادی که وارد مجلس شده‌اند و اتفاقاتی که درحال رخ دادن است- مثل رقابت جدی برای کسب کرسی‌های ریاست کمیسیون‌ها- بعید می‌دانم هیچ سطحی از همیاری بین مجلس یازدهم و دولت فعلی رخ دهد و این ترکیب نمایندگان به اندازه‌ای سعه صدر داشته باشند که بخواهند برای حل مشکلات جامعه، به‌شدت متحد شوند و با وحدت و همگرایی کافی در جهت تعامل با قوا تلاش کنند. دومین حالت که پیش‌بینی‌پذیر است، این است که این مجلس با همین پشتوانه و سطح تجربه افرادی که وارد مجلس شده‌اند، با دید روشن و افق باز، حل مشکلات اجتماعی را نبینند و به‌دنبال جناح‌های سیاسی و رقابت‌های درون‌جناحی بروند و منجر به تشدید درگیری‌ها در سطح جامعه شوند. طبیعی است که با وقوع این مسئله، آخرین امید‌های مردم برای حل مشکلات از بین می‌رود. شاید نمایندگان مجلس یازدهم به این سمت نروند که بخواهند رئیس‌جمهور و دولت را تغییر دهند؛ چراکه به واقع در این حد بعید است که بخواهند و بتوانند حرکت جدی انجام دهند، اما درگیری‌های متوالی بین مجلس و دولت، منجر به ایجاد اوضاع و شرایط مشوشی می‌شود که حرکت هر دو قوه را با دست‌انداز مواجه می‌کند و بازنده اصلی این میدان درگیری، مردم هستند؛ مردمی که زیر فشار مشکلات اجتماعی و اقتصادی معیشتی، روزگار می‌گذرانند. به‌طور طبیعی پوپولیسم بر موجی از شعار‌های بی‌محتوای توخالی و اجرانشدنی، سوار است و می‌تواند احساسات مردمی را تحریک کند. این نگرانی و تشبیه بین مجلس یازدهم و مجلس هفتم، چندان بیجا نیست؛ چراکه همین افراد می‌توانند زمینه‌ساز روی کار آمدن پدیده نوظهور و عجیبی در ۱۴۰۰ باشند. همانند آنچه در سال ۸۴ رخ داد. درمجموع باید گفت که موضوع رشد پوپولیسم یکی از خطرات اصلی انتخابات اسفند مجلس بود و این خطر برای انتخابات آینده حتی بزرگ‌تر نیز شده است. بنا بر شرایط ویژه‌ای که در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی کشور وجود دارد، امکان ظهور و بروز پوپولیست‌ها در انتخابات وجود دارد. این مسئله جای بسی نگرانی است؛ چراکه با وقوع چنین شرایطی، مشکلات اجتماعی ما چندین‌هزار برابر می‌شود. تنها راه امیدواری این است که در عرصه سیاسی، شاهد دخالت مستقیم بزرگان در جهت هدایت جریانات سیاسی باشیم؛ هدایتی که می‌تواند قوا را به‌سمت هم‌گرایی ببرد و مانع از بروز چنین اتفاقی و تکرار تجربیات گذشته شود.