این اولین سفر عالیترین مقام ولایت هرات افغانستان به ایران است که پس از بازگشت دوباره طالبان به قدرت، اتفاق میافتد.
هرات شهری استراتژیک در افغانستان و نزدیکترین کلانشهر این کشور به ایران و شهر مشهد است. رابطه تاریخی مشهد و هرات در طول سالیان دراز باعث شده که حالا اهمیت ارتباط خراسان رضوی و هرات بیش از گذشته باشد.
از سوی دیگر، مرز دوغارون معبر اصلی ورود کالاهای صادراتی ایران به افغانستان و بالعکس است و از ابتدای سال ۱۴۰۴ تاکنون، نزدیک به ۸۰۰ هزار مهاجر افغانستانی از این معبر به کشورشان بازگشتهاند. در سالهای اخیر، ارزش مبادلات تجاری میان ایران و افغانستان به ۳ میلیارد دلار رسیده است؛ رقمی که تاکنون سابقه نداشته و دو طرف معتقدند ظرفیت افزایش آن وجود دارد. در این بین، ایران امیدوار است که این اتفاق بیفتد.
غلامحسین مظفری، استاندار خراسان رضوی، روز پنجشنبه هفته گذشته در دیدار با نوراحمد متوکل، سرپرست کنسولگری افغانستان در مشهد که بهتازگی مأموریت خود را آغاز کرده است، گفت: باید تلاش کنیم توازن تجاری را ایجاد کنیم. یکی از راهکارها در این زمینه، راهاندازی منطقه آزاد مشترک دوغارون است. این پیشنهاد را به والی هرات ارائه کردهایم تا این منطقه بهصورت مشترک اداره شده و مرزهای داخلی آن نیز حذف شود. در این صورت، بسیاری از تجار دو کشور میتوانند در این منطقه به مراودات تجاری بپردازند و حتی صادرات به سایر کشورهای منطقه را از این مسیر سامان دهند. این منطقه عملاً یک بندر خشک خواهد بود که ظرفیت اشتغال هزاران نفر را دارد.
نوراحمد اسلامجار نیز که صبح امروز وارد ایران شد، میگوید که گسترش مبادلات اقتصادی میان دو استان خراسان رضوی و هرات مهمترین هدف سفر او به ایران است.
در این سفر قرار است، استانداری خراسان رضوی بستهای از پیشنهادهای اقتصادی را به طرف افغان ارائه کند؛ بستهای که میتواند بهعنوان نقشه راه روابط اقتصادی دو کشور عمل کند. از سوی دیگر ایران در تلاش است تا منطقه آزاد مشترک در مرز دوغارون ایجاد کند. به نظر میرسد گسترش روابط اقتصادی با طرف افغان در اولویت ایران قرار دارد.
از سوی دیگر، مشاهدات میدانی نشان میدهد که افغانستانیها ترجیح میدهند از کالاهای ایرانی بهجای کالاهای تولیدشده کشورهای دیگر استفاده کنند. موضوعی که استاندار خراسان رضوی آن را بهخوبی دریافته و با شناخت دقیق از ظرفیت موجود در رابطه اقتصادی میان دو کشور در تلاش است تا این ظرفیت بالقوه را به ظرفیتی بالفعل تبدیل کند. وقتی به سیاستهای طالبان در طول ۵ سال گذشته نگاه میکنیم متوجه میشویم که اقتصاد در اولویت آنان قرار دارد. ایران با راهاندازی راهآهن خواف_ هرات، تقویت زیرساختهای بندر چابهار و ایجاد شرایطی بهتر برای تاجران افغان در دوغارون، برادری خود را در این باره ثابت کرده است.
حالا باید ببینیم که والی هرات تا چه میزان به پیشنهاد اقتصادی همتای خراسانی خود اهمیت میدهد تا سطح مبادلات اقتصادی میان دو کشور را افزایش دهد.