فرصت مشهد برای خلق ارزش از اقتصاد زیارت

به گزارش شهرآرانیوز؛ در سیاست گذاری کشور، برش شهری معمولا وجود ندارد و شهرداران بازیگر مطلوبی در تصمیم سازی نیستند. این یک نقص جدی در حوزه تصمیم گیری و تصمیم سازی است، باوجوداین شهرداری مشهد در بسیاری از موارد، در طرح این دست مسائل پیشرو بوده و حالا نیز هیچ شهرداری دیگری نشستی در این زمینه برگزار نکرده است.

این یعنی شهرداری مشهد به اهمیت موضوع پی برده و ذهنیت مدیرانش در این زمینه فعال و جدی است. این برشی از صحبت‌های دکتر عادل پیغامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع)، در نشست آموزشی با محوریت «سرمایه گذاری برای تولید» است. این دوره آموزشی چهار ساعته با همکاری دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت ا... خامنه‌ای برگزار شد. در این دوره آموزشی با محوریت شعار سال و نقش آفرینی شهرداری‌ها در تحقق آن، مدیران میانی و ارشد و همچنین مدیران پایه و رؤسای ادارات شهرداری مشهد حضور داشتند.

خراسان و مشهد، یک محور مهم در اقتصاد ملی

رئیس هیئت مدیره و مدیر عامل سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی قشم در حاشیه این نشست و در گفت‌و‌گو با شهرآرا درباره نقش ظرفیت‌های استان و مشهد در تحقق شعار سال گفت: خراسان بزرگ و به ویژه مشهد، یکی از قطب‌های متعدد اقتصاد ایران است؛ چه در حوزه صنعت، چه خدمات، تجارت و گردشگری. کسی نمی‌تواند تردید کند که این منطقه، به ویژه با ظرفیت هایی، چون مراودات بین المللی با آسیای میانه، منطقه آزاد سرخس، بندر خشک و... یکی از محور‌های مهم اقتصاد ملی به ویژه در شمال شرق کشور محسوب می‌شود. در چنین شرایطی، طبیعی است که وقتی شعار سال مرتبط با اقتصاد است، از این قطب‌ها انتظار می‌رود که نقش آفرینی کنند و سهمی اساسی در تحقق آن داشته باشند.

او ادامه داد: در لایه اقتصاد شهری، مشهد شهری خاص و کم نظیر است. نه فقط به خاطر وسعت، بلکه به دلیل حجم گردشگر و زائر که مشهد را حتی از نظر مدیریت شهری، با تهران رقابت پذیر کرده است. اگر تهران از حیث جمعیت اول است، مشهد در اقتصاد شهری و پیچیدگی‌های آن، چیزی کم ندارد؛ بنابراین در این لایه هم شهرداری مشهد می‌تواند نقش جدی ایفا کند؛ هم در گفتمان سازی و مفهوم سازی و هم در اجرا و پیاده سازی سازوکار‌های متناسب با شعار سال.

مشهد خوش سابقه در توجه به شعار سال

به گفته پیغامی، برگزاری نشستی با این محوریت که برش اقتصاد شهری را با توجه به شعار سال داشته باشد، گویای دغدغه مندی مدیران شهری است. هیچ شهرداری دیگری چنین نشستی برگزار نکرده است، این یعنی شهرداری مشهد به اهمیت موضوع پی برده و ذهنیت مدیرانش در این زمینه فعال و جدی است.

او همچنین به سابقه خوب شهرداری مشهد در موضوعات اقتصادی اشاره کرد و افزود: زمانی که هنوز سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در حال نوشتن بود و هنوز ابلاغ نشده بود، شهرداری مشهد جلساتی برای بررسی و انطباق سیاست‌های شهری با آن برگزار کرد. بعدتر که این سیاست‌ها به طور رسمی اعلام شد، شهرداری مشهد برنامه عمل و دفترچه‌ای حرفه‌ای برای آن تهیه کرد.

همان زمان در جلسه شهرداران کلان شهرها، با حضور شهردار وقت تهران، برنامه شهرداری مشهد تبدیل به مرجع کار سایر کلان شهر‌ها شد. این سابقه‌ای است که نشان می‌دهد شهرداری مشهد همواره در رویارویی با سیاست‌های کلان اقتصادی، فعال و پیشرو بوده است.

کارکرد شعار سال ایجاد زبان مشترک

این اقتصاددان در این دوره آموزشی به موضوع‌های مختلف در حوزه سرمایه گذاری، تولید و شعار سال اشاره کرد که در ادامه خلاصه‌ای از مباحث مطرح شده در این جلسه را می‌خوانید.

پیغامی در این نشست با اشاره به تجربه‌های بین المللی در تعیین شعار‌های سال گفت: در دنیا شعار سال یک فناوری اجتماعی است. هدفش ایجاد زبان مشترک و عقل جمعی است. ما در کشور، دچار اغتشاش زبانی و مفهومی هستیم. کلیدواژه‌ها برای همه یک معنا ندارد، برای همین گفت‌و‌گو شکل نمی‌گیرد.

او ادامه داد: شعار سال می‌خواهد یک کلیدواژه را به گفتمان ملی تبدیل کند. اما این نیاز به استمرار جلسات، شناخت مفاهیم و هم افزایی مدیران دارد. ما باید شعار سال را درک کنیم. قبل از اینکه اعلام شود، اگر از ما سؤال می‌شد شعار سال چه باشد، باید بتوانیم پیشنهاد بدهیم. اگر بعد از اعلام، برایمان غریبه بود، یعنی در افق ذهنی رهبری نبوده‌ایم.

خلق اعتبار بدون تولید برابر با تورم

مدیر عامل سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی قشم با تأکید بر اهمیت نهاد‌های مالی در توسعه شهری گفت: بانک خلق کننده اعتبار و بورس، تأمین کننده سرمایه است. این‌ها از ابزار‌های خلق سرمایه هستند بانک‌ها از هیچ، خلق اعتبار می‌کنند و این بزرگ‌ترین قدرت آن هاست. پیغامی افزود: بانک نهاد خلق اعتبار است، نه صرفا واسطه پس انداز و وام. کشور‌ها برای تأمین مالی به موقع بانک‌ها را خلق کردند. اما بانک‌های ما هم زمان تجاری، توسعه‌ای، تخصصی و حتی سرمایه گذاری‌اند. این ترکیب، کارایی بانک را کاهش داده است.

به گفته او، خلق اعتبار بدون هدایت به سمت تولید، به تورم منجر می‌شود: در ظاهر بانک مرکزی مسئول کنترل نقدینگی است، اما در عمل خلق پول ادامه دارد. هر رئیس بانک مرکزی وعده کنترل نقدینگی می‌دهد، اما ساختار به گونه‌ای ست که خلق اعتبار از دست بانک‌ها خارج شده است.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) درباره نقش بورس در اقتصاد شهری نیز توضیح داد: بورس دومین نهاد خلق سرمایه است. در لایه اولیه، از طریق ابزار‌هایی مثل سهام و صندوق ها، تأمین مالی جمعی انجام می‌دهد. اگر شفافیت و فرصت‌های واقعی سرمایه گذاری فراهم شود، می‌تواند نقدینگی را به تولید وصل کند. پیغامی تأکید کرد: بورس ابزار قدرتمندی است، اما فقط برای افراد دارای سواد مالی و آگاه به ریسک. اگر اطلاعات غلط یا سیگنال‌های اشتباه به مردم بدهیم، ابزار کارآمد به ضد خود تبدیل می‌شود.

دارایی قفل شده شهرداری‌ها آزاد شوند

او به لزوم مدیریت دقیق دارایی‌های شهری اشاره کرد و گفت: پول تا وقتی در دست من است، سرمایه نیست؛ فقط دانایی است. وقتی وارد تولید شود، تبدیل به سرمایه می‌شود. باید بدانیم شهرداری چقدر ثروت دارد، چه میزان از آن نقدشونده است و چند درصد به دارایی مولد تبدیل شده است.

این اقتصاددان با بیان استعاره‌ای از اقتصاد افزود: دارایی شهری نباید مثل سفال خشک باشد که با یک ضربه می‌شکند. باید مثل گل باشد؛ شکل پذیر و منعطف. دارایی‌های سفت و قفل شده شهرداری‌ها باید آزاد شوند تا به خدمت تولید درآیند. ما باید بلد باشیم ثروت را بشناسیم، بسنجیم و به کار بگیریم.

در ادامه حتما بخوانید عضو شورای اسلامی شهر مشهد: بسترهای زیادی برای تحقق شعار سال در شهرداری مشهد وجود دارد

مشهد و فرصت خلق ارزش از زائر

پیغامی با تأکید بر اهمیت حسابداری سرمایه و حکمرانی شرکتی در شهرداری ها، مشهد را شهری کلیدی در این زمینه دانست و گفت: در شرایطی که شهر‌ها با محدودیت منابع روبه رویند، لازم است سرمایه‌های موجودشان را بشناسند و خلق ارزش را مستندسازی کنند؛ این موضوع در شهری مانند مشهد که سالانه میزبان میلیون‌ها زائر است، اهمیتی دوچندان دارد.

وی افزود: شهرداری‌ها باید مانند شرکت‌های عمومی غیر دولتی، استاندارد‌های خاص حسابداری سرمایه را به کار بگیرند. بسیاری از خدماتی که شهرداری‌ها ارائه می‌دهند، کالای عمومی یا باشگاهی‌اند؛ مثل مدیریت زائران، خدمات حمل ونقل یا پاک سازی شهری. این‌ها معمولا بازار ندارند، اما ارزش اجتماعی بسیار بالایی خلق می‌کنند. اگر نتوانیم این خلق ارزش را حسابداری و گزارش کنیم، نه می‌توانیم سرمایه جذب کنیم، نه مردم را به پرداخت عوارض ترغیب کنیم. 

مدیر عامل سازمان منطقه آزاد تجاری و صنعتی قشم تأکید کرد: مشهد با موقعیت ویژه زیارتی و فرهنگی، می‌تواند در طراحی نظام حسابداری ارزش برای خدمات غیرقابل قیمت گذاری پیشگام باشد. مثلا سالانه چند میلیون زائر از این شهر عبور می‌کنند. اگر بتوانید نشان دهید که خدمات شهرداری چه سهمی در آرامش و رضایت این زائران داشته، می‌توانید از دولت یارانه بگیرید یا حتی در آینده، بسته‌های جذب سرمایه بین المللی را بهتر تدوین کنید.

پیغامی افزود: مدیریت مشهد اگر بتواند بین داده‌های آماری، گزارش‌های حسابداری و گزارش‌های خلق ارزش پیوند بزند، می‌تواند نه تنها در اداره شهری موفق باشد، بلکه می‌تواند الگویی برای سایر شهر‌های زیارتی و پرمسافر کشور هم شود.