خدیجه (س) در آیینه رفتار و گفتار پیامبر خدا (ص)

حضرت خدیجه بنت خویلد (س) نخستین همسر آخرین پیامبر خدا حضرت محمد (ص) از زنان نمونه در ادیان ابراهیمی‌است. حضرت خدیجه (س) نه تنها برای ما که مسلمان هستیم و به ایشان ارادت داریم در زمان و زمانه ما شناخته شده است بلکه در دوران و عصر خود نیز از افراد مشهور و توانای شهر بودند. ایشان بهترین همسر پیامبر (ص) و انسانی کامل و جامع صفات زیبای اخلاقی بودند.

حضرت خدیجه (س) نخستین انسانی است که به پیامبر خدا ایمان آورد و با وی زندگی کرد و پشتیبان و همراه ایشان بود و تا رحلت بر این عهد و پیمان خویش وفادار ماند. عایشه، کوچک‌ترین همسر پیامبر خدا، خاطرات روشنگر و ماندگاری که از رفتار و گفتار پیامبر خدا در هنگام یادآوری حضرت خدیجه داشته، گزارش کرده است و این گزارش‌ها منبع مهمی در شناخت ابعاد شخصیت این زن نمونه است.

عایشه گفته است‌: کان رسول‌ا... اذا ذکر خدیجه لم یسام من ثناء علیها و استغفار لها‌: پیامبر خدا زمانی که از خدیجه یاد می‌کرد، هرگز از ثنا و ستایش از وی و طلب مغفرت و استغفار برای وی به ستوه نمی‌آمد و دلگیر و خسته نمی‌شد.

توجه به این حقیقت که پیامبر خدا همواره از حضرت خدیجه ستایش کرده و برای او استغفار می‌کرده‌اند و از این کار هرگز به تنگ نیامده و خسته نمی‌شده‌اند، جایگاه عالی همسر نمونه پیامبر خدا را نشان می‌دهد. عایشه در ادامه همین گزارش می‌گوید‌: روزی پیامبر خدا از خدیجه یاد کرد و او را ستود، غیرت مرا واداشت که به پیامبر گفتم‌: خداوند به‌جای آن زن که سنی از وی گذشته بود، به تو عوض داده است. دیدم پیامبر خدا به‌شدت خشمگین شد.

من پشیمان شدم و گفتم‌: بارخدایا! اگر خشم پیامبر (ص) را برگردانی، تا زنده‌ام، از خدیجه به بدی یاد نخواهم کرد. چون پیامبر خدا حال مرا دید، فرمود‌: کیف قلت؟ و ا... لقد آمنت بی اذ کفر الناس و آوتنی اذ رفضنی الناس و صدقتنی اذ کذبنی الناس و رزقت منی الولد حیث حرمتموه: چه گفتی؟ چه حرفی بود که زدی؟ چگونه این سخن را گفتی؟ به خدا سوگند خدیجه به من ایمان آورد زمانی که مردم کفر ورزیدند و به من پناه داد زمانی که مردم مرا ترک کردند و رها ساختند و مرا تصدیق کرد هنگامی که مردم مرا تکذیب کردند و از من فرزند روزی‌اش شد زمانی که شما محروم گشتید. (اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج ۵، ص ۴۳۸ * بحارالانوار، ج ۱۶، ص ۱۲).

عایشه پس از نقل این سخنان پیامبر خدا یادآوری می‌کند که پیامبر خدا یک ماه پیوسته صبحگاهان و شبانگاهان این سخنان خود را برای من تکرار کرد. این داستان راستان که گزارشگر آن، عایشه همسر پیامبر خداست، شخصیت بی‌نظیر حضرت خدیجه (س) را روشن می‌کند و سیمای تابناک و امتیازات بی‌همتای وی را نشان می‌دهد. برای پیروی و الگو برداری از ایشان در جای جای زندگی برای همه انسان‌ها درس نهفته است.

ستایش و استغفار دائمی پیامبر (ص) و خستگی‌ناپذیری در ستودن خدیجه کبری، حقیقت بزرگی است که عایشه از نزدیک مشاهده کرده است و آن را گزارش می‌کند. پیشگامی در اسلام و ایمان به خدا و پیامبر (ص)، حمایت و پشتیبانی پایدار از رسول خدا، تصدیق رسالت حضرت محمد (ص) و داشتن فرزندان از پیامبر (ص)، به‌ویژه حضرت فاطمه‌زهرا (س) و ادامه نسل و ذریه پیامبر (ص) از ایشان، چهار امتیاز بی‌نظیر حضرت خدیجه (س) است.

هیچ‌یک از همسران پیامبر (ص) و زنان جهان، این ویژگی‌های بزرگ و تاریخی و سرنوشت‌ساز را نداشته‌اند. غضب و خشم شدید پیامبر (ص) خدا از کمترین بی‌ادبی نسبت‌به شخصیت حضرت خدیجه ازسوی عایشه، به گونه‌ای که وی به‌سرعت پشیمان می‌شود و از خداوند رفع آن خشم را می‌طلبد و عهد وی بر عدم تکرار آن، علاقه فراوان رسول‌ا... به این بانوی نمونه در ایمان و تقوا و ایثار را آشکار می‌سازد.

در ادامه حتما بخوانید ارزش و پاداش تحصیل حسن خلق در ماه مبارک رمضان

اعتراف همسر پیامبر (ص) عایشه به تکرار سخنان پیامبر خدا در توصیف حضرت خدیجه (س)، بلندی مقام و درجه ایشان در نزد خدا و پیامبر‌ش را می‌رساند. تأمل و درنگ در این واقعیت که پیامبر خدا اوصاف چهارگانه حضرت خدیجه را صبحگاهان و شبانگاهان یک ماه پیوسته بر عایشه بازمی‌گفته‌اند، اهمیت و بزرگی این صفات را می‌فهماند.

در این حکایت، سیره و روش برخورد پیامبر خدا با یاد خدیجه، در دوران پس از رحلت ایشان نمودار است. براساس همین امتیازات الهیِ حضرت خدیجه بود که سال رحلت وی را رسول خدا عام‌الحزن نامیدند (بحارالانوار، ج ۱۹، ص ۲۵). باید این شخصیت محبوب پروردگار و چهره ماندگار را شناخت و سبک زندگی اسلامی را از وی آموخت و به رستگاری و سعادت در دنیا و آخرت رسید.