امضای تفاهم‌نامه بین شورای عالی استان‌ها و مجمع شهرداران کلانشهر‌های کشور | هم‌افزایی برای استفاده بیشتر از ظرفیت شورا‌ها زاکانی در مشهد: نظام مدیریتی شهری باید بازبینی شود | ۴۵۱ خانوار تهرانی همچنان در هتل اسکان دارند واکنش بی سابقه دولت جدید لبنان به اظهارات عراقچی عراقچی: جمهوری اسلامی ایران خواهان تشکیل نشست فوق‌العاده سازمان همکاری اسلامی جهت رسیدگی به وضعیت فاجعه‌بار غزه است رئیس سازمان اطلاعات سپاه در مشهد: ایران، صلح‌طلبِ جنگ‌بلد است | دشمن باید بداند اگر غلط زیادی بکند نقاط آسیب پذیری آن در سطح منطقه در اختیار ماست آیین بزرگداشت چهلمین روز شهادت سرلشکر شهید محمد کاظمی در مشهد (۱۶ مرداد ۱۴۰۴) + فیلم پوتین و ترامپ به زودی دیدار خواهند کرد انتصاب احمدیان و شمخانی به عنوان نمایندگان رهبری در شورای دفاع رهبر معظم انقلاب، علی لاریجانی را به سمت نماینده رهبری در شورایعالی امنیت ملی منصوب کردند مراسم چهلم شهدای اقتدار در تهران (۱۶ مرداد ۱۴۰۴) شهادت ۱۳ فلسطینی در حملات بامدادی رژیم صهیونیستی به غزه (۱۶ مرداد ۱۴۰۴) هند و روسیه پیمان جدید همکاری‌های صنعتی و اقتصادی امضا کردند انفجار بمب در بلوچستان جان سه نظامی پاکستان را گرفت (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) جزئیاتی از طرح نظامی جدید رژیم صهیونیستی در غزه هند تعرفه جدید ترامپ را محکوم کرد امیر سرتیپ امان اللهی: نیرو‌های مسلح ایران، انگشت به ماشه و آماده دفاع از سرزمین و مردم ایران هستند تاکید پزشکیان بر ضرورت بهینه‌سازی در عملکرد بودجه تیراندازی در پایگاه نظامی آمریکا در جورجیا (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) ایران به ادعای ارسال تسلیحات به روسیه واکنش نشان داد سقوط بالگرد نظامی در غنا| ۲ وزیر کشته شدند (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) بزرگ‌ترین محموله سلاح آمریکایی در شرق ایران کشف شد (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) وزیر خارجه مصر با عراقچی و گروسی گفت‌و‌گو کرد سپاه پاسداران: واکنش شدیدتری از وعده صادق۳ به هرگونه تهدید علیه کشور خواهیم داشت دیدار بقایی با سفرای هلند و ژاپن (۱۵ مرداد ۱۴۰۴) بیانیه حزب‌الله در واکنش به تصمیم جنجالی دولت لبنان علی اکبر احمدیان نماینده ویژه رئیس جمهور و رئیس قرارگاه پیشرفت طرح‌های ملی و راهبردی کشور شد موشک‌های ایران به کدام اهداف حساس اسرائیل اصابت کردند؟
سرخط خبرها

سیاست خارجی و تنگناهای اقتصادی

  • کد خبر: ۳۳۳۹۸
  • ۱۸ تير ۱۳۹۹ - ۱۲:۴۱
سیاست خارجی و تنگناهای اقتصادی
علیرضا طوسی‌رضوانی‌ - مدرس دانشگاه و کارشناس سیاسی
سیاست خارجی مجموعه اصول، اهداف، خط‌مشی‌ها، گرایش‌ها و راهبرد‌هایی است که هر دولت در رابطه با دولت‌ها و دیگر بازیگران بین‌المللی به‌منظور دستیابی به‌حداکثر منافع ملی با توجه به‌حداقل هزینه‌ها و دفع ضرر‌های احتمالی به‌کار می‌برد. طراحی و تدوین سیاست خارجی با اتکا به مؤلفه‌ها و متغیر‌های متعددی، چون مبانی فکری نظام سیاسی، ماهیت نظام بین‌الملل، نحوه نگرش هیئت‌حاکمه، توانایی‌ها و امکانات کشور، نیاز‌های عینی جامعه، موقعیت جغرافیایی و فرهنگ سیاسی جامعه پایه‌ریزی می‌شود. مسلما توجه به مؤلفه‌های یادشده و درک و شناخت صحیح از آن‌ها، در طراحی و اجرای سیاست خارجی امری حیاتی تلقی می‌شود و در مقابل، غفلت از هر کدام، نتایج زیان‌باری به‌همراه خواهد داشت.
به‌طورکلی شناخت صحیح از ماهیت نظام بین‌الملل و اینکه چه منطق و گفتمانی بر فضای جهانی حاکم است، بسیار مهم است. بر این اساس، نادیده‌انگاشتن تغییر و تحولات نظام بین‌الملل و تفاوت گفتمان‌ها، لغزشی فاحش در سیاست خارجی محسوب می‌شود. همچنین در طراحی سیاست خارجی، همه مؤلفه‌ها و متغیر‌های آن را باید با هم و در کنار هم در نظر گرفت. توجه به برخی و غفلت از برخی دیگر، خطایی راهبردی و آسیبی است که همواره در کمین مسئولان و طراحان سیاست خارجی بوده است؛ به‌ویژه غفلت مسئولان از دو عامل «نیاز‌های عینی جامعه» و «توانایی‌ها و امکانات کشور» در اولویت‌بندی مؤلفه‌های سیاست خارجی، رویدادی شایع و رایج است که پیامد‌های ناگواری را به دولت‌ها تحمیل کرده است.
سیاست خارجی در کشور ما نیز از این قاعده مستثنا نیست. اگر با رویکردی انتقادی و آسیب‌شناسانه آن را ارزیابی کنیم، خواهیم دید که گاهی در طراحی سیاست خارجی و نحوه اجرای آن، به نیاز‌های واقعی جامعه و میزان توان و امکانات کشور در قیاس با سایر مؤلفه‌ها، توجه کمتری می‌شود. منظور از نیاز‌های واقعی، نیاز‌های اقتصادی و معیشتی جامعه و مراد از امکانات و توانایی‌ها، بضاعت و توان بالفعل کشور در مقابله با چالش‌ها و بحران‌های داخلی و خارجی است.
کشور ما درگیر مشکلات و تنگنا‌های اقتصادی کم‌سابقه‌ای است و بدون شک، عوامل خارجی و بیرونی سهم د‌رخورتوجهی در تشدید آن بحران‌ها داشته‌اند. به‌سبب تنش‌های موجود در روابط خارجی و مسئله تحریم‌ها، تجارت خارجی برای ما بسیار پرهزینه و حتی ناممکن شده است. مسدودشدن راه‌های ارتباط مستقیم با بازار‌های مالی جهان و تحریم‌های بانکی موجب شده است بازگشت منابع ارزی ناشی از صادرات به کشور، در عمل مختل شود. هزینه‌های نقل و انتقال منابع مالی، از اعداد تک‌رقمی به رقم بی‌سابقه ۳۵ درصد رسیده است.
همچنین بحران ارزی کنونی، مستقیما متأثر از تنش‌ها و بحران‌های موجود در روابط خارجی است. واضح است که محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و مسائلی، چون قرارگرفتن در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف تأثیر منفی بر منابع ارزی کشور داشته است. طبیعی است که در چنین شرایطی، تأمین ارز و مدیریت منابع ارزی برای بانک مرکزی دشوار شود و این در حالی است که ایران منابع ارزی قابل توجهی در کشورهایی، چون چین، کره‌جنوبی، امارات متحده عربی و... دارد و همین محدودیت‌ها و موانع، امکان ورود این منابع به کشور را دشوار کرده است. تداوم این شرایط، مسلما به گسترده‌ترشدن دامنه بحران اقتصادی منجر خواهد شد و احتمال تعمیق و تشدید بحران‌های اجتماعی و حتی امنیتی و سیاسی را افزایش خواهد داد.
به‌بیان دیگر، اگر از منظر نقش و تأثیر سیاست‌خارجی بر اوضاع اقتصادی به مسئله بنگریم، می‌توان گفت که در طراحی سیاست‌خارجی، توجه ما به دو مؤلفه «نیاز‌های عینی جامعه» و «امکانات و توانایی‌های کشور» کاهش یافته است؛ بنابراین لازم است قابلیت انعطاف‌پذیری سیاست‌خارجی و دیپلماسی را با توجه بیشتر به دو عامل یادشده ارتقا دهیم؛ اقدامی که مستلزم تجدیدنظر در نحوه طراحی سیاست‌خارجی، تعیین اهداف راهبردی و روش‌های دیپلماسی است.
قطعا منظور از تجدیدنظر در اینجا عقب‌نشینی یا انصراف از اصول و آرمان‌های نظام جمهوری اسلامی نیست؛ بلکه مقصود، پرهیز از هزینه‌های غیرضروری و رفتار‌های هیجانی در سیاست‌خارجی و همچنین تعاون و هم‌گرایی بیشتر با نظام بین‌المللی به‌قصد اجتناب از انزوای سیاسی و اقتصادی است. این اقدام ضروری و بایسته می‌تواند به‌میزان قابل ملاحظه‌ای از تنگنا‌ها و فشار‌های اقتصادی بکاهد و به نظام سیاسی و مردم فرصت تجدید قوا بدهد.
گزارش خطا
ارسال نظرات
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تائید توسط شهرآرانیوز در سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی توهین و افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پربازدید
آخرین اخبار پربازدیدها چند رسانه ای عکس
{*Start Google Analytics Code*} <-- End Google Analytics Code -->