چگونه پراید گران شد؟ | پاسخ ساده به سؤال بزرگ

علیرضا گرانپایه / شهرآرانیوز؛ سوال نه تنها جدید نیست که در طول سال‌های اخیر و با توجه به التهابات بازار، ده‌ها بار به بهانه افزایش قیمت پراید در رسانه‌های مختلف مطرح شده است، ولی بگذارید این بار در شهرآرانیوز به زبان ساده از علت گرانی پراید بنویسیم.

 

احتمالا هرجا حرف از تورم عجیب و غریب زده می‌شود، نام «نقدینگی» به گوشتان خورده است. بگذارید برای یک بار خیلی ساده برایتان توضیح دهیم که منظور از نقدینگی چیست؟
نقدینگی در یک کشور به معنای مجموع اسکناس ها، مسکوکات و سپرده‌های دیداری در یک کشور است؛ بنابراین نقدینگی فقط به معنی پول در دست تمام افراد جامعه نیست و پول در اختیار افراد جامعه رقم بسیار اندکی از کل حجم نقدینگی را شامل می‌شود. جالب است که بدانید بخش اعظم نقدینگی با عنوان سپرده‌ها نزد بانک‌های کشور به عنوان ذخایر است.
حالا با این تعریف بگذارید عدد نقدینگی را که بانک مرکزی اسفندماه سال گذشته اعلام کرده است، مرور کنیم؛ ۲۴۰۰هزار میلیارد تومان! حالا فکرش را بکنید که این حجم پول که معمولا هرسال به دلایلی افزایش پیدا می‌کند، چقدر می‌تواند در ایجاد تورم در بازار یک کالا تأثیرگزار باشد و چرا افزایش پیدا می‌کند؟
دولت برای تأمین کسری بودجه که مثلا به دلیل کاهش فروش نفت در بازار به وجود آمده است، تصمیم می‌گیرد که اسکانس چاپ کند و حقوق کارمندان را پرداخت کند یا همین وام یک میلیون تومانی که برای تسکین بحران اقتصادی کرونا به مردم داده شد. روی کاغذ همه چیز خوب است، ولی افزایش نقدینگی می‌تواند مثل سم عمل کند.

 

 

احتمالا شنیده اید که در هیچ کجای دنیا سود بانکی به اندازه ایران نیست. چرا؟ چون قرار نیست مردم پول خود را در اختیار بانک‌ها قرار دهند و بی خیال تزریقش به بازار تولید شوند. چند ماهی می‌شود بانک مرکزی با اهرم‌های فشار سعی کرده است تا سود بانکی را از ۲۰ درصد به ۱۵ درصد کاهش دهد تا به نوعی از انباشت پول مردم در بانک‌ها جلوگیری کند.
چرا؟ چون آن وقت بانک‌ها هستند که تصمیم می‌گیرند نقدینگی مردم را در چه بازاری و چگونه وارد کنند. یادتان بیاید که در بحران‌های ارزی چندسال اخیر همیشه یکی از انگشت‌های اتهام به سمت بانک هاست.
چرا؟ چون آن‌ها می‌توانند با ورود حجم زیاد پول به بازار، تقاضای بیش از اندازه و در نتیجه تورم ایجاد کنند. یادتان بیاید که گفتیم حجم بیشتر نقدینگی کشور در اختیار بانک هاست. پس با کاهش سود بانکی و شایعاتی که به تازگی درباره کاهش بیشتر این سود در آینده نزدیک شنیده می‌شود، مردم را مجبور می‌کنند تا نقدینگی خود را از بانک خارج کنند.
چرا؟ چون نمی‌خواهند با پیشی گرفتن تورم از سود بانکی، پولشان بیشتر از قبل کم ارزش شده و قدرت خریدشان کم شود.

 

خب تا اینجا متوجه شدیم که این روز‌ها مردم پول بیشتری از قبل در دسترس دارند. حالا باید بگوییم که نه تنها مردم می‌دانند که احتمالا تورم امسال هم مانند سال گذشته چیزی حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد است، بلکه به دلیل سابقه بسیار بد بازار‌های مختلف در جهش چندبرابری قیمت ها، انتظارات تورمی بیشتر از ۳۰ تا ۴۰ درصد دارند.
یعنی آن‌ها می‌دانند که باید پول خود را برای کم نشدن قدرت خریدشان وارد یک بازار مالی کنند. تا قبل از سال ۹۸، مردم بیشتر به سمت بازار ارز، طلا و خودرو می‌رفتند. مسکن هم هرچند کمتر، ولی تحت تأثیر این ورود نقدینگی قرار می‌گرفت.
دولت حالا چند ماهی می‌شود که با تبلیغ بازار بورس می‌خواهد نقدینگی در دست مردم را به سمت این بازار سوق دهد تا دوباره شاهد جهش در بازار طلا و ارز نباشیم.
اتفاقی که تا حد زیادی هم در آن موفق بوده و به همین دلیلهفته گذشته بازار طلا با رکود کم سابقه‌ای مواجه شد. این رکود به این علت است که مردم در حال فروش طلا بودند تا یا پولشان را وارد بورس کنند یا بتوانند نیاز‌های اولیه زندگی خود را تامین کنند. همین چند روز پیش بود که اعلام شد به صورت میانگین روزی ۱۵۰۰ میلیارد تومان پول وارد بازار بورس کشور می‌شود. فکرش را بکنید که اگر این پول قرار بود وارد بازار خودرو شود، حالا باید شاهد پراید چندمیلیونی می ‎بودیم

 

با یک مقدمه طولانی، حالا خیلی راحت می‌توانیم درباره علت گرانی پراید حرف بزنیم. پراید گران شد، چون اولا همه مردم برای ورود پول خود به بورس قانع نشدند، دوم اینکه به دلیل ترس بجای مردم از ریزش بورس و کاهش سرمایه شان، با سود اولیه و رسیدن مقدار سرمایه‌شان برای ورود به بازاری مثل خودرو یا مسکن، به سرعت خروج سرمایه می‌زنند و پولشان را به کالا تبدیل می‌کنند.
حالا در بازار خودرو، اقبال به پراید که ارزان‌ترین خودرو مصرفی مردم است، زیاد می‌شود. از یک طرف افزایش تقاضا و از طرف دیگر کاهش عرضه از سوی کارخانه که تا اعلام توقف تولید پراید هم پیش رفته است. به این موضوع تأثیر روانی انتظارات تورمی مردم را هم اضافه کنید. یعنی مردمی که بار‌ها جهش قیمت خودرو را تجربه کرده اند، با اولین پالس افزایش قیمت به سمت این بازار سرازیر می‌شوند تا هم سودی به جیب بزنند و هم بتوانند پول نقدشان را به کالا تبدیل کنند.