کارشناسان اقتصادی، نگران موج گرانی و کمبود در بازار | بحران در بازار لبنیات و پروتئین

به گزارش شهرآرانیوز، هفدهمین نشست «یکشنبه‌های اقتصادی» استاندار خراسان رضوی با تک‌دستورکار «رسیدگی به مشکلات صادرکنندگان استان»، صبح امروز (یکشنبه، ۴ آبان ۱۴۰۴) با حضور غلامحسین مظفری استاندار خراسان رضوی، محمدرضا توکلی‌زاده رئیس اتاق بازرگانی استان، علی باخرد مدیرکل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی، فیروز ابراهیمی رئیس خانه صمت استان و جمعی از مسئولان دستگاه‌های اقتصادی، صادرکنندگان، بازرگانان و فعالان بخش خصوصی در اتاق بازرگانی خراسان رضوی برگزار شد.

در این رویداد، نکات مختلفی موردتوجه صادرکنندگان استان قرار گرفت؛ از مشکلات ارزی و چالش‌های موجود در حوزه رفع تعهد گرفته تا صادرات غیرکارشناسی اقلام حیاتی در بازار و سخت‌گیری‌های قانونی که صادرکنندگان را از تجارت قانونی به سمت بازار‌های غیرقانونی و قاچاق سوق می‌دهد. از آنجا که رویکرد اصلی این نشست، بررسی مشکلات و چالش‌های حوزه صادرات بود، نماینده عالی دولت در استان، از ابتدا در تلاش بود تا در جریان یک هم‌اندیشی تخصصی به مشکلات موجود در این حوزه رسیدگی کند. 

بازار لبنیات در آستانه بحران

مهدی هدایت‌نیا، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات لبنی، در این جلسه اظهار کرد: در حال حاضر، میزان صادرات فرآورده‌های لبنی با بیش از ۴۲ درصد نسبت‌به سال گذشته، به بیش از یک میلیارد دلار رسیده است. جالب اینجاست که در سال قبل نیز ۳۰ درصد رشد صادرات نسبت‌به سال قبل از آن داشتیم و همه این‌ها درحالی است که قیمت شیر خام در سطح بازار، از ۲۳ هزار تومان به ۳۱ هزار تومان افزایش یافته و پنیر با رشد ۲۱۰ درصدی مواجه بوده است.

وی افزود: درست است که افزایش روزافزون آمار صادرات می‌تواند امیدوارکننده باشد، اما اگر صادرات با همین وضعیت ادامه داشته باشد، می‌توان به‌جرئت ادعا کرد که بازار داخل از محصولات خالی خواهد شد. در شرایط امروز، وضعیتی پیش آمده که ما در بازار داخل، شاهد نرخ‌گذاری دستوری هستیم و به همین دلیل، تولیدکنندگان ما ترجیح می‌دهند صادر کنند. به این ترتیب است که فقط در شهریور امسال نسبت‌به ماه قبل از آن، شاهد افزایش ۳۳ درصدی صادرات فرآورده‌های لبنی از استان بوده‌ایم و بدون‌شک این وضعیت به‌طرز نگران‌کننده‌ای ادامه خواهد داشت.

واردات همیشه بد نیست

در ادامه این نشست، سیدهادی نبی‌زاده، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان خراسان رضوی هم در سخنانی خاطرنشان کرد: این یک واقعیت غیرقابل‌انکار است که اگر واردات نباشد، صادرات غیرممکن است. همین الان در شرایطی که همه توجهات متمرکز بر بازار افغانستان است، ما هم می‌توانیم از مواد معدنی و خام این کشور استفاده کنیم. این کاری است که همین الان تجار ترک، اماراتی و بازرگانان کشور‌های آسیای میانه انجام می‌دهند، اما ما چون فقط متمرکز بر صادرات هستیم و واردات را نشانه ضعف چرخه اقتصاد می‌دانیم، روزبه‌روز از تمایل شرکای افغانستانی برای معاملات بزرگ با ما کاسته می‌شود.

وی با بیان این جمله که شرکای تجاری افغانستانی، به‌موازات خریداربودن، فروشندگان بسیارخوبی هم محسوب می‌شوند، ادامه داد: در پایان همین ماه مهر که چند روز از آن می‌گذرد، متأسفانه فرایند ثبت سفارش‌ها توسط بانک مرکزی مسدود شد و این درحالی است که باید ارز حاصل از صادرات در حساب‌ها می‌نشست تا واردات به‌درستی انجام شود. به دلیل این توقف فرایند ثبت سفارش نیز واردکنندگان استان نتوانستند سفارشات خود را ثبت کنند و همین باعث شد تا برخی معاملات صادراتی هم با چالش مواجه شود.

قاچاق ۷۰ درصد زعفران کشور را می‌بلعد

«امروزه در هر سال حدود ۱۰۰ تن صادرات زعفران داریم که بیش از ۷۰ درصد رشد نسبت‌به سال گذشته را نشان می‌دهد». اگرچه این خبر امیدوارکننده را غلامرضا میری، عضو هیئت‌رئیسه اتحادیه صادرکنندگان زعفران، اعلام کرد، اما همه‌چیز به اینجا ختم نمی‌شود؛ زیرا به گفته وی، فقط ۳۰ درصد از این مقدار از محل کارت‌های بازرگانی رسمی است و مابقی به شکل‌های دیگر یا به‌صورت قاچاق از کشور خارج می‌شود یا از راه‌های گوناگون به شکلی در بازار می‌چرخد که مشمول مالیات، عوارض و موضوعات گمرکی نشود.

میری افزود: درحال حاضر، متأسفیم که بگوییم، اما ماهیانه ۱۰ تن زعفران از کشور قاچاق می‌شود. شما ببینید فقط بازار هند خواهان این است که سالیانه ۵۰ تن زعفران از ما بخرد، اما به سبب تعلل و سخت‌گیری‌هایی که در جریان است، این بازار به‌طور کامل از دست رفته و هندی‌ها زعفران موردنیاز خود را از افغانستان تأمین می‌کنند. به همین دلیل است که می‌گوییم اگر هرچه زودتر فرایند تفویض اختیار به بازرگان و رسیدگی به معضل ارز ترجیحی به سرانجام نرسد، هیچ‌کس نمی‌تواند پیش‌بینی کند که چه چشم‌اندازی پیش‌روی کشت و صادرات این محصول راهبردی ترسیم خواهد شد.

بازار اقلام اساسی در خطر گرانی و کمبود

زمانی که نوبت به سخنرانی فیروز ابراهیمی، رئیس خانه صمت خراسان رضوی، رسید، وی سخنان خود را در دو چالش محوری خلاصه کرد؛ یکی چالش‌های ارزی و دیگری مسائل مربوط به حوزه تأمین مالی. وی بیان کرد: واقعیت این است که کاهش قدرت خرید مردم، تورمی بر بازار حاکم کرده که باعث شده تا تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی بخش خصوصی ترجیح بیشتر داشته باشند تا صادر کنند به‌جای اینکه به مردم به فروش برسانند.

ابراهیمی گفت: این یک واقعیت است که ما ممکن است هم در بخش مواد لبنی و هم اقلام دیگر، تا یکی‌دو ماه دیگر با مشکل جدی در سطح بازار مواجه شویم. دیگر حتی بحث گرانی هم نیست بلکه بحث کمبود است؛ یعنی به‌موازات اینکه ممکن است تا پایان همین امسال، قیمت گوشت مرغ به حدود ۴۰۰ هزار تومان برسد، با توجه به کاهش روزافزون نهاده‌های دامی این احتمال وجود دارد که شاهد کمبود جدی گوشت، مرغ و اقلام پروتئینی باشیم.

در ادامه حتما بخوانید امید‌های تازه برای رونق اقتصاد محلی | روایت نشست بررسی مشکلات تولید و تجارت با حضور نخبگان اقتصادی ایران در مشهد

افغانستان، رقیب تجاری یا شریک مطمئن اقتصادی؟

محمدرضا توکلی‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی خراسان رضوی هم در این نشست اظهار کرد: این یک واقعیت است که ما یک کشور تحت تحریم هستیم. ما باید با این واقعیت رو‌به‌رو شویم و به همین ترتیب، انتظارات و خواسته‌های خود را متناسب با این حقیقت تنظیم کنیم. همین الان، مثلاً در بحث افغانستان، متأسفانه شاهد هستیم که برخی تجار و بازرگانان ما شرکای افغانستانی خود را به‌مثابه یک رقیب در بازار جهانی می‌بینند درحالی که این اقتضای معقول امروز است که کشور افغانستان براساس تغییرات سیاسی خود در برخی حوزه‌ها از مزیت‌هایی برخوردار شود و حمایت‌های ترجیحی از جانب برخی کشور‌ها برای آن‌ها وجود داشته باشد.

وی افزود: در این شرایط، همین تجار و بازرگانان افغانستانی می‌تواند رابطین مطمئن و معتبر تجارت ما با جهان باشند. این‌ها ضرورت‌هایی است که باید به آن توجه شود. بالاخره ما تحریم‌هایی را داریم که روزبه‌روز بر حجم آن‌ها افزوده می‌شود و به همین ترتیب، اسنپ‌بک در راه است که قطعاً شرایط را سخت‌تر خواهد کرد. اینجاست که همین به‌ظاهر تهدید شاید حتی فرصت ما باشد؛ اگر به‌درستی به آن نگاه کنیم.