اضطراب جدایی در کودکان چیست و چگونه می‌توان آن را مدیریت کرد؟

عصمت یوسف زاده | شهرآرانیوز؛ در جریان رشد کودکان با رفتار‌ها و اتفاقات زیادی روبه‌رو می‌شویم که روی پیوستاری بین حالت طبیعی تا اختلال قرار می‌گیرند. یکی از آن‌ها اضطراب کودک درباره دوری از اعضای هسته اصلی خانواده یا کسی است که معمولا از او نگهداری می‌کند. حضور این نوع اضطراب مرحله‌ای طبیعی از رشد است. این احساس معمولا در حدود نه‌ماهگی تا هجده‌ماهگی آغاز می‌شود و در سه‌سالگی، زمانی که کودک درک می‌کند اشیا و افراد آنگاه که دیده نمی‌شوند همچنان وجود دارند.

 

در بیشتر موارد، اضطراب جدایی زمانی بروز می‌کند که شما کمی از کودک فاصله می‌گیرید مانند زمانی که کودک را ترک می‌کنید تا به سر کار بروید یا در خارج از خانه کاری را انجام دهید. کودک شما می‌تواند اضطراب جدایی را شب‌ها نیز یعنی وقتی در رختخواب خوابانده شده است و شما در اتاق کناری هستید، تجربه کند. این نوع رفتار‌ها به طور طبیعی در حدود سه‌سالگی کمتر می‌شود و ممکن است در هفت‌سالگی یعنی موقع رفتن به مدرسه دوباره تشدید شود.

 

با اینکه همه این رفتار‌ها طبیعی است، برای بهبود احساس کودکمان باید آن‌ها را تشخیص دهیم و برخورد مناسبی با او داشته باشیم تا به جای اضطراب و ناامنی، حس امنیت در کودکمان تثبیت شود. اگر با مرور زمان و بزرگ‌تر شدن کودک اضطراب او در موقعیت‌های این‌چنینی کمتر نشود و در سنین بالاتر دست‌کم به مدت ۶ ماه ادامه داشته باشد و عملکرد کودک و والدین را مختل کند، اختلال محسوب می‌شود.

 

برخورد با کودکان در مقابل اضطراب جدایی بر میزان اعتمادبه‌نفس و قدرت حل مسئله و به طور کلی تلقی آن‌ها از امنیت دنیای بیرون در طرح ذهنی‌ای که دنیا را از دریچه آن می‌بینند به‌شدت مؤثر است. تعیین بهترین برخورد در روند اضطراب جدایی طبیعی کودک، معیاری فرهنگی دارد. مثلا در کشور‌های غربی ترجیح می‌دهند کودکی مستقل پرورش دهند، اما در بسیاری از جوامع دیگر دست‌کم تا یک‌سالگی از مادرشان جدا نمی‌شوند.

 

اما راهکار‌هایی برای مدیریت درست اضطراب جدایی وجود دارد از این قرار که حتما کودک در زمان جدایی از والدین به شخصی از اعضای خانواده یا دوستان سپرده شود. در غیر این صورت، اجازه دهید مدتی در کنار شما با مراقب غریبه آشنا شود. از رفتار‌های خودتان شروع کنید. مثلا زمانی که به‌تازگی چهار‌دست‌و‌پا می‌رود یا قدم برمی‌دارد و برای کشف دنیای کوچک منزلتان به اتاق دیگر می‌رود، به صورت محسوس کنار او نباشید. یا اگر همراه او هستید، خیلی کوتاه او را ترک کنید.

 

ابتدا آزمایش کنید و مدت کوتاهی او را با مراقبش تنها بگذارید. فقط یک بار خداحافظی کنید و بروید و زود برگردید و پس از اینکه عادت کرد، مدت جدایی از کودک را به‌تدریج افزایش دهید. بغض یا گریه نکنید و حتی خودتان از این جدایی و برخورد مضطرب کودک دچار اضطراب یا تأثر نشوید، زیرا کودک با شناخت کاملی که از جزئیات رفتار والدینش دارد، حتما متوجه آن خواهد شد؛ بنابراین عادی و کوتاه با او خداحافظی کنید و در این خداحافظی، از جملات ساده و تکراری استفاده کنید.

 

وقتی کودک حواسش نیست، از خانه بیرون نروید. دست تکان دادن برای کودک در حال دور شدن از او و تا زمانی که در دیدرس کودک هستید کاملا اشتباه است. به‌خصوص به نگرانی و اضطراب شبانه کودک اهمیت دهید. زمان بیشتری قبل از خواب با او سپری کنید و هرگاه لازم بود کنارش باشید. اگر کلافه و خسته‌اید، به یاد داشته باشید این رفتار کودکتان ناشی از دل‌بستگی سالم اوست. موقت است و در نهایت باعث اعتماد به شما و کسب مهارت استقلال می‌شود.