کرونا؛ کارنامه شهر‌های هوشمند در بوته آزمون

براساس گزارش سازمان ملل، ۹۰ درصد مبتلایان قطعی به ویروس کرونا در شهر‌ها زندگی می‌کنند. در موج اول همه‌گیری کووید ۱۹ بسیاری از شهرنشین‌ها ترجیح دادند برای در امان ماندن از شلوغی کرونایی شهر‌ها به‌طور موقت یا حتی دائمی به مناطق روستایی مهاجرت کنند و شهر‌ها شاهد کاهش جمعیت شدند. براساس تحقیقات موسسه «Pew»، ۲۲ درصد از آمریکایی‌ها در زمان اوج‌گیری کرونا تا ماه ژوئن، محل زندگی خود را تغییر داده‌اند یا کسی را می‌شناسند که این کار را کرده باشد. با وجود چنین هجرت‌هایی در چند ماه اخیر، ما همچنان در عصر شکوفایی شهر‌های هوشمند هستیم. این شهر‌ها در چند سال گذشته برپایه ایجاد ارتباط گسترده، اینترنت اشیا، حسگر‌ها و تحلیل داده‌ها تلاش کرده‌اند کیفیت زندگی شهری را ارتقا ببخشند. حالا با هجوم کرونا، مدیران شهری و کارشناسان باید تلاش کنند شهر هوشمند را برپایه کاهش تأثیرات این ویروس اداره کنند. شاید به همین دلیل باید زودتر از آنچه پیش‌تر پیش‌بینی می‌شد، در انتظار تحقق شهر هوشمند باشیم. وب‌سایت «govthink» در یادداشتی، نقش کرونا در توسعه شهر‌های هوشمند در دوره کرونا را در سه بخش اصلی دسته‌بندی می‌کند:

به لطف افزایش چشمگیر دورکاری و آنلاین شدن مدارس، خدمات در این حوزه و در بخش‌های زیرساخت و ابزار به‌شدت بهبود پیدا کرده است. شهروندان بیشتر از گذشته با این نوع خدمات آشنا می‌شوند و اینجاست که شهرداری‌ها می‌توانند با اطمینان‌خاطر بیشتری خدمات دیجیتال شهری را فرهنگ‌سازی کنند. براساس مطالعات «Urban Institute» که تابستان امسال در ایالت متحده انجام شده است، ۹۰ درصد افراد شرکت‌کننده در این پژوهش اعلام کرده‌اند که با شروع کرونا دسترسی به گوشی‌های هوشمند، کامپیوتر و تبلت‌ها را افزایش داده‌اند. درواقع این به آن معناست که فاصله دیجیتالی در این شهر‌ها به‌شدت کم شده‌است. بدون کرونا، شهر‌ها برای پر کردن این فاصله باید سال‌ها منتظر می‌ماندند.

در اوج قرنطینه شهرها، خیابان‌ها و معابر از وسایل نقلیه خالی شد. خبری از ترافیک شدید نبود و آلودگی هوا به‌شدت کم شد. با کمتر شدن محدودیت‌ها، اما اوضاع حتی از قبل هم بدتر شد. شهروندانِ هراسان از وسایل حمل‌ونقل عمومی، بیش از هر زمانی تمایل دارند از وسایل نقلیه شخصی استفاده کنند و این به معنی افزایش ناگهانی ترافیک است. براساس گزارشی که روزنامه واشنگتن‌پست منتشر کرده است، ترافیک در شهر‌های بزرگ آمریکا مانند واشنگتن دی‌سی، لس‌آنجلس و نیویورک به‌شدت درحال افزایش است. شرایط خاص ناشی از شیوع کرونا این نیاز را در شهر‌ها ایجاد کرده است تا حسگر‌های ترافیکی و مدیریت هوشمند پارکینگ‌ها توسعه یابند و ترافیک شهری یا ناهنجاری‌های مرتبط با آن مثل تصادفات با کمترین میزان برخورد رفع شود.

کووید ۱۹ ثابت کرد شهر‌های جهان نیازمند سامانه‌های ارتباطی و هشداردهنده بسیار سریع‌تر و مؤثرتری هستند. براساس پژوهش موسسه GovLoop، کرونا باعث شده است شهروندان ۳۵ درصد بیش از گذشته برای اطلاع از اخبار و اطلاعیه‌ها به کانال‌های دیجیتال مراجعه کنند که با توجه به‌شدت همه‌گیری، عدد بسیار ناچیزی است. برخی شهر‌ها برای رفع این مشکل، از هوش مصنوعی برای نمایش هشدار‌های بهداشتی استفاده کردند، اما بسیاری دیگر از شهر‌ها به‌خوبی درک کردند که زیرساخت مؤثری برای انتشار هشدار‌های شهری دراختیار ندارند. این تجربه می‌تواند مشکلات زیرساختی در این حوزه را برای مدیران شهری نمایان کند که درصورت رفع این کاستی‌ها و وقوع احتمالی پیامد‌هایی از این دست یا بلایای طبیعی، شهر‌ها می‌توانند ارتباط بهینه‌تری با شهروندان خود داشته باشند.