خروج ۶۹ درصد زائران اربعین از کشور ۴ نوشیدنی فوق‌العاده برای رفع عطش هنگام فعالیت ورزشی در گرما چند نکته درباره الکترولیت‌ها که این روز‌ها بیشتر به آنها نیاز دارید اهدای عضو بیمار مرگ مغزی در مشهد به ۴ بیمار زندگی دوباره بخشید (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) آفتاب سوختگی در کودکی، خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می‌دهد کرایه نجف تا کربلا 1404 در اربعین | راهنمای کامل هزینه‌ها و مسیر روایتی از رویارویی مجدد دزد و کارآگاه ماجرای تعقیب و گریز پلیس و سارق خودرو در غرب تهران مهلت حذف و اضافه بیمه تکمیلی بازنشستگان کشوری امروز (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) به پایان می‌رسد انهدام یک باند بزرگ سرقت با دستگیری زن معتاد در صحنه سرقت معوقات فروردین ماه ۱۴۰۴ بازنشستگان تأمین اجتماعی را پرداخت کنید توجه به بومی‌گزینی و جوانی در جذب نیرو از آزمون استخدامی آموزش و پرورش نتایج آزمون ورودی مدارس استعداد‌های درخشان برای ورود به پایه هفتم اعلام شد + لینک مشاهده نتایج اقلام ضروری برای کوله‌پشتی زائران اربعین مصدومیت ۵ زائر ایرانی در تصادف ون با جرثقیل در عراق شاخص اصلی در انتخاب عینک آفتابی استاندارد چیست؟ بیشتر سرطان‌های کبد قابل پیشگیری هستند پیش‌بینی هواشناسی مشهد و خراسان رضوی امروز (چهارشنبه، ۱۵ مرداد ۱۴۰۴) | تداوم روند هوای گرم سال تحصیلی دانشجویان نو ورود از ۲۶ مهرماه آغاز خواهد شد حادثه واژگونی آمبولانس اورژانس در اصفهان با کولر روشن خودرو هم از گرمازدگی در امان نیستید زنگ خطر باروری زنان ایرانی به صدا درآمد «انگور» میوه بهشتی برای سلامت قلب و مغز دستگیری کلاهبردار شیاد در مشهد با تیزهوشی یک طلافروش آغاز ذخایر استراتژیک دارو و تجهیزات پزشکی پیشرفت ۷۰ درصدی طرح جامع پایانه مرزی «دوغارون» خراسان رضوی صدرنشین پاک‌ترین هوای شبانه‌روز گذشته (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) «روزبه وادی» جاسوس موساد به‌اتهام افشای اطلاعات شهید هسته‌ای اعدام شد (۱۵ مرداد ۱۴۰۴)
سرخط خبرها

از چشمه گیلاس تا مکران

  • کد خبر: ۳۱۲۰۷۲
  • ۰۲ بهمن ۱۴۰۳ - ۱۵:۰۴
از چشمه گیلاس تا مکران
در این همه سال، تشنگی مشهد نیز همراه با رشدش افزایش یافت. اولین‌بار در قرن نهم قمری، امیر علیشیر‌نوایی به فکر انتقال آب چشمه‌گیلاس به مشهد افتاد.
محمد علایی
نویسنده محمد علایی

چند روز پیش به دیدن چشمه‌گیلاس رفتم؛ چشمه‌ای در شمال غربی کلان‌شهر مشهد؛ آنجاکه دشت به کوه می‌رسد. این چشمه بر دامنه رشته‌کوه هزارمسجد تکیه زده و پشتش به این بلندای باشکوه گرم است. تاریخ کهن این چشمه هزاران سال، از رهگذران خسته و تنهایی که در سایه درختانش آرام گرفته‌اند تا پادشاهانی از ساسانیان، مغولان و تیموریان، را به خود دیده است. گویی پند شیخ خرقان «هر که در این سرا درآید، نانش دهید و از ایمانش مپرسید»، در دل این چشمه جاری بوده است؛ چشمه‌ای که هزاران سال آب گوارایش را بی‌چشمداشت به همه، از دارا و ندار گرفته تا خویش و بیگانه، ارزانی کرده است.

آب این چشمه از دل رشته‌کوه هزارمسجد می‌جوشد و غوغایی به پا می‌کند. از آن ارتفاعات، آبی زلال و زندگی‌بخش بر دشت تشنه جاری می‌شود و زندگی، سرسبزی و زیبایی می‌آفریند. از قرن سوم، زمانی که روستای کوچک و سرسبز سناباد پیکر پاک امام‌رضا (ع)، نواده پیامبر (ص)، را در آغوش گرفت و حرم مطهر رضوی برپا شد، این روستا به زیارتگاه عاشقان تبدیل گردید. با گذر زمان، سناباد بزرگ شد و مشهد از دل آن پا گرفت و به کلان‌شهری تبدیل شد که شرق ایران را دربرمی‌گیرد.

در این همه سال، تشنگی مشهد نیز همراه با رشدش افزایش یافت. اولین‌بار در قرن نهم قمری، امیر علیشیر‌نوایی به فکر انتقال آب چشمه‌گیلاس به مشهد افتاد. چشمه نیز دلتنگ امام مهربانی‌ها، خندان و آوازخوان، آب خود را به سوی مشهد روانه کرد. در سال ۹۸۶ قمری، شاه‌عباس بخشی از آب چشمه‌گیلاس و کشف‌رود را خرید و وقف حرم رضوی کرد. 

این آب زلال و گوارا نه‌تنها اطراف حرم را سیراب می‌کرد، بلکه به کشف‌رود می‌پیوست و در مسیر خود برکت می‌آفرید. در دوره‌های بعد، تلاش‌های دیگری برای تأمین آب مشهد انجام شد. در سال ۱۳۰۷ هجری شمسی، اسدی، استاندار وقت، با احداث کاریز‌هایی در روستای گناباد، آب گوارا را به مشهد رساند. در سال‌های بعد، حفر چاه‌های عمیق و احداث سد‌های کارده و طرق آغاز شد؛ اما این اقدامات به بهای از‌دست‌دادن توازن طبیعی دشت مشهد انجامید. با حفر بی‌رویه چاه‌ها و انباشت سدها، کشف‌رود کم‌آب‌تر شد و منابع زیرزمینی مشهد به‌شدت آسیب دید. 

با گذر زمان، صنعت نیز به دشت مشهد راه یافت و آبخوان‌های زیرزمینی که دیگر نیمه‌جان بودند، بیش‌از‌پیش تخریب شدند. احداث سد دوستی در ۱۸۰‌کیلومتری شرق مشهد نیز باوجود انتقال آب، نتوانست تشنگی کلان‌شهر مشهد را برطرف کند. 

اکنون، با کاهش بارندگی، گرم‌تر‌شدن هوا و افت شدید منابع آبی، اوضاع بحرانی‌تر از گذشته شده است. بیایید برای آینده شرق کشور و کلان‌شهر مشهد راه‌حلی اساسی بیابیم. باید به توسعه تمدن دریایی و ظرفیت‌های سواحل مکران، بندرعباس، بوشهر، آبادان و جزایر ایرانی اندیشید و آن را به‌عنوان راهبردی پایدار دنبال کرد.

گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->