گفت‌وگوی شهرآرامحله با گلخانه‌دار مبتکر محله الهیه
تولید آناناس در گلخانه آقای امیدوار
تحصیل‌کرده علوم کشاورزی و منابع طبیعی است و شاید همین تحصیل در رشته منابع طبیعی سبب علاقه او به گل و گیاه و درختکاری شده باشد.
او که سال‌ها در صنایع کاغذ و چاپ فعالیت داشته و به قول معروف در این شغل اسم و رسمی پیدا کرده بود، بعد از 18سال این حرفه را رها می‌کند و به‌دنبال علاقه قلبی خود، یعنی پرورش گل و گیاه می‌رود. وی گلخانه‌ای را در انتهای بولوار توس راه‌اندازی می‌کند و محصولات تولیدی را در فروشگاهی در بولوار الهیه می‌فروشد.
سعید امیدوار با توجه به آموزه‌های علمی و عملی‌ای که فراگرفته است، کشت و پرورش برخی گونه‌های نادر مانند آناناس و گوجهفرنگی سیاه را که به سبب شرایط آب‌و‌هوایی استان خراسان، سابقه تولید و کاشت آن‌ها در این استان وجود ندارد، آزمایش کرده و در این راه توفیقات زیادی نیز به دست آورده است. وی معتقد است با وجود خشکسالی و کمبود منابع آبی در استان خراسان رضوی، چاره‌ای جز راه‌اندازی و ایجاد گلخانه و مجتمع‌های گلخانه‌ای وجود ندارد.
گپ و گفتی را با این مبتکر عرصه کشاورزی انجام داده‌ایم که در ادامه خواهید خواند.
عشق به کشاورزی، گل وگیاه
سعید امیدوار از دوران تحصیل در دانشگاه به پرورش گل و گیاه و کاشت درختان علاقه‌مند می‌شود و مزرعه کوچکی را ایجاد می‌کند.
وی در توضیح این مطلب می‌گوید: سال1353 در مشهد به دنیا آمدم، بعد از تحصیل در رشته علوم تجربی و گرفتن دیپلم در کنکور سال1376 شرکت کردم و در رشته منابع طبیعی و کشاورزی شاخه جنگل‌داری دانشکده منابع طبیعی دانشگاه گرگان پذیرفته شده و 4سالی را تا گرفتن مدرک لیسانس کشاورزی در این شهر گذراندم. رشته تحصیلی جنگل‌داری از دو بخش دروس تئوری و عملی تشکیل شده است، به‌طوری که برای یادگیری برخی دروس، جزوه‌ها و متون استادان را مطالعه کرده و در امتحانات تئوری شرکت می‌کردیم و برای برخی دروس عملی دانشجوها در زمین‌هایی که دانشگاه در اختیار آن‌ها قرار داده بود؛ عملیات کاشت، داشت و برداشت گیاهان، درختان و درختچه‌های جنگلی را انجام می‌دادند و محصولات کشاورزی تولیدی نظیر خیار، گوجهفرنگی، بادمجان و فلفل‌دلمه‌ای از نظر خواص دارویی، خوراکی، میوه‌ها، برگ‌ها و ریشه ارزیابی می‌شد. ماحصل این کار عملی در اختیار استادان قرار گرفته و نمرات پایانی ارائه می‌شد. زمانی که محصولات تولیدشده‌ای را که خودم کاشته و پرورش داده بودم می‌فروختم یا مورد استفاده شخصی قرار می‌دادم، حس و حال خوبی داشتم، علاوه بر این در مجاورت با گل‌ها، گیاهان و طبیعت زیبای شمال ایران احساس آرامش روحی و نشاط و شادی می‌کردم و از همین زمان بود که عشق و علاقه خاصی به کشت گل، گیاه و درختان پیدا کردم، عشق و علاقه‌ای که تا امروز نیز ادامه پیدا کرده است.
حضور 18ساله در صنعت چاپ و کاغذ
دانش‌آموخته رشته جنگل‌داری دانشگاه گرگان بعد از اتمام تحصیلات در صنعت کاغذ و چاپ مشغول به کار می‌شود و 18سال را در این شغل می‌گذراند.
سعید در توضیح این مطلب می‌گوید: بعد از دریافت مدرک کارشناسی در رشته جنگل‌داری، تحصیل را رها نکردم و موفق به کسب مدرک کارشناسی‌ارشد در رشته مدیریت کارآفرینی شدم و به‌دلیل آشنایی با صنایع چوب و کاغذ به‌عنوان مدیر اجرایی و مدیرفروش اتحادیه صنعت کاغذ و چاپ مشهد انتخاب شدم. در مدت 18سالی که در این سمت مشغول به فعالیت بودم، تأیید و تأمین کاغذ بسیاری از چاپخانه‌ها و روزنامه‌ها را برعهده داشتم و با وجودی که از لحاظ موقعیت مالی و جایگاه شغلی، پیشرفت خوبی داشته و درآمد معقولی را نیز کسب می‌کردم، اما هیچ‌گاه از این حرفه و کار کارمندی رضایت قلبی نداشتم و درصدد تأسیس گلخانه‌ای بودم که در آن تجربیات، عشق و علاقه و آموخته‌های دوران تحصیل خود را به کار بسته و در مقام یک تولیدکننده پیشرفت داشته باشم. اما کار تولیدی، به‌ویژه کار گلخانه‌ای هم سرمایه اولیه زیادی را می‌طلبد و از طرف دیگر ریسک کار بالاست. به همین سبب در گام اول به‌عنوان مشاور، ناظر و ایده‌پرداز در تأسیس چند سوله کشاورزی و گلخانه بزرگ در شهر مشهد همکاری کردم و در گام بعدی دو غرفه گل‌فروشی در بازار گل اجاره کرده و تولیدات شخصی را که در اوقات فراغت و در فضاهای محدود تولید کرده بودم می‌فروختم. درآمد اندکی که از راه گل‌فروشی در غرفه‌های بازار گل نصیبم شد، جذاب‌تر و بابرکت‌تر از کار کارمندی بود که سال‌ها من را به میز و صندلی دوخته بود و اجازه خودنمایی را از من سلب می‌کرد.
تحقیق و کسب تجربه علمی و عملی
کارمند اتحادیه چاپ و کاغذ مشهد قبل از اینکه به‌طور رسمی به شغل گلخانه‌داری وارد شود و کار در صنعت چاپ و کاغذ را رها کند، تحقیقات مفصلی درباره روش‌های کشت گیاهان و محصولات خاص انجام می‌دهد.
امیدوار با اشاره به تحقیق و تفحص در حوزه پرورش و کشت گیاهان تزئینی و خوراکی به شیوه گلخانه‌داری مدرن و پیشرفته می‌گوید: با وجود تجربیات علمی و عملی که از چندین سال قبل در حوزه پرورش گل و گیاه کسب کرده بودم، برای آنکه بتوانم در این حرفه، تجربه تازه و جدیدی داشته باشم، به تحقیقات بیشتری پرداختم، با توجه به تسلطی که به‌عنوان مترجم به زبان انگلیسی و آلمانی داشتم، آخرین کتاب‌هایی را که در زمینه دستاوردهای گل و گیاه در کشورهای اروپایی نوشته شده بود، تهیه کرده و بعد از ترجمه این کتاب‌ها، نکات جالب و جدید آن‌ها را یادداشت می‌کردم، حتی در همان زمان به عنوان محقق و برای تحقیقات عملی و تئوری در رابطه با صنعت گل و گیاه به چند کشور اروپایی سفر کردم و با دیدار از چند مرکز گلخانه‌ای، شیوه و روش‌های جدید و نوین پرورش گیاهان و درختان گلخانه‌ای را از نزدیک مورد بررسی و مشاهده قرار دادم. در یک مقایسه ساده متوجه شدم که کشورهای اروپایی در حوزه پرورش و کاشت گلخانه‌ای دستاوردهای بسیار خوبی به دست آورده‌اند که البته کسب این دانش و تجارب سال‌ها زمان برده و سرمایه‌های هنگفتی برای
به دست آوردن آن هزینه شده است، به همین دلیل برخی گلخانه‌داران به‌ویژه در کشور انگلستان در برابر سؤالات کنجکاوانه من مقاومت می‌کردند و از دادن اطلاعات درباره شیوه‌های مدرن و اقتصادی تولید خودداری می‌کردند. البته افرادی نیز بودند که من را با آغوش باز پذیرفته و از هیچ کمکی برای ارتقای سواد و دانشم در زمینه گلخانه‌داری دریغ نمی‌کردند. یکی از نکات جالب توجه درباره گلخانه‌داران اروپایی این است که با وجودی که قاره اروپا معروف به قاره سبز است و از لحاظ تأمین منابع آبی تقریبا هیچ مشکلی ندارد، در گلخانه‌ها از روش‌های آبیاری بسیار پیشرفته‌ای استفاده می‌کردند که کمترین میزان آب مصرفی را داشته باشند.
تجهیز گلخانه‌ای با ایده‌های جدید
سعید که بعد از سفر به اروپا، دانش بیشتری برای شروع به کار در گلخانه پیدا کرده است، بعد از تحقیقات علمی و عملی مفصل، تمام وقت وارد کار گلخانه‌داری می‌شود و در اولین قدم به تجهیز و تغییر محل گلخانه براساس ایده‌های جدید می‌پردازد.
وی در توضیح این مطلب می‌گوید: همان‌طور که گفتم در همان زمانی هم که در صنعت چاپ و کاغذ مشغول به کار بودم، پرورش و فروش گل و گیاهان را انجام می‌دادم، سرانجام نیز به‌دلیل عشق و علاقه‌ای که به گلخانه‌داری و تولید گیاهان و گل‌ها داشتم، بعد از 18سال کارمندی و مدیریت در صنعت چاپ و کاغذ، این شغل را رها کردم و تمام وقتم را صرف کار گلخانه‌داری کردم. می‌توانستم بعد از بازنشستگی وارد این حرفه شوم که حداقل حقوق بازنشستگی زندگی‌ام را مختل نکند اما وقتی انسان عشقی در وجودش دارد، صبر و دل‌دل‌کردن جایز نیست و من هم از این قاعده مستثنا نبودم. توکل بر خدا کردم و وارد کار گلخانه‌داری شدم. در اولین قدم برای ساخت گلخانه باید فضای مناسب را پیدا می‌کردم. خوشبختانه بعد از مدت کمی با توجه به آشنایی‌ای که با گلخانه‌داران مختلف داشتم، سازه‌ای مناسب و تجهیزشده مخصوص گلخانه به وسعت 2000متر را در بولوار توس(اسماعیل‌آباد) اجاره کردم، این گلخانه قبلا ساخته و مجهز شده بود و همچنین از لحاظ وسعت و بزرگی جزو تعداد انگشت‌شمار گلخانه‌های بزرگ در شهر مشهد است. در بررسی‌ها و مشاهدات اولیه از فضای داخل گلخانه به این نتیجه رسیدم که سیستم آبیاری، نورگیری و استفاده از فضاهای داخلی با سبک و مدل قدیمی انجام شده است، پس بنابر آموخته‌های علمی و مشاهداتی که از سفر اروپا به دست آورده بودم، در اولین قدم سیستم آبیاری را به جدیدترین روش سیستم قطره‌ای مجهز کردم. وسایل و تجهیزات قدیمی و اضافی را از داخل گلخانه بیرون آوردم و میزان ارتفاع سقف و میزان نور وارد شده به گلخانه را با محاسبات علمی دقیق مشخص کردم، چون میزان تابش و حرارت تأثیر زیادی در کیفیت و مرغوبیت محصولات گلخانه‌ای دارد و گاهی اوقات افزایش نور و گرما سبب سوختگی و از بین رفتن محصولات داخل گلخانه می‌شود. بعد از چند هفته تلاش و صرف هزینه چند میلیونی سرانجام گلخانه‌ای دارای استاندارد‌های بین‌المللی و باب دل خودم که روزی آرزوی آن را داشتم فراهم و آماده بهره‌برداری شد.
اجرای ایده‌های نو و خلاقانه
سعید بعد از آماده‌کردن فضای گلخانه، پرورش و تولید گیاهان گلخانه‌ای را با استفاده از روش ارگانیک و بدون استفاده از کودهای شیمیایی شروع می‌کند.
وی با تأیید این مطلب می‌گوید: یکی از اصولی که از همان ابتدای شروع به کار گلخانه‌داری رعایت و به مرحله اجرا درآوردم تولید محصولات ارگانیک بدون استفاده از کودهای شیمیایی و سم‌های مختلف بوده است، چون گیاهانی که با استفاده از کودها و سموم شیمیایی مختلف پرورش یافته‌اند، بخشی از این سموم و کودها را در خود ذخیره می‌کنند و استفاده طولانی‌مدت از این محصولات تأثیرات منفی در قلب، کلیه‌ها و دیگر اعضای بدن می‌گذارد. به همین دلیل در کشورهای اروپایی استفاده از کودهای شیمیایی و سم تقریبا منسوخ شده است و از آفت‌کش‌های طبیعی استفاده می‌شود. ما نیز از همین روش مانند استفاده از کمپوست ورمی به جای کود شیمیایی و برخی حشرات مثل کفش‌دوزک که آفت‌کش طبیعی هستند برای تولید محصولات ارگانیک بهره می‌بریم. باوجوداین تولید محصولات ارگانیک دو مشکل مهم دارد، اول اینکه محصولات ارگانیک ظاهر زیبا و خوش آب و رنگ ندارد و برای استفاده در مجالس مورد پسند بسیاری قرار نمی‌گیرد، از طرف دیگر هزینه زیاد تولید این محصولات باعث شده که کمتر مورد اقبال تولیدکنندگان باشد اما واقعیت این است که محصولات ارگانیک ارزش غذایی فراوانی دارد و برای استفاده بسیار مفید است، ما همچنین در کشت گیاهان از بذرهای مرغوب و اصلاح شده (روسی و آلمانی) استفاده کرده‌ایم که این آیتم نیز به طور قطع بر هزینه‌های ما خواهد افزود.
تولید درختان گرمسیری
تولیدکننده محصولات ارگانیک، قسمتی از بخش‌های گلخانه خود را به کاشت و پرورش درختان گرمسیری اختصاص داده و برای اولین‌بار در مشهد موفق به کشت آناناس در فضای گلخانه‌ای شده است.سعید در توضیح این مطلب می‌گوید: میوه‌هایی نظیر موز، انبه، نارگیل و آناناس محصولات مناطق استوایی و گرمسیری زمین هستند، تولید محصولاتی نظیر موز و انبه در کشور خودمان فقط در بخش کوچکی از استان‌های جنوبی نظیر سیستان و بلوچستان انجام می‌شود که با تغییرات آب و هوایی همیشه با محدودیت تولید روبه‌رو بوده است. یکی از ایده‌های من که از همان ابتدای شروع به کار کشت گلخانه‌ای در نظر داشتم، تولید درختان و میوه‌های گرمسیری در فضای گلخانه‌ای است، به همین دلیل بخشی از فضای گلخانه را به این کار اختصاص دادم و با شبیه‌سازی آب و هوای استوایی موفق به پرورش و رشد درختانی نظیر موز، انبه، نارگیل و رساندن آن‌ها به مرحله تولید میوه شده‌ام. یکی از ویژه‌ترین میوه‌های گرمسیری آناناس است، این میوه که محصول درختچه‌ای کوتاه‌قد است، درختی بسیار حساس است که حتی در فضای گلخانه‌ای نیز پرورش‌دادن آن بسیار سخت و دشوار است. ما برای پرورش و کشت این میوه برنامه ویژه‌ای را بر اساس آب و هوای شهر مشهد طراحی‌کردیم، کار ما با کاشت نهال کوچک آناناس شروع و در طی مدت چند ماه این نهال کوچک را تحت مراقبت‌های ویژه و شبانه‌روزی قرار دادیم، با گذشت چند ماه آناناس به بار نشست و 3عدد میوه آناناس بر روی درخت ظاهر شد. در واقع ما اولین تولیدکننده میوه آناناس در مشهد هستیم، درصورتی که بتوانیم تولید انبوه میوه‌های این درخت را انجام بدهیم، سود خوبی نصیب تولیدکنندگان خواهد شد. برنامه پرورش و کشت برخی دیگر از میوه‌ها و درختان گرمسیری که کمتر شناخته شده و دارای مواد مغذی و درمانی هستند نیز در برنامه‌های آینده گلخانه قرار داده‌ایم.
کشت گیاهان دارویی کمیاب
اولین پرورش‌دهنده آناناس در مشهد، کشت گیاهان دارویی را نیز در بخشی از گلخانه خود آغاز کرده است.
سعید در این زمینه می‌گوید: بخش دیگری از گلخانه را برای کشت و پرورش گل‌ها و گیاهان دارویی مانند اسطخودوس، به‌لیمو، رزماری و دیگر گیاهان دارویی اختصاص داده‌ایم و برای اینکه استفاده بهینه و بهتری از زمین و منابع آبی محدود داشته باشیم، ترکیبی از گیاهان دارویی و صیفی‌جات را در کنار هم کشت کرده‌ایم که علاوه‌بر سوددهی، کیفیت بهتری نیز داشته باشند، به‌عنوان نمونه ما گیاه آلوئه‌ورا که نسبت به حرارت و آفتاب حساسیت زیادی دارد را در سایه خیار و گوجه فرنگی پرورش می‌دهیم تا رشد بهتر و سریع‌تری داشته باشد. بن‌سای‌کردن درختان و گیاهان، یعنی کوچک کردن آن‌ها برای اینکه جای کمتر و مصرف آب و مواد غذایی کمتری داشته باشند،
یکی از طرح‌های ابتکاری ما برای استفاده از حداکثر فضای موجود در گلخانه بوده است. همچنین برای اولین‌بار چندین گیاه دارویی ویژه و خاص را از دیگر نقاط دنیا به ویژه نقاط استوایی آورده و در بخش گیاهان دارویی کشت کرده‌ام. «فیسالیس یا عروسک پشت‌پرده» یک نمونه از این گیاهان دارویی است که دارای مواد مغذی و ویتامین‌های بسیار مفیدی است و برای استفاده افراد سالمند و کسانی که دچار ناتوانی جنسی هستند بسیار مفید است. نمونه دیگر نوعی گوجهفرنگی سیاه‌رنگ است که برای تقویت ذهن و جلوگیری از فراموشی و آلزایمر مؤثر است. تولید این گیاهان ویژه و خاص برای اولین‌بار در مشهد و حتی شاید در ایران درحال انجام است و اگر بتوانیم پرورش و تولید انبوه این گیاهان دارویی را داشته باشیم، سود بسیار خوبی به دست خواهیم آورد، کاکتوس از جمله گیاهان تزیینی است که در انواع و اقسام مختلف وجود دارد و همیشه مورد تقاضا بوده است، ما نیز پرورش آن را در گلخانه انجام داده‌ایم، در حال حاضر مشهد به‌عنوان قطب کشت کاکتوس در ایران شناخته می‌شود و با وجود داشتن افراد فعال و باتجربه، در آینده‌ای نزدیک به آن سوی مرزها خواهیم رفت و به قطب کاکتوس خاورمیانه تبدیل خواهیم شد.
کارآفرینی برای 20تا 30نفر
تولیدکننده گیاهان دارویی جدید در مشهد که از دو سال قبل فعالیت در کار گلخانه‌ای را شروع کرده است، علاوه‌بر کارآفرینی برای خود، فرصت اشتغال برای 20 تا 30نفر را نیز در گلخانه خودش ایجاد کرده است.
سعید می‌گوید: از 2سال قبل علاوه‌بر خودم که 24ساعته در گلخانه مشغول به نظارت و سرکشی به محصولات گلخانه هستم، دو کارگر دائمی نیز استخدام کرده‌ام که در تمام طول سال مشغول رسیدگی به گل‌ها و گیاهان داخل گلخانه هستند، همچنین به‌طور فصلی هر زمان که نیاز به نیرو داشته باشیم تعداد 20 تا 30نفر در گلخانه مشغول به کار خواهند شد. در کنار این افرادی مانند راننده، لوله‌کش، برق‌کار و افراد دیگر نیز در رابطه با نیازمندی‌های گلخانه مشغول به فعالیت هستند. برای آینده نیز طرح‌های جانبی و موازی مانند پرورش ماهی، زنبور عسل و پرندگان تزیینی را در دستور کار داریم که در صورت تأمین بودجه و آماده‌شدن فضا می‌تواند برای افراد دیگری شغل‌آفرین باشد. با توجه به اینکه مدت زمان زیادی از شروع فعالیت این گلخانه نمی‌گذرد، با استفاده از تخصص عملی، نظری و تلاش شبانه‌روزی بچه‌ها، باتوجه به وسعت و مقیاس زمین، چندین برابر وسعت زمین کشاورزی درآمدزایی و شغل‌آفرینی داشته است. با توجه به محدودیت منابع آبی، گلخانه می‌تواند جایگزین مناسبی برای کشاورزی سنتی در زمین‌های عادی باشد و از مهاجرت جوانان از روستاها به شهر جلوگیری کند.
مسئولان حمایت کنند
سعید امیدوار که تاکنون هزینه‌های زیادی را برای راه‌اندازی گلخانه صرف کرده است، با گلایه از اینکه مسئولان حمایت چندانی از او نکرده‌اند، خواستار توجه بیشتر مسئولان شد.
وی با تأیید این مطلب گفت: 3سال قبل که برای راه‌اندازی گلخانه به سازمان‌های مختلف از جمله جهاد کشاورزی مراجعه کردم و تقاضای چند میلیون تومان وام داشتم، مسئولان آن‌قدر سنگ‌اندازی و مانع‌تراشی کردند که از گرفتن وام منصرف شدم و مجبور به فروش خودرو زیر پایم شدم و حالا پیاده هستم، مشکل دیگر گلخانه‌داران افزایش نرخ خدماتی مثل گاز و برق است، اگر سال گذشته قبض 200هزار تومانی برق برایم دردساز بود، امسال برای همان میزان مصرف برق و قبض یک‌میلیون تومانی نمی‌دانم باید چه کنم! کار گلخانه‌داری نوعی عشق است و درآمد آن با توجه به هزینه‌های جانبی و سرمایه در گردش به هیچ‌وجه مقرون به صرفه نیست و ارگان‌های دولتی مانند جهاد کشاورزی باید قشر تولیدکننده را حمایت کنند، درغیر این صورت تا ورشکستگی کامل گلخانه‌داران راه چندانی باقی نمانده است. مشکل دیگر در این حرفه، فروش محصولات تولید‌شده و بازار کار است. محصولات گیاهی و گل‌ها به‌دلیل فسادپذیر بودن باید در مدت معین و کوتاهی به فروش برسند وگرنه نتیجه تمام زحمات ما از بین رفته و زیان فراوانی منتظر ما خواهد بود. دولت می‌تواند با تضمین خرید از تولیدکننده حمایت کند و او را به آینده شغلی‌اش امیدوار کند، یکی از این موارد حمایتی حضور و عرضه محصولات در نمایشگاه بین‌المللی مشهد است. نمایشگاه بین‌المللی مشهد می‌تواند فضای مناسبی را در اختیار تولیدکنندگان گل و گیاه قرار دهد، اما به‌دلیل گرانی بیش از حد اجاره غرفه‌ها افراد کمی می‌توانند در این عرصه حضور پیدا کنند. به دلیل همین گرانی هیچ‌گاه در نمایشگاه‌های عمومی شرکت نکرده‌ام و چند نمایشگاه گل خصوصی در فرهنگ‌سراها و اداره سازمان آب و فاضلاب برگزار کرده‌ام، در این نمایشگاه‌های اختصاصی علاوه‌بر عرضه گل و گیاه، آموزش‌های مربوط به کاشت و نگهداری هر نوع گل را برای شهروندان توضیح می‌دهم. گلخانه‌داری چون در شرایط ویژه و خاص انجام می‌شود و در تمامی فصول امکان‌پذیر است شغل مناسبی برای جوانان بیکار خواهد بود به شرط آنکه دانش آن را بیاموزند و بی‌گدار به آب نزنند، برای درآمد حوصله و صبر داشته باشند و وجدان کاری را رعایت کنند.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
