دستگیری دزد سابقه‌دار با ۳۰۰ فقره سرقت توسط پلیس مشهد کشف جسد خون آلود پیرمرد در کیسه زباله توسط کارشناس شهرداری مشهد ۹ هزار کودک در مراکز بهزیستی زندگی می‌کنند جزئیات حقوق ایام بارداری مادران در سال ۱۴۰۴ اعلام شد مقتول می‌خواست چک هایم را اجرا بگذارد یک زن اماراتی دبیرکل جدید سازمان جهانی گردشگری شد نتایج اولیه کنکور ارشد ۱۴۰۴ اعلام شد راهکار عملیاتی برای بالا رفتن آمار ازدواج مهار پنجمین حریق در مراتع قوچان با متخلفان اراضی ملی در خراسان رضوی برخورد قاطع می‌شود ویدئو | اوباش حمله کننده به سرنشینان یک دستگاه خودرو در حوالی شیراز دستگیر شدند ۵ کشته و زخمی بر اثر تصادف تریلی و سواری در جاده سلفچگان به ساوه (۹ خرداد ۱۴۰۴) گرد و غبار، نفس ساکنان خراسان رضوی را سنگین می‌کند (۹ خرداد ۱۴۰۴) ماجرای تصادف پسر نیکزاد از زبان رئیس منطقه سه پلیس راهور تهران آغاز غربالگری ۱۴۰۴ نوزادان در خراسان رضوی از شنبه (۱۰ خرداد ۱۴۰۴) | آماده‌باش ۵۶ مرکز درمانی منتخب برای کودکان در استان دستگیری سارق سابقه‌داری که به اموال مُرده هم رحم نکرد دود دست دوم سیگار نقض قاطع حق‌الناس است | دورهمی بدون دخانیات را به یک برند خانوادگی تبدیل کنیم ویدیو | سقوط هواپیمای ارتش کره‌جنوبی یک قلب در هزار خانه تپید | روایت ایثار خانواده‌های مرگ مغزی در مشهد+ فیلم سالانه بیش از ۵۰ هزار نفر در کشور جان خود را بر اثر مصرف محصولات دخانی از دست می‌دهند وجود ۷ هزار و ۳۰۰ متخصص اطفال در کشور | خطر کمبود متخصص در ۱۰ سال آتی شیوع ۱۵ درصدی آسم و آلرژی در بین اطفال | خطر حیوانات خانگی برای کودک پژمان فر: به دنبال توسعه مراکز درمانی برای پیوند عضو در کشور هستیم ضرورت نوسازی سالانه ۵۰۰ هزار خودروی فرسوده در کشور در سال ۱۴۰۴ اعتبارات هزینه‌ای سازمان حفاظت محیط زیست ۵۰ درصد افزایش یافته است پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (پنجشنبه، ۸ خرداد ۱۴۰۴) | مشهد از فردا گرم می‌شود
سرخط خبرها

از چشمه گیلاس تا مکران

  • کد خبر: ۳۱۲۰۷۲
  • ۰۲ بهمن ۱۴۰۳ - ۱۵:۰۴
از چشمه گیلاس تا مکران
در این همه سال، تشنگی مشهد نیز همراه با رشدش افزایش یافت. اولین‌بار در قرن نهم قمری، امیر علیشیر‌نوایی به فکر انتقال آب چشمه‌گیلاس به مشهد افتاد.
محمد علایی
نویسنده محمد علایی

چند روز پیش به دیدن چشمه‌گیلاس رفتم؛ چشمه‌ای در شمال غربی کلان‌شهر مشهد؛ آنجاکه دشت به کوه می‌رسد. این چشمه بر دامنه رشته‌کوه هزارمسجد تکیه زده و پشتش به این بلندای باشکوه گرم است. تاریخ کهن این چشمه هزاران سال، از رهگذران خسته و تنهایی که در سایه درختانش آرام گرفته‌اند تا پادشاهانی از ساسانیان، مغولان و تیموریان، را به خود دیده است. گویی پند شیخ خرقان «هر که در این سرا درآید، نانش دهید و از ایمانش مپرسید»، در دل این چشمه جاری بوده است؛ چشمه‌ای که هزاران سال آب گوارایش را بی‌چشمداشت به همه، از دارا و ندار گرفته تا خویش و بیگانه، ارزانی کرده است.

آب این چشمه از دل رشته‌کوه هزارمسجد می‌جوشد و غوغایی به پا می‌کند. از آن ارتفاعات، آبی زلال و زندگی‌بخش بر دشت تشنه جاری می‌شود و زندگی، سرسبزی و زیبایی می‌آفریند. از قرن سوم، زمانی که روستای کوچک و سرسبز سناباد پیکر پاک امام‌رضا (ع)، نواده پیامبر (ص)، را در آغوش گرفت و حرم مطهر رضوی برپا شد، این روستا به زیارتگاه عاشقان تبدیل گردید. با گذر زمان، سناباد بزرگ شد و مشهد از دل آن پا گرفت و به کلان‌شهری تبدیل شد که شرق ایران را دربرمی‌گیرد.

در این همه سال، تشنگی مشهد نیز همراه با رشدش افزایش یافت. اولین‌بار در قرن نهم قمری، امیر علیشیر‌نوایی به فکر انتقال آب چشمه‌گیلاس به مشهد افتاد. چشمه نیز دلتنگ امام مهربانی‌ها، خندان و آوازخوان، آب خود را به سوی مشهد روانه کرد. در سال ۹۸۶ قمری، شاه‌عباس بخشی از آب چشمه‌گیلاس و کشف‌رود را خرید و وقف حرم رضوی کرد. 

این آب زلال و گوارا نه‌تنها اطراف حرم را سیراب می‌کرد، بلکه به کشف‌رود می‌پیوست و در مسیر خود برکت می‌آفرید. در دوره‌های بعد، تلاش‌های دیگری برای تأمین آب مشهد انجام شد. در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، اسدی، استاندار وقت، با احداث کاریز‌هایی در روستای گناباد، آب گوارا را به مشهد رساند. در سال‌های بعد، حفر چاه‌های عمیق و احداث سد‌های کارده و طرق آغاز شد؛ اما این اقدامات به بهای از‌دست‌دادن توازن طبیعی دشت مشهد انجامید. با حفر بی‌رویه چاه‌ها و انباشت سدها، کشف‌رود کم‌آب‌تر شد و منابع زیرزمینی مشهد به‌شدت آسیب دید. 

با گذر زمان، صنعت نیز به دشت مشهد راه یافت و آبخوان‌های زیرزمینی که دیگر نیمه‌جان بودند، بیش‌از‌پیش تخریب شدند. احداث سد دوستی در ۱۸۰‌کیلومتری شرق مشهد نیز باوجود انتقال آب، نتوانست تشنگی کلان‌شهر مشهد را برطرف کند. 

اکنون، با کاهش بارندگی، گرم‌تر‌شدن هوا و افت شدید منابع آبی، اوضاع بحرانی‌تر از گذشته شده است. بیایید برای آینده شرق کشور و کلان‌شهر مشهد راه‌حلی اساسی بیابیم. باید به توسعه تمدن دریایی و ظرفیت‌های سواحل مکران، بندرعباس، بوشهر، آبادان و جزایر ایرانی اندیشید و آن را به‌عنوان راهبردی پایدار دنبال کرد.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->