نگاهی به مجموعه داستان کوتاه «دیوار گذر» از مارسل امه

به گزارش شهرآرانیوز، «مارسل امه» نویسنده و داستان کوتاه‌نویس فرانسوی است که در ابتدا مدتی به عنوان روزنامه نگار در پاریس کار کرد، سپس تمرکزش را به عنوان نویسنده و داستان نویس و همچنین مجموعه داستان کوتاه برای کودکان گذاشت. نگاه داستانی و عمیق «مارسل امه» با لنز دوربینی جامع از تمامی وجوه انسانی سبب شد تا کار‌های او متمایز از دیگر نویسندگان فرانسوی معرفی شود. او که اغلب به پیچیدگی‌های روابط انسانی می‌پرداخت و به چم و خم تاثیر جوامع بر تصمیمات انسان‌ها و به عکس آشنا بود، توانست کتاب‌های بسیاری را در زمینه ادبیات بنویسد. مجموعه داستان کوتاهی به نام «دیوار گذر» از او که شامل پنج داستان خواندنی در ژانر رئالیسم جادویی است، داستانی خواندنی و گیرا دارد.

دیگر داستان‌های این مجموعه « کارت، حکم، ضرب المثل و چکمه‌های هفت فرسخی.» هستند که در هر یک اتفاقی غیرمعمول رخ می‌دهد. در معروف‌ترین داستان از این مجموعه، به نام «دیوار گذر» فردی به نام دوتیول بصورت ناگهانی متوجه می‌شود توانایی خاصی در عبور از میان دیوار‌ها دارد. او که یک کارمند دون پایه است و مدام مورد تحقیر و فشار کاری از جهت رئیس‌اش می‌شود از این توانایی در جهت ترساندن رئیس خود استفاده می‌کند و رفته‌رفته کار به جایی کشیده می‌شود که او از این قابلیت در جهات دیگری بکار می‌برد، مثلا این که مزه‌ دزدی‌های متعددی را می‌چشد و حتی از زندان فرار می‌کند. دوتیول که دیگر زبان‌زد خاص و عام مردم آن شهر می‌شود، روزی تصمیم می‌گیرد از قدرت خود پرده بردارد و حقیقت درونی خود را افشا کند. اگرچه در نهایت به دلیل خوردن دارویی به اشتباه این قابلیت را از دست می‌دهد، در حالی که میان دو دیوار زندانی می‌شود.

در بخشی از داستان در معرفی شخصیت «دوتیول» می‌خوانیم:

«او یک عینک بی‌دسته می‌زد، ریش بزی کوچک سیاه‌رنگی می‌گذاشت و کارمند درجه سه‌ی وزرات ثبت اسناد بود. زمستان‌ها با اتوبوس به اداره می‌رفت و در فصل‌هایی که هوا خوب بود، با کلاه ملون خود مسیر را پیاده طی می‌کرد.»

طنز تلخ و جهان فانتزی «امه»

از دیگر ویژگی داستان‌های امه می‌توان به طنز تلخ و جهان فانتزی در داستان‌های امه اشاره کرد. وجود طنز سیاه در دیگر داستان‌های او سبب می‌شود که خواننده برای لحظه‌ای میان خوانش و درک داستان‌های او کتاب را ببندد و بر پیچیدگی خلق جهان داستانی او تاملی کند و بعد با لبخندی تلخ مجددا باقی داستان را بخواند.

رد پای «جادو» در داستان‌های او یا به عبارتی به کار بردن سبک رئالیسم جادویی در اغلب داستان‌های امه از دیگر ویژگی‌های آثار اوست. امه که با طنز خاص خود می‌خواهد سیاهی‌های جهان را نشان دهد، فضای واقعیت را با فانتزی می‌آمیزد. به همین جهت داستان هایش اغلب در ژانر رئالیسم جادویی است. از این منظر که در تمام این داستان‌ها همه چیز در جهان حقیقی داستان به درستی به تصویر کشیده می‌شود و همه چیز رنگ حقیقت را دارد، به غیر از یک چیز. سهمیه‌بندی زمان زنده بودن و زندگی کردن در داستان کارت، یا حکم جلو رفتن پانزده ساله‌ی زمان در داستان حکم و دیگر چیز‌ها همگی اتفاقات غیرمعمولی‌ست که در جهان داستانی او اتفاقی معمول و عادی به حساب می‌آید. علاوه بر این از داستان کوتاه دیوار گذر چندین فیلم اقتباس شده‌است.

در ادامه حتما بخوانید چرا ادبیات جنگ اهمیت دارد؟ + معرفی چند اثر در این زمینه

امه علاوه بر رمان و داستان کوتاه در در تئاتر و فیلم‌نامه‌نویسی فعالیت‌هایی داشت و با نوشتن نمایشنامه‌های «لوسیان و لی لوچر»، «کلرامبارد»، «یک مضحکه» و «تیته اوترس»، موفقیت‌های بدست آورد.

در سال ۱۹۸۹ مجسمه‌ساز. بازیگر فرانسوی به نام ژن ماریس مجسمه‌ای از دوتیول شخصیت ماندگار داستان دیوارگذر درست مقابل خانه‌ی امه ساخت، تا بیش ازهر چیز این شخصیت ماندگار را در ذهن‌خوانندگان تثبیت کند.

بسیاری سبک داستانی امه را شبیه به فرانتس کافکا می‌دانند، اگرچه به دنبال معنا گشتن در داستان کافکا کاری بیهوده است، حال آن که براحتی می‌توان در داستان مارسل امه به دنبال معنا گشت و به قواعد در داستان‌هایش که همگی به نظمی در عین بی‌نظمی پایبندد پی برد.

در حال حاضر این مجموعه داستان کم‌حجم و کوتاه را نشر ماهی در ۱۶۷ صفحه با ترجمه‌ی اصغر نوری منتشر کرده است.