نتیجه انتخابات آمریکا چه تأثیری بر انتخابات ۱۴۰۰ ایران دارد؟

به گزارش شهرآرانیوز؛ آخرین گزارش مرکز افکارسنجی ایسپا نشان می‌دهد که ۶۰ درصد از شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی معتقدند انتخابات آمریکا در حد «زیاد یا خیلی زیاد» بر وضعیت ایران اثر می‌گذارد. اما با‌توجه‌به اینکه سیاست‌های آمریکا در سال‌های گذشته درقبال ایران تغییری نکرده است، چرا چنین تصوری وجود دارد؟ این نگاه احتمالا از یک سو ناشی از شکاف شناختی میان نخبگان و عموم مردم ایران و از سوی دیگر ناشی از وعده‌هایی است که دو نامزد انتخابات آمریکا مطرح کرده‌اند.

 

اما آیا نتیجه انتخابات آمریکا می‌تواند بر انتخابات ریاست‌جمهوری آتی ایران نیز اثرگذار باشد؟ برای بررسی بیشتر موضوع سراغ دو تن از چهره‌های سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب رفته‌ایم؛ محمدصادق کوشکی، فعال سیاسی اصولگرا و استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، و غلامرضا ظریفیان، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و استاد تاریخ دانشگاه تهران.

 

کوشکی در پاسخ به این پرسش شهرآرا که آیا نتیجه انتخابات آمریکا بر انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو در ایران اثرگذار خواهد بود یا نه، گفت: «انتخابات ایالات متحده آمریکا قاعدتا به دلایلی هیچ تأثیری بر انتخابات ایران ندارد. مهم‌ترین علت این است که ریاست دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه در آمریکا از ۴۲ سال گذشته تا امروز، سیاست هماهنگ و متحدی را دنبال کرده‌اند.

 

این سیاست برآمده از این دو حزب نیست که با رفتن یکی و آمدن دیگری تغییر کند؛ بلکه سیاست آمریکا در‌قبال ایران برآمده از اندیشکده‌ها، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی و مراکز تصمیم‌ساز مشخصی بوده است. چون این سیاست‌ها از منبع واحدی اتخاذ و به دولت‌ها ابلاغ می‌شده، دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه فقط مجریان این سیاست‌ها بوده‌اند. در‌نتیجه تصمیم‌سازان واحد بوده‌اند، اما مجریان این تصمیم‌ها، روسای جمهور و کابینه‌شان در دولت‌های مختلف دموکرات و جمهوری‌خواه به‌منزله یک ویترین اجرایی، متفاوت بوده‌اند.

 

به همین دلیل برای ایران تفاوتی نمی‌کند که کدام حزب در آمریکا به قدرت برسد؛ چون سیاست آن‌ها در‌قبال جمهوری اسلامی در این عبارت خلاصه می‌شود که نباید کشور ایران با توجه‌به موقعیت جغرافیایی و جایگاه تمدنی‌اش به یک کشور قدرتمند و موثر منطقه‌ای تبدیل شود. سیاست کلان آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران در ۴۲ سال گذشته، همین بوده است. درنتیجه، چون این سیاست واحد همواره دنبال شده است، تفاوتی نمی‌کند که چه کسی در انتخابات آمریکا پیروز شود و تأثیری هم بر انتخابات ایران نخواهد گذاشت.»

ظریفیان نیز در پاسخ به این پرسش شهرآرا که با‌توجه‌به پیچیدگی‌های روابط بین‌الملل، انتخابات آمریکا چه تأثیری بر کشور‌های مختلف از‌جمله ایران و انتخابات دوره سیزدهم ریاست‌جمهوری خواهد گذاشت، گفت: «طبیعی است که انتخابات آمریکا و اینکه چه کسی در‌نهایت پیروز می‌شود، بر کشور‌های مختلف اثرگذار باشد، حتی اگر سیاست‌های کلان آمریکا مبتنی‌بر منافعی که در عرصه بین‌المللی دنبال می‌کند، واحد باشد و با آمد‌و‌رفت دولت‌های مختلف دموکرات و جمهوری‌خواه تغییری نکند.

 

بعید نیست که انتخابات آمریکا بر منطقه خاورمیانه تأثیر پیرامونی و بر انتخابات ایران نیز تأثیری غیرمستقیم داشته باشد و منجر به قبض و بسط برخی سیاست‌ها شود. این مسئله البته نافی استقلال کشور ما یا هر کشور دیگری نیست و آن را باید در چارچوب همان پیوستگی و درهم‌تنیدگی جهانی دید که هر اتفاقی در یک نقطه جهانی می‌تواند بر دیگر نقاط اثرگذار باشد. اگر در آمریکا رئیس‌جمهوری انتخاب شود که به برجام بازگردد و تحریم‌ها را کاهش دهد یا تعلیق کند، اقتصاد ایران و وضعیت معیشتی مردم، چه بخواهیم و چه نخواهیم، از آن تأثیر خواهد پذیرفت و در‌نتیجه این مسئله بر تصمیمات دولت‌مردان و مردم ما تأثیر خواهد داشت؛ حال اینکه این تأثیرات چه میزان خواهد بود، بحث دیگری است.»

این فعال سیاسی اصلاح‌طلب همچنین در‌باره گمانه‌زنی‌هایی که مطرح می‌شود که اگر بایدن پیروز شود و خواستار بازگشت به برجام باشد، می‌تواند در مشارکت مردم در انتخابات‌۱۴۰۰ برای روی‌کار‌آوردن یک رئیس‌جمهوری میانه‌رو و اصلاح‌طلب موثر باشد تا روند مذاکره با آمریکا را پیش ببرد، گفت: «فکر نمی‌کنم که این موضوع تأثیر چندانی بر شرایط داخلی ایران داشته باشد و بر مناسبات سیاسی کشور و میزان مشارکت مردم در انتخابات اثرگذار باشد. میزان مشارکت مردم در انتخابات مبتنی‌بر شرایط داخلی خود کشور است.»