درباره مجموعه «نی سحرآمیز و چند داستان دیگر» نوشته بُهومیل هرابال

کورش خراسانی | شهرآرانیوز - «روح آثار هرابال و طنز و فانتزی نهفته در آن در تضاد کامل و مطلق با طرز فکری بود که در آن زمان در سرزمینمان سلطه داشت و می‌خواست هر نوع طرز فکر دیگری را خفه کند. [..]دنیایی که بتوان در آن آثار هرابال را خواند به کلی سوای دنیایی است که در آن نشود صدای او را شنید. [..]یک اثر هرابال به تنهایی به آزادی روحی انسان‌ها بیشتر کمک و خدمت می‌کرد تا همه اعلامیه‌های اعتراض آمیز ما در مخالفت با رژیم!» این دیدگاه میلان کوندرا، نویسنده مطرح چک، درباره نویسنده هم وطنش، بُهومیل هرابال، است که در کتاب «نی سحرآمیز و چند داستان دیگر» آمده است. هرابال نویسنده‌ای توانا با کوله باری از دانش و تجربه برای روایت ماجرا‌هایی بود که در سر داشت و نوشت. در زندگی ناآرام او، از اشغال میهنش به دست نازی‌های آلمان هیتلری تا خفقان حکومت کمونیستی و نسیم گذرای بهبود اوضاع دیده می‌شود. او نویسنده‌ای تحصیلکرده با مدرک دکتری حقوق و سابقه تحصیل فلسفه و ادبیات و تاریخ در دوره‌هایی در سطح دانشگاه بود. با این همه، تحصیلات چندان به کار معیشتش نیامد و با پیشه هایی، چون سوزن بانی راه آهن و نمایندگی بیمه و دست فروشی و کارگری در کارگاه پرس کاغذ باطله روزگار گذراند. نکته مثبت ماجرا این بود که این تجربه‌ها به کار نویسندگی اش آمد و آگاهی ستایش برانگیزی که درباره زندگی و شخصیت آدم‌های داستان هایش در کتاب‌های خود جلوه گر ساخت، برآمده از همین پشتوانه بود.

مجموعه «نی سحرآمیز و چند داستان دیگر» گزیده‌ای است که پرویز دوایی، مترجم توانمند و خوش قلم که چندین دهه از سکونتش در سرزمین چک می‌گذرد، از نوشته‌های هرابال فراهم آورده است. عنوان‌های نوشته‌های یادشده عبارت اند از: «نی سحرآمیز»، «یک روز در ماه اوت»، «بئاتریس»، «پری دریایی»، «مروارید‌های اعماق»، «پادوی هتل»، «روشنایی‌های شهر»، «پرنده زرد»، «عمو پپینِ من»، «مادام کاملیا»، «سرشاخه‌های شکسته»، «آن روز بعدازظهر»، «پدربزرگ»، «کافکائیه»، «آن هاله سفیدبرفی» و «اشک‌های استالین». این نوشته‌ها گاه داستان کوتاهی کامل اند و گاه بریده‌ای از یک اثر بلند آقای نویسنده، اما همه آن‌ها اندوخته‌های هرابال را از زندگی هشتادودوساله اش در پس خود دارند. برای نمونه، در «نی سحرآمیز» روایتی از مردی ارائه می‌شود که نظاره گر یک شورش دانشجویی و رویارویی پلیس با آن است. در عین حال، آنچه حواس مرد به آن معطوف می‌شود، هنر کسی است که در این اوضاع فلوت می‌نوازد. نویسنده بزرگ چک نویسنده‌ای سیاسی نویس به معنای متعارفش نبود و حتی به همین سبب مورد هجمه و اتهام زنی کسانی قرار گرفت که او را همدست حکومت خودکامه چکسلواکی می‌خواندند. اما او روشن فکر بود و در عین ناامیدی، با عرضه کردن بازتاب‌هایی روایی از کشور و مردمش به روش خود، آگاهی می‌بخشید.


«نی سحرآمیز و چند داستان دیگر» را نشر آگه در ۲۰۸ صفحه به چاپ رسانده است.