بررسی ظرفیت‌های سازمان اکو در آستانه برگزاری نشست وزرای خارجه این سازمان در مشهد | «اکو»، پلی برای هم‌گرایی اقتصادی
قرار است مشهد، میزبان دیپلماسی اقتصاد و توسعه در اجلاس سران اکو باشد؛ اجلاسی که بیش از ۱۰۰ میهمان خارجی و مقام‌های عالی ۱۰ کشور عضو این پیمان، در آن حضور دارند.
فلاح- موسوی‌زاده | شهرآرانیوز؛ «اجلاس وزرای خارجه کشور‌های عضو پیمان اکو (سازمان همکاری اقتصادی) در مشهد برگزار می‌شود.» اگر اهل پیگیری اخبار باشید، این خبر در هفته‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین تیتر‌های حوزه اقتصاد به‌ویژه در مشهد تبدیل شده است. چرا؟ چون قرار است مشهد، میزبان دیپلماسی اقتصاد و توسعه در اجلاس سران اکو باشد. اجلاسی که بیش از ۱۰۰ میهمان خارجی و مقام‌های عالی ۱۰ کشور عضو این پیمان، در آن حضور دارند.
اکو چیست؟ و کدام کشور‌ها عضو این سازمان هستند؟ فرصت‌های اقتصادی هر کدام از این کشور‌ها کدام است؟ چالش‌های این سازمان چیست؟ کشور و همچنین مشهد به‌عنوان میزبان چه بهره‌هایی می‌تواند از برگزاری این اجلاس داشته باشد؟ و... قرار است این روز‌ها با زبانی ساده‌تر به این سؤال‌ها پاسخ دهیم.
سازمانی برای هم‌گرایی اقتصادی
اکو سازمانی است که ایران همراه با پاکستان و ترکیه، مؤسسان اصلی آن بودند و بعدتر افغانستان، تاجیکستان، جمهوری‌آذربایجان، ازبکستان، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان در سال ۱۹۹۲ به این سازمان ملحق شدند.
بر اساس داده‌های سایت رسمی سازمان همکاری‌های اقتصادی، هدف اصلی این سازمان ایجاد شرایط مناسب برای ارتقای توسعه اقتصادی پایدار در منطقه است. هدف بنیان‌گذاران اکو فراهم‌آوردن امکانات و زمینه‌های لازم برای رفاه و توسعه مشترک کشور‌های عضو است.
این سازمان تلاش دارد تا از طریق تقویت همکاری‌های اقتصادی و تجاری، کشور‌های عضو را در راستای توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی مردمشان یاری کند. از توسعه حمل‌ونقل گرفته تا افزایش تجارت و هم‌گرایی اقتصادی، از جمله اهدافی است که اکو آن را دنبال می‌کند. بازتاب این اهداف می‌تواند در تحولاتی مانند کریدور‌های بین‌المللی و افزایش سطح همکاری‌های تجاری دیده شود.
این را هم بگوییم که آخرین باری که ایران میزبان این اجلاس بود به شانزده سال قبل بازمی‌گردد که در تهران برگزار شد. بد نیست بدانید که دبیرخانه این سازمان در تهران است.
چالش‌های اکو
با وجود اهداف سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) برای ارتقای توسعه اقتصادی پایدار و رفاه کشور‌های عضو، این سازمان در دستیابی به برخی از این اهداف با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است. اگرچه اکو موفق به تسهیل ارتباطات تجاری و اقتصادی میان برخی کشور‌های عضو شده، ولی درمجموع نتایج آن کمتر از انتظارات بوده است. یکی از دلایل اصلی این ناکامی‌ها، تفاوت‌های اقتصادی و سیاسی عمیق میان کشور‌های عضو است.
برخی کشور‌ها از نظر اقتصادی توسعه‌یافته‌تر بوده و برای دیگر اعضا همچنان چالش‌هایی در زمینه‌های سیاسی، امنیتی و حتی زیرساختی وجود دارد. علاوه بر این، تحولات ژئوپلیتیکی در برخی مناطق، اختلافات داخلی کشور‌های عضو و مشکلات اقتصادی جهانی به‌ویژه بحران‌های مالی و تحریم‌ها، باعث محدودشدن تأثیرات این همکاری‌ها شده‌اند. بنابراین، با وجود اهداف متعالی و چشم‌انداز مثبت اولیه، اکو نتوانسته است به طور کامل به اهداف خود دست یابد.
اکو، اثرگذار است
هرچند سازمان در رسیدن به اهداف خود با چالش‌هایی روبه‌روست، هنوز هم برگزاری اجلاس اکو می‌تواند اثرگذار باشد. این اجلاس‌ها می‌توانند فرصتی برای کشور‌های عضو باشند تا به‌طور مستقیم مسائل اقتصادی، تجاری و امنیتی منطقه را مورد بحث‌وبررسی قرار دهند و راه‌حل‌هایی برای همکاری‌های بیشتر پیدا کنند. اگرچه عملکرد اکو در گذشته کمتر از حد انتظارات بوده، اما برگزاری چنین اجلاس‌هایی می‌تواند باعث تقویت همکاری‌ها و تلاش‌های مشترک برای غلبه بر مشکلات موجود شود.
اثرگذاری این اجلاس‌ها به میزان تمایل و همکاری کشور‌های عضو برای اجرای توافقات و طرح‌ها بستگی دارد. همچنین در شرایط کنونی منطقه که با چالش‌های مختلفی روبه‌روست، این اجلاس‌ها می‌توانند به‌عنوان بستری برای تبادل نظر و جلب حمایت‌های بین‌المللی اهمیت بیشتری پیدا کنند. از این رو، اکو همچنان می‌تواند موجب تقویت همکاری‌های منطقه‌ای و کمک به پیشبرد پروژه‌های مشترک شود.
شهری در مسیر توسعه اقتصادی منطقه
چرا مشهد؟ موقعیت راهبردی مشهد، به‌عنوان دروازه‌ای میان آسیای میانه و خاورمیانه، یکی از مهم‌ترین دلایل انتخاب آن برای این رویداد است. این شهر با دارابودن زیرساخت‌های حمل‌ونقل، ظرفیت‌های گردشگری و امکانات میزبانی، می‌تواند به الگویی برای تعاملات اقتصادی کشور‌های عضو اکو تبدیل شود. مشهد همچنین به‌واسطه نقش تاریخی‌اش در جاده ابریشم، همواره نقطه‌ای کلیدی در مناسبات تجاری منطقه بوده است.
مباحثی نظیر توسعه کریدور‌های ترانزیتی، هماهنگ‌سازی تعرفه‌های گمرکی و رفع موانع تجاری، از جمله محور‌های اصلی این نشست خواهد بود. علاوه‌براین، با توجه به تنوع اقتصادی اعضای اکو، این نشست می‌تواند بستر شناسایی ظرفیت‌های مکمل اقتصادی و سرمایه‌گذاری مشترک را فراهم کند.
در همین زمینه، کارشناسان اقتصادی معتقدند که انتخاب مشهد به‌عنوان میزبان این رویداد، افزون بر بهره‌برداری از ظرفیت‌های اقتصادی و لجستیکی این شهر، پیامی روشن به جامعه بین‌المللی است: ایران، همچنان به دنبال تقویت روابط اقتصادی منطقه‌ای و بین‌المللی است. همچنین، مقامات محلی بر این باورند که اجلاس اکو در مشهد می‌تواند نقطه عطفی در استفاده از ظرفیت‌های بومی برای ارتقای همکاری‌های اقتصادی و تجاری میان کشور‌های منطقه باشد.
مشهد، نه‌تنها به‌عنوان پایتخت معنوی ایران شناخته می‌شود، بلکه با ظرفیت‌های ویژه‌ای که در حوزه‌هایی همچون گردشگری مذهبی، صنایع‌دستی و خدمات درمانی دارد، همواره در مرکز توجهات منطقه‌ای و بین‌المللی قرار داشته است. انتخاب این شهر برای برگزاری اجلاس اکو، نشان‌دهنده نقشی است که می‌تواند در توسعه اقتصادی منطقه ایفا کند. این روز‌ها تنها میزبان یک نشست نیست؛ بلکه صحنه‌ای برای گفت‌و‌گو‌هایی است که می‌تواند تاروپود اقتصاد منطقه را به هم پیوند دهد.
***
فرصت‌های اقتصادی کشور‌های عضو سازمان همکاری اقتصادی (اکو)
ایران
منابع نفت و گاز
انرژی‌های تجدیدپذیر
پتروشیمی و معدن
محصولات کشاورزی و تولیدات دامی
بازار بزرگ داخلی و موقعیت ترانزیتی
گردشگری مذهبی، فرهنگی و سلامت
ترکیه
گردشگری
موقعیت استراتژیک ترانزیت کالا
تولید خودرو
صنایع نساجی
محصولات غذایی
پاکستان
نیروی کار ارزان
تولید نساجی و پوشاک
تولید برنج
پروژه‌های زیرساختی ترانزیتی
افغانستان
ذخایر غنی معدنی
تولید خشکبار و محصولات دامی
موقعیت ترانزیتی
گردشگری فرهنگی و تاریخی
ازبکستان
تولید طلا
گاز طبیعی
پنبه
فرصت‌های صنعتی در تولید منسوجات و ماشین‌آلات
بازار مصرف رو به رشد داخلی
آذربایجان
ذخایر نفت و گاز در دریای خزر
ترانزیت
سرمایه‌گذاری کشاورزی و گردشگری
ترکمنستان
گاز
کشاورزی (پنبه و گندم)
زیرساخت‌های انرژی و حمل‌ونقل
قزاقستان
منابع معدنی (اورانیوم، نفت و فلزات)
کشاورزی (غلات و دام‌پروری)
ترانزیت از طریق کریدور چین-اروپا
قرقیزستان
استخراج طلا و فلزات
فرصت‌های گردشگری طبیعی
کشاورزی و دام‌پروری
تاجیکستان
منابع آبی زیاد برای توسعه انرژی هیدروالکتریک
تولید آلومینیوم و پنبه
***
نگاه کشور‌های مختلف به اکو
چین: این کشور خواهان توسعه طرح یک کمربند، یک راه از طریق اکو است. تأمین نفت و گاز مورد نیاز و اتصال به آسیای مرکزی و آسیای جنوب غربی از دیگر جنبه‌هایی است که مورد توجه چین قرار دارد.
روسیه: کشور‌های اکو امکان اتصال به کشور‌های حوزه خلیج فارس را به روسیه می‌دهند.
کشور‌های حاشیه خلیج فارس: گسترش همکاری‌های اقتصادی و انرژی با کشور‌های آسیای مرکزی مورد توجه کشور‌های حاشیه خلیج فارس قرار گرفته است. در همین راستا، شرکت‌های اماراتی و سعودی در آسیای میانه سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
اروپا: کشور‌های اروپایی از طریق اکو به دنبال دسترسی به منابع انرژی و توسعه روابط ترانزیتی هستند.
برخی از چالش‌های سازمان اقتصادی اکو
ساختار اقتصادی متفاوت: کشور‌های عضو از نظر توسعه‌یافتگی اقتصادی، تفاوت‌های د‌رخورتوجهی دارند.
نبود زیرساخت‌های مناسب: مشکلات زیرساختی سبب محدود شدن ظرفیت‌های تجاری در منطقه می‌شود.
مشکلات مالی و بودجه‌ای: تأمین مالی پروژه‌های مشترک، نیازمند هم‌گرایی گسترده بین اعضاست.
نبود سیاست‌های تجاری مشترک: نبود هماهنگی در تعرفه‌های تجاری مانع توسعه تجارت میان اعضا می‌شود.
کمبود فناوری و نوآوری: دسترسی محدود به فناوری‌های پیشرفته و نبود همکاری در حوزه‌های نوآوری سبب شده توسعه پایدار کمتر از ظرفیت واقعی کشور‌های عضو باشد.
رقابت داخلی بین اعضا: برخی کشور‌ها به جای همکاری در زمینه‌های اقتصادی با هم رقابت می‌کنند.
راهکار‌های تقویت سازمان اقتصادی اکو
توسعه زیرساخت‌های منطقه‌ای: گسترش راه‌آهن، جاده‌ها و کریدور‌های حمل‌ونقل میان اعضا، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های فناوری، همکاری در پروژه‌های انرژی
تسهیل تجارت: کاهش تعرفه‌های تجاری میان کشور‌های عضو، ایجاد بازار مشترک، هماهنگ‌سازی قوانین و سیاست‌های گمرکی
افزایش همکاری مالی و سرمایه‌گذاری: تأمین منابع مالی برای پروژه‌های مشترک توسعه‌ای، به‌ویژه در کشور‌های کمتر توسعه‌یافته، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، راه‌اندازی یک سیستم بانکی منطقه‌ای برای تأمین مالی پروژه‌ها و تسهیل تبادلات مالی
همکاری بخش خصوصی: تقویت ارتباطات تجاری، کشاورزی و صنعتی میان شرکت‌های بخش خصوصی اعضا
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
